Եվ երբ նայեցիր աչքերով մեռած
Տրտում, հոգևար, կծկտված հոգուս-
Հասկացա՜ հանկարծ, որ թե մութ, թե լույս`
Երկո՜ւսն էլ չկան, երկուսն էլ- երազ...

Ոչ մութ կար, ո՛չ լույս: Ո՛չ հրդեհ, ո՛չ ձյուն:
Մշուշում միայն, մեր հոգու վրա
Թևերն էր փռել մի անտես թռչուն
Ու դողում էին թևերը նրա...
__________________

Ձյունաապատ լեռներ ու կապույտ լճեր:
Երկինքներ, որպես երազներ հոգու:
Երկինքներ, որպես մանկական աչեր:
Մենակ էի ես: Ինձ հետ էիր դու:

Երբ լսում էի մրմունջը լճի
Ու նայում էի թափանցիկ հեռուն-
Զարթնում էր իմ մեջ քո սուրբ անուրջի
Կարոտը այն հին, աստղայի՜ն, անհո՜ւն:

Կանչում էր, կանչում ձյունոտ լեռներում
Մեկը կարոտի իրիկնամուտին:
Իսկ գիշերն իջնում, ծածկում էր հեռուն,
Խառնելով հոգիս աստղային մութին...
__________________

Իրիկուն է, քո՛ւյր, - աչքերդ փակի՛ր,
Հոգնաբեկ, տխուր, - աչքերդ փակի՛ր:

Թարթիչներդ թող չթարթեն միգում.
Միգամած ու խոր աչքերդ փակի՛ր:

Կոպերիդ տակ թող երազս թաղեմ.
Իրիկուն է, քո՛ւյր, - աչքերդ փակի՜ր...

***

Դիր մատներդ կույս` աչքերիս վրա-
Հոգևար հոգուս- աչքերիս վրա...

Հոգնեցի կապույտ մշուշից, մովից.
Դի՜ր մատներդ լույս- աչքերիս վրա...

Մահու պես քնքուշ դի՜ր մատներդ սուրբ-
Խոնջացած, անհույս աչքերիս վրա...

***

Նո՛ւյնն է կարոտս հիմա` անսփոփ ու որբ.
Նո՛ւյնն է աշխարհը վառվող ու արևը բորբ:

Նույնն է երկինքը կապույտ ու լճակը ջինջ-
Եվ չի՛ փոխվել իմ սրտում, իմ հոգում - ոչինչ:

Նույնն է սերը` կրակված իմ սրտում հիմա`
Նո՛ւյն կարոտը անսփոփ ու անունը - Մահ:
__________________

Կա հոգեկան անհունության մի վայրկան,
Երբ ամեն ինչ սուրբ է թվում ու անբիծ,
Երբ երազ է դառնում տաղտուկ առօրյան
ՈՒ դառնում են ուղևորները ճամփից
Դուռս բաց է ,դուռս բաց է ձեր համար
Օ՛,հեռավոր բարեկամներ ու քույրեր,
Սիրտս վառել է կրակները անմար'
Հին երազները ու կարոտները հրե:
Սիրտս վաղուց ձեր գալուն էր սպասում
Հավատում էր կարոտակեզ ,որ կգաք,
ՈՒ կլինի հանդիպումի երազում
Քաղցր ժպիտ ու խնդություն ու կրակ:
ա՛խ ես գիտեմ , որ դուք կգաք խնդագին,
Լույս կվարեք մառախուղում ու մուժում
ՈՒ մի անմար կարոտանքով կրկնակի,
Ճամփա կնկնեք իրիկնային մշուշում
__________________

Ես գալիս եմ ահա:- Նայեցե՛ք, նայեցե՛ք:
Ես գալիս եմ ահա- դարերից...
Ու բերել եմ ինձ հետ երազները իմ սեգ
Ու երգերը ցնդած օրերի:

Նայեցե՛ք, նայեցե՛ք. դուք ինձ չե՞ք ճանաչում.
Ես սիրել եմ աշխարհը- այնքա՜ն...
Բայց հիվանդ օրերի թունավոր կանաչում
Ես թաղել եմ թևերս արնաքամ:

Թաղեցի օրերում, երբ գիշերը անհուն
Խավարով փայփայում ու գերում էր- ձեզ:-
-Ես գալիս եմ ահա` հազարադեմ, բյուրանուն,-
Պոռնիկի պեզ ընկած, աղոթքի պես հեզ...
__________________

Իմ աչքերի մեջ այնքան կրակներ եմ մարել ես
Եվ հոգուս մեջ, հուսահատ, այնքան աստղեր եմ մարել
Կյանքս ,որ հուշ է դարձել, հեռանալիս չանիծես.
Կյանքս կանցնի,կմարի-բայց երգս կա ,կապրի դեռ:

Կյանքս կանցնի կմարի, որպես կրակ ճահիճում
Աննպատակ ու տարտամ, անմխիթար ու անհույս
Երգերիս մեջ -դու գիտե՞ս-ինձ ոչ ոք չի ճանաչում
Կարծես ուրիշն է երգում կապույտ կարոտս հուգուս:

Հավիտյան գոց ու անխոս թափառել եմ ու լռել
Ոչ ոք ,ոչ ոք ,չգիտե, արդյոք ինչ է կյաքս ,ես
Ես երգել եմ քո հոգին, քո ժպիտը լուսավոր,
Կյաքս թողած անհունում-ես երգել եմ սերը խոր:

ՈՒ կարոտը թևերիս, որ երբեք քեզ չհասան...
Մոտենում է քույր իմ ախ, իրիկունս միգամած,
Ես ի՞նչ անեմ, որ հոգիս չհեծկլտա կարոտից
Ի՞նչպես ,ի՞նչպես ընդհունեմ կյանքիս բաժակը քամած:

Որ ձեռքերս չդողան, որ օրերս ներեն ինձ:
Գուցե հանկարծ կասկածեմ, չհավատամ ինքս,ես
ՈՒ սուտ թվա իմ հոգուն քո կարոտը սրբազան....
-Ինչ էլ լինի , քույր իմ քույր, հեռանալիս չանիծես
Խեղճ կարոտը թևերիս , որ երբեք քեզ չհասան:
__________________

Իմ անցած օրերի պես,
Հնացած օրերի պես,
Ես արդեն հեռացել եմ
Հնացել եմ ես:
Ես արդեն հնացել եմ
Ես արդեն հիմա ծե´ր եմ,
Հեռացել ու անցել եմ _
Ծերացել եմ ես:
Բայց այս վառ օրերի մեջ,
Երբ հողմերն աղմկում են,
Աղմկում ու երգում է
Անցած սիրտը իմ.
Ես արդեն հիմա ծե´ր եմ,
Ինձ կարծես հմայել են,
Եվ իմ իմ սիրտը պահել է
Կրակները հին:_
Ախ, գիտեմ, որ այդ դո´ւ ես,
Որ այդպես հմայում ես,
Հմայում ու նայում ես
Օրերում այս հուր:
Դու անուշ կարկաչում ես,
Դու կանչող մի հնչյուն ես,
Կարկանչում ու կանչում ես,
Չգիտեմ, թե ո՞ւր:
Եվ հիմա ես լսում եմ,
Որ վերջին երազում իմ
Քո կարոտն սկսկում է
Իմ հոգին հուզել_
Ես կարծես ծերացե´լ եմ.
Ծերացել ու դարձել եմ
ՈՒ նորից երազել եմ
Կարոտանք ու սեր...
__________________

Ո՞վ կհամբուրի, ո՞վ կհեկեկա,
Ո՞վ կհիանա անսուտ հրճվանքով:
Գուցե աշխարհում, դուրսը մեկը կա,
Որ ապրում է իմ անուրախ կյանքով:

Գուցե իմ սրտում, երգերում իմ մութ,
Խոսքերում՝ ասված իմ հոգու մասին -
Հեռավոր մեկի անրջանքն եմ սուտ՝
Նետված աշխարհի անսուտ երազին:

Գուցե՝ ապրելով նրա երազում՝
Երգում են նրա տագնապները խոր -
Եվ թվում է ինձ աշխարհի մուժում,
Որ ի՛նձ եմ երգում, կյանքս մենավոր: -

-Ողջու՜յն քեզ, անհայտ, անծանոթ ընկեր,
Խաղաղությու՜ն քեզ, հեռավոր եղբայր.
-Ողջու՜յն ձեզ, վաղվա չծնված կյանքեր:
-Ես՝ եղբայրորեն ու մտերմաբար՝
Ողջունում եմ ձեզ անցած խավարի
Իմաստուն, սխուր ժպիտով բարի...
__________________

1

Մի հին դղյակում ապրում էին գոց
Երեքը -նրանք. դղյակում այդ հին:
Երկուսն էլ նրանք այդ երազ-կնոջ
Ասպետներն էին:
ՈՒ ապրում էին փակված ու մենակ,
Աշխարհից հեռու, դղյակի միգում:
ՈՒ հին դղյակի կամարների տակ
Հոսում էր նրանց կյանքը անանուն:
Ի՞նչ էին անում այդ երեքը միշտ,
Այդ հին դղյակում ի՜նչ էին անում:
Կյանքը դղյակում երա՞զ էր, թե վիշտ -
Ոչ ոք չգիտեր ու չէր իմանում:
Որպես մի հեքիաթ, որպես հինավուրց
Դարերում ապրած լեգենդի կտոր-
Կյանքը դղյակում դարձել էր անուրջ:
Ապրեցին անձայն ու անցան մի օր:-

2

Մեկը դղյակում մենակ էր առաջ
Երազ-կնոջ հետ: Մենակ էր ու գոհ:
Թվում էր նրան աշխարհը - երազ,
ՈՒ լույս էր այնպես. կապույտ երեկո:
Նստում էր մենակ և հսկում էր նա:
Կինը դղյակում և կար, և չկար:
Նստում էր մարմար սանդուղքի վրա՝
Աչքերը - վճիտ ու սիրտը - պայծառ:
Եվ մի իրիկուն - հրոտ, հրավառ
Արևը մտավ գիրկը լեռների:
Կինը դղյակում և կար, և չկար.
Նա նստած էր լուռ՝ երազին գերի:
Արևը մտավ խորշը լեռների-
ՈՒ թվաց նրանց գիշերի միգում,
Որ ո՛չ մի հրաշք էլ ետ չի բերի
Անցած արևի հուրը ոսկեգույն...
Անշշուկ նստած լսեց, որ անցան,
Անդարձ հեռացան... Մի՞թե չգտավ:-
Եվ նա չտեսավ, թե ինչպես, անձայն,
Մյուսն այն գիշեր դղյակը մտավ...

3

«-Դու կանչե՞լ էիր,- շշնջաց նրան.-
Հեռու դաշտերից, արևի երկրից:
Արևը անցավ ու ժպտաց միայն:
Արևի երկրից կանչել էիր ինձ»
Երբ գիշերն իջավ դղյակի միգում
Երեքը - նրանք - կրակ չունեին:
ՈՒ թվաց, որ դեռ երեկ իրիկուն
երեքն էլ, նրանք, դղյակում էին:
Նայեցին իրար -ու թվաց, թե դեռ
Դարերի միգում, սկզբի օրից
Երեքն էլ, նրանք, այստեղ են եղել-
Մի՛շտ իրար կապված՝ հեռու բոլորից...

4

Ասաց շշուկով կինը երկուսին.-
«Գիշերը հազար հրաշքներ ունի.
Գիշերի գրկում ընկնում է հոգին
Հազարաստղանի գիրկը անհունի»:
Նայեցին իրար, նայեցին նրան:
Վառվում էր ոսկի հայացքը կնոջ:
Կարծես ասելու ոչինչ չգտան:
Կարծես դողացին շրթերը դողդոջ:
Եվ մեկը հանկարծ հեծկլտաց մթում...
Մյուսը ժպտաց: -ՈՒ տեսան իրար:
Նվում էր մի տեղ դղյակի կարուն
ՈՒ դուրսը քամին խնդում էր խելառ:

5

ՈՒ կինը հիվանդ, մտավ անկողին:
Հսկում էին լուռ երկուսը նրան:
ՈՒ գրկել էր մութ լռությունը հին
Նրանց -երեքին: ՈՒ լուռ էր միայն:
ՈՒ մութ էր աունպես: ՈՒ հիվանդ էր նա:
Եվ երկուսն էլ լուռ, անկողնի առաջ
Երազում էին պատկերը նրա-
Հեռավոր նրա հմայքը երազ:
Երազում էին: Երկուսն էլ կային:
Այնքա՜ն հարազատ ու մոտիկ այնքան:
Եվ սուրբ խոսքերով օրորում էին
Կնոջը հեռու: Երկուսն էլ -նրան:

6

ՈՒ լուռ էր այնպես: ՈՒ լուռ էր: ՈՒ գոլ
Լռության գրկում թվում էր նրանց,
Որ կյանքը մահիվ անհուն է ու խոր,
Մահու պես գաղտնի, անթափանց, անանց:
ՈՒ հիվանդ էր նա: Բայց մահը չկար:
Միայն մշուշում երկու կրակներ
Կարծես բռնկվող, կարծես հոգևար,
Երազի նման ժպտում էին դեռ:

7

Եվ մեկը հանկարծ ասաց մյուսին.-
«Արևը երեկ անցավ - ու՞ր գնաց...»:
Մյուսը նայեց ու ժպտաց կրկին.-
«Արևը չկա: Արևը - երազ...»:
Եվ մեկը ուզեց անդարձ հեծկլտալ,
Բայց բարձր ճչաց. - «Օ, ցու՜րտ է այնքան...»:
Մյուսը ժպտաց: ՈՒ երկա՜ր - երկա՜ր
Լռեցին նրանք՝ անբարբառ, կարկամ:
Լուռ քնել էր նա: Լուռ էր ու լռին:
Եվ միջին միգում վերջին լռության
Երկուսն էլ հլու սպասում էին:

8

Եվ մյուսն հանկարծ բարձրացավ տեղից
ՈՒ սուր, լռության դղյակում կարկամ,
ՈՒր իջել էր մի անսահման կսկիծ-

Ճչաց ու կանչեց տասներկու անգամ:
Տասերկու անգամ կանչեց, բայց չկար:
Արնոտ էր նրա ձայնը մշուշում:
Տասերկու անգամ կանչեց, խելագար -
ՈՒ դուրսը ոռնաց հուսահատ մի շուն:
Լուսնի երեսին ոռնաց ու լռեց:
Եվ վերջին անգամ նա կանչեց նրան:
Կինը բարձրացավ, ժպտաց, համբուրեց-
ՈՒ մշուշի մեջ երկուսն էլ կորան...

9

Իսկ մեկը, նստած անկողնի առաջ
Սպասում էր դեռ: Կարծում էր, որ նա
Դեռ պառկած է իր անկողնի վրա,
Որպես լույս ցնորք ու հոգու երազ:
Չտեսավ, կարծես, որ ջահը հանգավ,
Չտեսավ, կարծես, որ անճար ընկավ,
Անդարձ փշրվեց բաժակը հոգու,
Որ զնգում էր դեռ երեկ երեկո:
Մի՞թե չլսեց կանչը խելագար.
ՏԱսերկու անգամ կանչեց ու տարավ:
Մի՞թե չտեսավ, որ ջահը չկար,
Որ ջահը հանկարծ արյունվեց - մարավ:
Լուռ նստած էր նա անլույս սենյակում,
Աղոթում էր դեռ ու հսկում էր նա:
Եվ կամաց-կամաց տագնապը թաքուն
Իջնում էր նրա կարոտի վրա...

10

«Դու ի՞նձ ես ուզում. այստեղ եմ ահա:
Նստել եմ քեզ մոտ - մի՞թե չգիտես:
Լռության գրկում սպասում է նա:
Շրթերդ հրոտ համբուրում եմ -ես»:
Եվ կինը գրկեց, համբուրեց նրան:
Ջահերը նորից դղյակի միգում
Արնավուն լուսով բռնկված- կորան:
Եվ խավարն իջավ անդուռ դղյակում:
Եվ կինը կարծես չտեսավ, որ լուռ,
Որպես մի ուրու, որ կա ու չկա-
Մոտեցավ հանկարծ լուսավոր, տխուր,
Տխրորեն վճիտ երազը նրա...
Մյուսը կարծես չիմացավ ինքն էլ,
Թե ինչու՞ հանկարծ թվաց, թե միգում
Մեկը անանուն, անտես մոտեցել
ՈՒ խուլ տագնապով դռներն է թակում...

11

ՈՒ լուռ կանգնեցին իրարու դիմաց
Երկուսը, կարծես առաջին անգամ:
Կինը հեծկլտաց ու նորից ժպտաց-
Ժպիտն էլ, լացն էլ - օտա՜ր էր այնքան:
ՈՒ կանգնած էին նրանք դեմ ու դեմ
ՈՒ չգիտեին՝ ի՞նչ էին ուզում:
Բայց զգում էին, որ մի լուր գիտեն
Երկուսն էլ հոգու անլուր երազում:
Եվ զգում էին, հոգնած ու տխուր,
Որ կնկնի՜, կնկնի՜ լույսը հեռակա
Վերջին խավարի գիրկը ահավոր:
Եվ զգում էին. վերջին անհունում,
Արևից հետո ու լույսից հետո-
Երկուսն էլ նրանք՝ անդեմ, անանուն՝
Կդառնան հլու ողջակեզ ու զոհ...

12

ՈՒ վերջին անգամ նայեցին իրար...
Ծանո՜թ էր այնքան աչքերի հեռուն...
Այն ու՞ր է տանում հորձանքը վարար-
Լույսըհոգևար մարող աչքեում:
-Դու ի՞նչ ես ուզում... Դու մրսե՞լ ես, հա՞:
-Իսկ դու՛, դու՛, որ միշտ արևի բովում
Այրվում էիր - եկել ես հիմա
ՈՒ փնտրում ես իմ լուսնային հեռու՞ն...
ՈՒ աչքերը, խոր, խորունկ խորացան
Մյուս աչքերի խորության մեջ խոր:
Կարծես հիշեցին, կարծես մոռացան,
Որ եղել են, կան, ապրում են մի օր:
Եվ կինը խնդաց արնոտ մշուշում -
ՈՒ եկավ, կանգնեց երկուսի առաջ:
Մի՞թե նա է, - նա: Մի՞թե չի հիշում
Աստղերը վառած, աստղերը մարած:
Թե՞ ուրու է նա: Եկավ - ու չկա:
Կանգնած են նրանք դեմ առ դեմ էլի:-
Վերջին պարտության վայրկյանը հիմա
Կհնչե անդարձ... Եվ ուշ կլինի:

13

...ՈՒ վայրկյանը, քար, ընկավ անողոք:
Հնամյա մի կամք, անդարձ ու տոկուն,
Որպես դադարի վիթխարի բողոք-
Խտացավ նրանց աչքերի միգում:
Եվ մյուսն հանկարծ ճչաց- քարացավ.
Կույր զգաց հանկարծ, որ սառցե մի սուր
Մեխվեց իր սրտում: Սառցի պես մի ցավ
Կաշկանդեց նրա էությունը հուր:
Բայց վերջին միգում տեսավ, որ նա է՛լ-
Մեկը, հուսահատ, տասերկու անգամ
Ճչաց ու կանչեց վանդակում անել-
Եվ նույնպես ընկավ. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Խավարի գրկում դղյակը այն հին
Երերաց հանկարծ: ՈՒ երկա՜ե, երկա՜ր
Գայլերը դաշտում դեռ ոռնում էին:
ՈՒ լուռ էր այնպես: ՈՒ ոչինչ չկար:
__________________