Ու տեղներից վեր են թռչում
Թիկունքը լայն մեջքը բարակ
Բոյը թիլ-թիլ
Բեղը ծիլ-ծիլ
Ջահել տղերք,
Տղամարդիկ մացառմորուք,
Կուրծքը՝ փոշոտ,
Դեմքերն՝ այրված,
Աչքերն՝ այրող,
Հագած-կապած՝
Որը քաթան կամ շալ-շապիկ,
Որը չուխա կամ արխալուղ,
Բրդե գոտիկ, արծաթ քամար,
Իսկ զոլավոր և կամ պուտ-պուտ գուլպաներին՝
Խռոմ սապոգ, մազե քոշեր,
Սև կարիճի պոչի նման կեռքիթ տըրեխ:

Վեր են ցատկում գալիս շարվում իրար կողքի,
Եվ թուխ-թանաք ու պատ-կտրիճ տղամարդիկ
Պարսպվում են ու բըրգանում:

Սկսվում է բոլորպարը:
Ծանըր քայլքով,
Անեղանակ-աներգ-անծափ,
Բայց համաչափ,
Երկու շրջան բոլորում են, պտույտ տալիս
Ինչ-որ զգույշ ու կարկամած,
Հետո քայլքը արագացնում կամաց-կամաց:

Պարագլուխ ձայնեղ տղան խաղ է կապում,
–Փեշդ եմ ընկել, Աստվածածին...
Խումբը բռնում վերջին բառից ու ձգում է,
–Աստվածածի՜ն...

Իսկ հողեղեն Աստրածածնի անմատչելի կախարդանքով
Աղջիկները ծուլ-ծուլ տալիս,
Մոտ են գալիս,
Բայց չեն մտնում պարաշրջան:

Իր խաղկապն է խաղասացը առաջ տանում,
Ա՛խ, ջանեջա՜ն,
Բարով հասնեմ իմ սիրածին...
Խումբը բռնում վերջին բառից ու ձգում է,
Իմ սիրածին...

Լայնանում է պարաշրջանն ամեն րոպե,
Դհոլն անվերջ շարունակում է տրոփել,
Հանգույցներ է տալիս զուռնան՝
Եղանակն է կոտորակվում,
Իսկ դհոլը, սպառնալով՝
Այնուհանդերձ չի տրաքվում:
Հետո նվագն արագ-արագ,
Փշուր-փշուր կուտակվում է,
Ձիգ է տալիս,
Վրա գալիս,
Եվ թե մեկ էր՝ չորստակվում է,
– Ա՜խ թե չառնեմ,
Ես կմեռնեմ...
Ու կոպտալի թակութակից
Մինչև անգամ փուչ դհոլի անմազ դեմքն է փշաքաղվում,
Իսկ զուռնայի ծակուտակից
Արցունքներն են կարծես շաղվում...

Պարեկների ողկույզ-ողկույզ մազերի մեջ
Մոլորվում է մեղվի նման բզբզացող աշնան քամին
Կամ պլլվում նայողների վիզ ու լանջին՝ չխայթելով,
– Քամին զանայ,
Ծոցըդ բանայ...
Հարս ու աղջիկ, ջահել կանայք
Դեռ չեմուչում, նազ են անում
Ու չեն մտնում պարաշրջան.
– Ե՛կ, ջանեջան...
Հետո արդեն չեն դիմանում
Ոսկորների ու հոդերի տանջող ցավին,
Ու հնչում է մի ձեվացո՜ղ,
Թե՞ ամաչկոտ թուլ-թուլ ծիծաղ:
Իսկ երբ տեղից մեկը պոկվում
Ու թռչում է պարաշրջան,
– Ա՜յ ջանեջան...
Մյուսներն էլ՝
Լորերի պես քլթիկ-մլթիկ՝
Հետևում են ողջ երամով:

Եվ արևի համ ունեցող,
Չորեքդիմաց ծամ ունեցող,
Մեջքակոտոր ծնկածալիկ,
Ծոցվոր,
Բոցվոր,
Խնկածաղիկ,
Խունջիկ-մունջիկ
Հարս ու աղջիկ՝
Սիրո հրշեջ-սիրո հրձիգ՝
Տասի համար անգութ դահիճ,
Մեկի համար խոնարհ ծառա, –
Ճակատներին բոլոր «շահի»
Ու մեջքներին ոսկե քամար,
Արեգակից շատ ավելի
Կարմրատակած իրենց շողքից, –
Շաղ են գալիս ծլընգոցով,
Հետո շարվում իրար կողքի՝
Ինչպես անտես թելի վրա
Հազարերանգ հուլունքի ծոր:

Պարաշրջանն է լայնանում,
Եվ փոխեփոխ՝
Հանգույց-հանգույց, օղակ-օղակ՝
Երգ են կապում աղջիկ-տղա :
– Ի՞նչ ես կտոր-կտոր գալիս,
Ականջ արա, բան եմ ասում, –
Պարագլխի ձայնն է հոսում:
Խումբը խլում ու ձգում է,
– Ա՜յ եարե ջան:
– Երբ խոսելու տեղն է գալիս,
Խոսկան տղի թութակ լեզուն... –
Մի աղջիկ է շուտ սկսում:
Օգնություն է խումբը տալիս,
– Ա՜խ մարե ջան...
– ... Խոսկան տղի թութակ լեզուն
Սերից էրված խաղ է ասում, –
Տղան նրա խոսքն է կիսում:
– ... Չէ՝, բերնի մեջ լեզուն ասես
Կոտրվում է բանալու պես, –
Ծամկտրածն է տղին կիզում:
Խումբը՝
– Հա՜-հա՜, հե՛-հե՛, հա՜-հա՜, –
Քրքջում է:
Ու թռչում է:
Իսկ ջահելը թեպետ դաղվում,
Բայց և ուշքըն է գլխին ժողվում,
Ու երբ նորից հերթն է գալիս,
Պատասխան է մի կերպ տալիս.

– Էրված սրտով եկել եմ ուխտ,
Որ պաղ սրտիդ անեմ մեկ թուղթ...

– Սեղան պաչեմ մեկ-մեկ ու ջուխտ,
Որ չբռնի ինձ գիր ու թուղթ...

– Օրոր-շորոր ով քեզ տեսավ՝
Հաց ու ջրից կկտրվի...

– Հերի՜ք փչես, ա՛յ շան փեսայ,
Դալար շի՜վ եմ չե՛մ կոտրվի...

– ... Հաց ու ջրից կը կտրվի,
Կգա ձեր տուն՝ դառնա մշակ...

– ... Դալար շի՜վ եմ չե՛մ կոտրվի,
Սուտ խոսելն ես շինել փեշակ...

Խումբը նորից է խառնըվում
Իր գոչերով
Ու կոչերով.
– Դե, թը՜ռթըռի,
Հոպտատըմբա՛:
Եվ դհոլչին ու զուռնաչին
Նվագում են թունդ Թռնոց-ին:

Եղանակը ծալծլվում է
Դարսվում իրար՝ ալիքի պես,
Եվ փրփուրը կայտառության
Պղպջում է ջահելների գժված սրտում:
Նույնիսկ պարին չմասնակցող
Նախանձ կանանց բերանի մեջ
Սև ծամոնը՝
Օգտվելով հիացմունքի ազդու պահից,
Հանգստանում-շունչ է քաշում՝
Ատամների հետքով կնքված իրավունքով:

Սրա վզի «նապոլեոն»-ի,
Նրա մեջքի արծաթ գոտու
Շողքն է ընկնում վանքի պատին
Կամ դհոլչու նեղ ճակատին,
Հետո չքվում չաղ զուռնաչու չռված աչքում:

Կրակ կըտրած կաղ դհոլչին
Հսկայական իր կապալով
Եղանակը ետ է կծկում.
Ու զուռնաչու թշերն ուռած
Փուքսի նման իջնում են ցած.
Եվ աչքերը, որ խմիչքից ու զոռ տալուց
Լայնացել են ու կարմըրել՝
Գութան քաշող եզան հսկա աչքերի պես,
Հիմա նորից
Ստանում են մարդկայինի տեսք ու շնորհք...

Իսկ գավիթի պարապից դուրս`
Դարձյա՛լ նվազ, պարեր ու տաղ,
Մանրիկ ժպիտ, զնգուն ծիծաղ,
Շիվ տված սեր,
Ծլած հույսեր,
Երազների,
Մուրազների
Լուռ թեվածում,
Կարոտներից ծանրած հոգու թեթեվացում:

Այստեղ
Հորթուկ զույգ պատանի
կոխ են բռնել`
Ավագների հրահրոցով.
Այնտեղ`
Թաքուն`
Մի մատանի
Սիրած տղի ձեռքով դողդոջ
Չափսի գալիս սիրած յարի մատի վրա
Ու վառում է մատն իր բոցով:

Այստեղ`
Ծերեր, որ մանկացած
Վեգ են խաղում կամ ներկած ձու:

Այնտեղ`
Ջադու պառավների
Ասեկոսե ու մերկացում:

Նոր ժամանած ուխտավորներ
Վանքի ներսում, վանքի առաջ,
Դեռ չզոհված հորթի տրտինգ,
Ու երինջի վերջին բառաչ,
Դեռ չմորթված աքլորների
Անժամանակ զիլ ծուղրուծու:

Իսկ այս կողմում`
Լարախաղաց
Ու վազվզող մի ծաղրածու,
Եվ մի քամի, որ չգիտես`
Ծաղրածուին կապկո՞ւմ է, թե՞ տնազ անում,
Գլխիկոնծի-գլխիկոնծի`
Գժուկի պես թավալվում է, փոշի հանում,
Հետո, հանկարծ, թափ է տալիս կեղտ ու փոշին
Կիրակնօրյա հագուստներին տղամարդկանց
Կամ ձեռքերն է շուտ մաքրելու սուտ փորձ անում`
Ջահել կանանց ազդրերին քըսմըսելով...

Վանքի շուքն է մեկ երկարում մեկ կարճանում
Ասես կրիա մի վիթխարի`
Մերթ շոգելով-մերթ մրսելով`
Իր գլուխն է սև զրահից դանդաղ հանում
Ու ներս տանում:
Իսկ լեռները`
Նույնպես իրենց ստվերներով,
Որ ձգվում են հետզհետե,
Ասուլիսի թունդ սիրահար կանանց նման
Մոտենում են լուռ, թաթերին,
Նայում պիշ-պիշ...

Եվ մինչ խարույկ-օջախների
Անբոց շեղջերն են մարմրում,
Մատղացուի նման զոհված արեգակի արյամբ բոսոր
Երկնի ամպերն են կարմրում:
Մութն այլևս չի ընկրկում բամբ ձայներից,
Որ մնջում են` չուզենալով,
Կամաց-կամաց:
Եվ լռություն մի վիթխարի,
Նախ դողեդող ու կարկամած,
Հետո քիչ-քիչ սիրտ առնելով`
Մոտենում է, ծանր թառում
Շշմած վանքին ու ձանձրացած սար ու քարին:

Եվ ոչ մեկը,
Բացի գուցե մի անմարմին ներողամիտ հրեշտակից,
Եվ ոչ մեկը չի նկատում,
Որ կարճմորուս մի անծանոթ,
Բերանքսիվայր պառկած կտրին դիմացի տան,
Ողջ ժամանակ աչքը նրանց
Եվ ականջը` եղանակին,
Անափ սրտում` հիացմունքի ծփան մի ծով,
Սեղմ շրթերին`երանելի շաղված ժպիտ,
Նրանց երգ ու նվագին է ականջ դնում ինքնամոռաց,
Եվ մատիտը ու թուղթն առած`
Նկարո՞ւմ է,
Թե՞ գրում է
Ինչ-որ նախշեր ծուռտիկ ու ծուռ`
Նման կարծես այն գրերին,
Որ գրբացն է թուղթ անելիս միշտ գըծմըծում:

Ո՞ր գյուղացու,
Ո՞ր միամիտ աստվածավախ շինականի մտքով կանցներ,
Թե հոգևոր
Ու կարգավոր
Մի վարդապետ բեղ-մորուքով
Վանք է եկել` վանք չի մտել
Վանք է եկել, բայց ո՛չ ուխտի,
Ո՛չ քարոզի կամ օրհնության,
Այլ հեթանոս ու կռապաշտ:
Դատարկ-մատարկ խաղ լսելու,
Որ կապում են աղջիկ-տղա,
Լակոտ-լուկուտ:
Մ ե ղ ա ք ե զ, տ է՛ ր...
__________________

Աշունն անվերջ խորանում ու խորանում է,
Արագածն ու Մասիսներն են արդեն ձնել:
Մինչ տանիքին արքադն արդյոք չորանո՞ւմ է,
Թե՞ թացանում շաղոտ-ցողոտ առավոտից
Եվ իրիկվա եղյամաշունչ խոնավ օդից,
Նույն այդ պահին նկուղներում ու մառանում
Կախանները սրսըփալով
Սեղմըվում են,
կպչում իրար՝
Իրենց ճխտուն՝ առանց այն էլ նեղ շարանում:

Այնպես հաստ է սերակալում մածունն արդեն,
Որ գդալը պիտի խրես բահի նման,
Բայց իր տեսքով հիմա ամեն մածնաման
Տեսնողի մեջ իսկույն սարսուռ է հարուցում:
Իսկ զարս-կարագն անգամ հարուստ տան խնոցու
Երեկ` հսկա դդմի նման,
Այսօր` դառնում հազիվ մի ձու,
Փոքրանում է` անհետանալ շտապելով:

Եվ մանրամաղ ուշ անձրևներ վար թափելով`
Պատրաստվում է երկինքն արդեն
Ձնով նախշել գետինը պաղ:

Բարակում են, դառնում ճապաղ
Ծիծղուն աղբյուր, ցատկան վտակ:
Օրստօրե` պատերի տակ
Էլ ո՛չ նարդի չխկացընել,
Ո՛չ էլ խաղալ վեգ ու դամա.
Արդեն կարգին ցուրտ է հիմա:

Եվ ներկարար աշնան հետքով
Ինքը ձմեռն է մոտենում
Ինքնավստահ, ծանրաբարո
Վարագուրված երկինքներից
Դանդաղորեն իջնում է ցած,
Անցնում, գալիս սար ու քարով,
Նստում ծանըր ու պնդանում
Եվ անշտապ մի լրջությամբ
Զբաղվում է սա էլ արդեն... նկարչությա՜մբ,
նկարչությա՛մբ,
Որ մեկ գույն է լոկ ընդունում:

Երբ արևը ցույց է տալիս իրեն մեկ-մեկ`
Սակավ, ինչպես թույլ ժպիտը
Հիվանդ դեմքին մի աղքատի,
Սկսում են սառույց ու ձյուն դառնալ կաթիլ,
Սկսում են, բայց և իսկույն
Իրենց սխալն իրենք զգում,
Շար են շարվում սրա-նրա տան ճակատին,
Ջրհորդանի շիլ երկաթին,
Եվ – թե՞ ինչպես՝ չե՛ս նկատի –
Ամենուրեք
Ու հատկպես եկեղեցու բարձր պատից
Կախ է ընկնում սառցի լուլան`
Մեկը մեկից երկար ու լայն`
Երեխեքի ախորժակը բաց անելով:
Կախ է ընկնում – և ըստ տատի –
Ճերմակ Դևի դիտմամբ չռված մատների պես
Երեխեքին ահ է տալիս` չանչ հանելով,
Որ փայտ-քարով ցած չգցեն,
Վերցնեն ծծեն,
Թե չե` կապույտ հազ կկպչեն...

Երդիքներն են որ ամեն օր լուսածագին
Թոնիրների ծուխն են անվերջ երկինք փնչում,
Իսկապես որ կարծես շնչում
Խոր քուն մտած Սև Դևի պես:

Ու երբ ձմռան անծայրածիր սպիտակին
Մարդիկ իրենց մժեղային սևն են խառնում`
Տաք տներից ելնում են դուրս ու, խևի պես,
Ո՞ւր են գնում-ո՞ւր են դառնում` չես ըմբռնում,
Եվ իրենց իսկ շունչն է իսկույն եղյամ դառնում
Իրենց փռչոտ-թավ բեղերին,
Որ սարյակի թևերի պես
Մեկնվում են տարբեր կողմեր, –
Հենց ա՛յդ պահին,
Նո՛ւյն ժամանակ
Սառնամանիքն է ինքնակամ կարգվում հսկիչ,
Ու պահակ են դառնում անվարձ
Ամեն տեսակ պաղ-պաղ հողմեր...

Իսկ աղքատի դատարկ գոմում
Մսրան պատի քարերն ամբողջ
Այնպես առատ են եղյամում,
Որ աղասէր ու դեռ անփորձ
Հորթ ու երինջ
Եղյամը ջինջ
Մոլորությամբ կարծելով աղ`
լիզմըզում են ու ի՜նչ, ավա՛ղ,
Լեզուն քաշել են շտապում
Ծանոթացած
Այն սրտփորիկ-կեռակտուց զգացումին,
Որ այդպես էլ չեն իմանա,
Թե կոչվում է հիասթափում...

Տարվա այս ուշ եղանակին,
Երբ դեռ վաղուց` աշնան տաքին
Հարկավորը աղել,
Մաղել,
Ավելցուկը հողում թաղել,
Սարքավորել,
Կարգավորել,
Կժի ճաքին,
Շորի ծակին
Կիր են դրել ու կարկատան,
Երբ տանիքի ծուռվիզ դեզի
Անգամ տեսքից մարդ է մրսում,
Մինչդեռ այդ նույն դեզի ներսում,
Ձյուն-սառցի տակ
Այնպես է տաք,
Ինչպես մարմինն անթև ճուտի,
Կարծես վաղուց` ամռան մուտին,
Դրսում գերել,
Այստեղ բերել
Ու պահում են ձմռան համար
Մի պատառիկ ջերմին ամառ
Եվ մի բաժին անուշ գարուն`
Ծիածանի գույներ պահած իր խոտերով,
Իր զմռսված ծաղիկների ծով հոտերով,
Տարվա այս ուշ եղանակին,
Երբ կոշտապատ ձեռք ու բազուկ
Հանգստանում փոքրիշատե
Ու դառնում են մի քիչ նազուկ,
Տարվա այս ուշ եղանակին,
Երբ բահը թանկ, եղանն անգին,
Լուծը երկար, սամին թզուկ`
Մի անկյունում,
Իրար գլխի,
Պարապ-սարապ`
Վերևից են նայում հիմա խեղճ թիակին,
Որով անվերջ պետք է բակի
Ու կտուրի ձյունը սրբել, –
Տարվա այս ուշ եղանակին
Էլ գյուղացուն ի՞նչ է մնում,
Թե ոչ երգե՛լ, պարե՛լ, հարբե՛լ,
Ժամանակն է սուրբ պսակի,
Մեկ-տասնըմեկ հարսանիքի...
__________________

Արդար լույսը դեռ նոր բացված`
Թագվորահոր տան տանիքին
Զուռնան զլում է Ս ա հ ա ր ի
Եվ հեռավոր ու թաղական,
Ազգ-ազգական,
Գյուղ-գեղովի
Հավաքվում են կամաց-կամաց
Ուրախության մի ժողովի,
Որին թող որ Աստծու կամքով
Արժանանա ամեն օջախ:

Ու զուռնայի փողն է դառնում
Թե՛ աջ ու ձախ,
Թե՛ վար ու վեր,
Մարդիկ օղուն գինին խառնում
Ու մոռացած դարդ ու ցավեր
Հանձնվում են ուրախության:

Ե՛վըս մի փարչ չափից ավել,
Ե՛վըս մի գավ թունդից ըմպում`
Ու սիրտն ի սեր անկախության
Գլխի դեմ է ապստամբում:
Իբրև ազդու քաջալերանք`
Գոռ դհոլն է անվերջ դմբում,
Ու կորչում է, ամեն վարանք.
Պար են մտնում արդեն նրանք`
Մինչև մի պապ կամ մի նանի,
Մոլությունից նրանց հանի,
- Տո՛, կսպասե՜ն հարսի հերանք...

Եվ աղմուկով, ուրախ-զվարթ աղաղակով,
Գլուխները նվագից ու խմիչքից տաք,
Իրար խառնած խոսքեր քնքուշ ու բիրտ կատակ`
Թագվորահոր տան լի բակով,
Կալատակով,
Հոծ ամբոխը հարսնահյուրի
Գյուղամիջով հեղեղում է խնամոնց տուն:՜

Դհոլ-զուռնի խենթ նվագն է անվերջ թնդում,
Եվ դհոլչու ու զուռնաչու առջևն ընկած
Կրակ կտրած երիտասարդ մի թխադեմ`
Թագավորի սրտամոտիկ մակարներից
Լող է տալիս գետնի վրա` զույգ ոտներով,
Մինչ ձեռները օդի մեջ են թիավարում:
Մերթ պպըզում,
Ասես հոգնած է՛լ չպիտի տեղից ելնի,
Վեր է ոստնում մի պահ հետո
Եվ մի ոտը կեռած օդում`
Տնկվում է նա մյուսի վրա,
Ապա արդեն երկու ոտով
Քայլ է անում մանր ու մոտիկ,
Վազ է տալիս արագ-արագ,
Վազ է տալիս ոչ թե առաջ,
Այլ նույն տեղում դոփդոփելով,
Հետո քայլը զգուշորեն այնպես փոխում,
Իր ոտները չի կամենում ասես թրջել
Աներևույթ ջուր ու ցեխում:

Ու մի վայրկյան նայում է դուրս
Ջմեռային արփին քնկոտ,
Ասես զարթնած այդ զուռնայի ձայնից վայրի
Եվ ապակու ինչ որ բեկոր`
Ափսոսանքով ջարդված մի շիշ կամ աղաման,
Պսպղում է կեղտաջրում`
Ցերեկային ու Երկրային աստղի նման:

Պար է պարում հիմա արդեն
Մի շորորւն զրինգ պառավ`
Թագավորի մի մորաքույր կամ քեռակին,
Եվ կարծես թե յուղ են ածում
Ուրախության թեժ կրակին.
Ծափ ու ծիծաղ,
Սուր-սուր խոսքեր,
Որ չեն պահում վիրավորանք...

Ա՜խ, վարդապե՛տ,
Այսպես սրանք
Երգ ու տաղով,
Պար ու խաղով
Պիտի հասնեն խնամոնց տուն,
Պիտի այնտեղ ուրախ կոնծեն,
Պիտի ուզեն հարսի խոնչեն,
Պիտի պաչեն պառավներին
Ու հագուրդ տան ծարավներին
Վառ օղիով, գինին` ավել:
Ա՜խ, վարդապե՛տ, այնտեղ նրանք,
Ըստ ընդունված սովորույթի`
Դեռ կսարքեն անմեղ դավեր.
Կգողանան թմփլիկ հավեր,
Աքաղաղներ զառ ու գիրուկ,
կթրցընեն ճաշի պնակ,
Կքաշքըշեն իրար ականջ, բեղ ու մորուք`
Իբրև զվարթ ուրախության անմեղ հանաք, –
Ու դեռ կերգե՛ն, կերգե՛ն, կերգե՛ն,
Կայրեն հոգի, սիրտ կմըրկեն...
Էհ, վարդապե՛տ, ո՞վ չգիտի,
Էլ ուր մանց դու չիմանաս,
Որ հարսնահոր տնից պիտի
Դուրս գան սրանք ուրախ-խնդուն,
Ճափա ընկնեն դէպի ժամտուն, –
Ոմանք`
Արդեն ետևառաջ «ութ գծելով»,
Ոմանք`
Կանանց կռնակներին պագշոտորեն աչք գցելով, –
Պիտի գնան գյուղի ժամտուն,
Լսեն փոշոտ-մաշված խոսքեր գրաբարի`
Հասկանալով իմաստը լոկ երկու բառի.
– Տե՞ր ես,որդյա՛կ...

Հազա՜ր անգամ տեսած մի ծես,
Սուրբ է թեպետ,
Բայց, վարդապե՛տ,
Նույնքան ծանոթ ու տաղտկալի,
Վառվող մոմեր ու խնկի ծուխ,
Որոնց հոտից հաճախ կարծես
Մարդու քիթ է խտուտ գալիս,
Ուխտ պահանջող-երդում կնքող Ավետարան,
Որ մագաղաթ իր շուրթերն է իրար տալիս,
Բախտավորին օրհնանք դառնում,
Իսկ դժբախտին` ցմահ դարան...

Հարսանեկան բազմությունը տաք ալիքով
Հիմա արդեն, տե՛ս, հորդում է գավթից ժամի`
Ճանապարհին կանգ առնելով դռների քով
Սեղան հանած մոտ ու հեռու բարեկամի:

Կարկտում է ամբողջ թափով,
Կարկտում է կոպալը, տե՛ս,
Եվ հավքերի երամի պես
Թռչկոտում են թղթե փողեր:
Զուռնան գծում մանրիկ օղեր
Ու ճարմանդով ելևէջի
Կապ է գցում, իրար հինում`
Եղանակից շղթա շինում...
Եվ ընկնելով
Հանկարծակի բարիացած քամու վիզը`
Քայլ է անում նաև խեղդված-կոնդված ձյունը:

Տեղ են հասնում:
Կրակվում են հրացաններ`
Դեպի երկինք,
Որ կես մի ժամ
Ազատվել է մութ ամպերի ձեռքից դաժան:
Կրակվում են հրացաններ,
Եվ այդ անմեղ-անչարամիտ մահափորձից
Մեծահոգի երկինքն անքեն
Ո՛չ դատի է տալիս նրանց,
Ո՛չ էլ նույնիսկ պահում վրեժ
Այլ ժպտում է կապո՜ւյտ-կապո՜յւտ
Ու ծիծաղում մեծավարի`
կրակոցը կարծես նրան
Պատճառել է միայն խտուտ:

Հարսանքատուն մըտցնելիս
Թագավորի ու թագուհու գլխին
Վերից
Ցած է տեղում չամիչ-փշատ,
Նողուլ-նաբաթ,
Չիր ու չոր թութ
Կարկտախառն հորդ անձրևի խշխշոցով,
Եվ սերկևիլ, տանձ ու խնձոր`
Զատկին ներկած ձվերի պես գունակ-գունակ:

Դռան շեմին
Թագավորի ու թագուհու ոտքերի տակ
Փշրվում է բոլոր ափսե մի սպիտակ,
Ինչպես լուսնի երկւորյակը`
Խաղաղ լճում ներկված քարից,
Որ ցավ ու չոռ, անբախտություն հետը տանի...
Դէ, վարդապե՛տ, հիմա նրանք
Բաժակների չրխկոցին
Պիտի խառնեն հարսանեկան
Քեզ սիրելի ու դուրեկան
Փունջ-փունջ երգերը Ծաղկոցի.
Քիչը` ծանոթ,
Շատը` նոր գյուտ,
Եվ բոլորը` ուշագրավ:
Եվ իսկապես հարսանքատան
Ծխոտ-մրոտ օճորքի տակ
Անկրկնելի եղանակով
Գովերգվում է թագւորի մահուդ չուխան
Գուլպան պուտ-պուտ,
Քիրման գօտին,
Շապիկը շալ,
Ձին հրեղեն`
Ինքն էլ վրէն.
– Աստծո՜ւ բարին
Մեր թագվորին,
Մեր թագվորին`թագն ի գլուխ:

Իսկ բքաշունչ ձմռան քամին
Չարանում է իր մտքի մեջ ու կատաղում,
Ինչ է թե, տե՛ս,
Հարսանքատան դուռն են ահա իր դեմ փակել,
Ու րոպեն մեկ սկսում է դուռը թակել
Կամ ավլելով ձյան շեղջերը տանիքներից`
Բաց երդիքից ներս է մաղում,
Բուռ-բուռ շաղում`
Կարծես դիտմամբ ուտելիքն է անվերջ աղում,
Որ ամեն ինչ... չուտվելու չափ աղի լինի:

Օճորքի տակ հարսանքատան
Երգում են դեռ Գովքը փեսին:
Այնուհետև – այդպէ՛ս – արդեն երգ են դառնում
Ու թագուհու բույրին իրենց հոտն են խառնում
Ճերմակ շուշան, ոսկե ծաղիկ
Եվ վարդենիս,
Որոնց նման.
– Անուշ բուրեր քո թագուհին:

Կոշտ կոպալն ու վայրի զուռնան`
Քնքուշ երգից ամաչելով`
Ետ են քաշվել ու տեղ տվել,
Որ կարկաչեն դափ ու դուդուկ.
– Պնդուկի ծառ կապեր պնդուկ,
Էնոր նման պտկեք և դուք:

Բարեբանող երգը հիմա
Օրորվում է,
Շորորվում է
Այգու նման մի պտղաբեր.
- Խաղողի ուռ կոճակ կապեր,
Պտղէք դուք էլ Էնոր նման:

Ու երգողի ձայնը ծորուն
Երգի ծայրը ետ ոլորում,
Ավարտում է` հանգույց տալով...
Ու տեսնում են դէմքերն իրենց
Օղի-գինով մի բաժակում,
Եվ կոնծելով նույն պահին հենց`
Ավերում են դէմքերն իրենց
Ու հետեվից շուտ ճաշակում
Կես թաս շորվա,
Մի ֆունտ գեր միս,
Եվ այնպիսի ախորժակով,
Խեղճերն ասես սրբի նման
Պաս են պահել մի ողջ ամիս:
__________________

Դյուրագրգիռ դափն է հանկարծ ընդոստ զարկում,
Ու դառնում է նվագն ահա է՛լ ավելի լարաթրթիռ,
Ձեռքերն ասես թե խրտնելով վեր թևարկում,
Հետո, կարծես ապահովված
Ետ են գալիս թառում սրտին:
Իոկ ոտքերից մեկը`
Կարծես գորովանքով ապտակում է
Պաչ պահանջող գժուկ գորգին.
Մերթ կրունկով ու մերթ թաթով
Մանրիկ-մանրիկ տկտկում է,
Մինչդեռ մյուսը ինքն իր կարգին
Սահում է լուռ, սակայն հուզված,
Կարծես շոյում մաքուր խուզված
Խիտ մազերը նույն այդ գորգի:

Պարո՜ւմ է նա,
Եվ աչքրն են դառնում տամուկ:
Պարո՜ւմ է նա,
Եվ հագուստը խայտաճամուկ
Մերթ ծալեծալ, փոթ-փոթ գալիս,
Մատնիչորեն ցույց է տալիս
Իր թաքցրած ձևերը պերճ ու խելքահան,
Մերթ էլ կիտված ծալքերն ահա
Ետ են դարսվում,
Բացվում-պարզվում
Եվ վավաշոտ տղամարդկանց
Հայացքների նետերի դէմ
Կրկին դառնում մի յուրովի ազնիւ վահան:

Պարո՜ւմ է նա,
Վառո՜ւմ է նա,
Եվ բոլորը` մեծ թե պուճուր,
Մոռանում են հասակն իրենց,
Դուրս են ելնում տարիքներից:
Եվ չափ տվող թունդ ծափերի ալիքներից
Արձանի պես անշարժացած նորահարսի
Քողն է ուռչում ու կուչ գալիս,
Ու նորատի հարսնաքրոջ
Զառ լաչակն է բաց-խուփ անում,
Ամեն անգամ մերթ` թաքցընում փոսիկն այտի,
Մերթ` դունչիկի ոսպանման խալը բանում:

Ծափ է տալիս մինչև անգամ նորափեսան`
Մոռանալով, որ ուրիշի պսակ չէ սա,
Մոռանալով, որ ինքն այստեղ
Ոչ մակար է, ոչ էլ քավոր:

Իսկ նա... կարծես չի էլ լսում.
Ոտն է հազիվ գորգին քսում
Եվ շարժումով մի հարկավոր`
Թե՛ նազելի, թե՛ հարգևոր,
Պտտըվում է կրունկներին,
Որից նրա շորը ճամուկ
Քիչ ուռչում է թեթև քամուց.
Հետո` կարծես ամաչելով`
Նորից կպչում սրունքներին:

Եվ խելքամաղ ջահել տղերք,
Տղամարդիկ սիրակեղեք
Իրենց մատնող-դավաճանող աչքերն ահա
Թարթիչների սուտլիկ-մուտլիկ խաղով կոծկում
Եվ թսւլակամ շրթունքներն են բռնի կոճկում...

Ա՜խ, Վարդապե՛տ, հիշո՞ւմ ես դու
Գարնանային այն օրն անցած,
Դաշտում դաղձ ու սիբեխ քաղող
Այն հարսներին, աղջիկներին.
Փախուստը քո դեպի պաղ խուց...
Վաղուց էր դա,
Վաղո՜ւց, Վաղո՜ւց,
Հիշո՞ւմ ես դու,
Ա՜խ, Վարդապե՛տ,
Ո՞նց չհիշել,
Երբ ողջ գիշեր
Մի տանջալից ծանըր երազ քեզ տվայտեց,
Քեզ փարվելով` նաև խայթեց,
Խայթեց` ինչ-որ անուշ ցավով,
Անո՜ւշ-անո՜ւշ, ինչպես հիմա`
Այս վայրկյանին...

Նույն վայրկյանին
Մի թուխ կտրիճ մեջքին քամար,
Հագին չուխայ մեջքապնդուկ,
Հնոցի պես բոց աչքերին
Ածուխի պես սև-սև կամար,
Հայացքը` լուրջ, դեմքը` հանդուգն, –
Արջի նման մեջ է գալիս,
Ծանրամարմին պտույտ տալիս,
Բայց... կոպալի դեղին հարված –
Նա` նվագին հավասարված,
Արջից հանկարծ վագր է դառնում`
Թեթև ցատկով վեր է թռնում
Ու թեև նա ոչ մի բանից
Ո՛չ կախվում է, ո՛չ էլ բռնում,
Բայց մնում է վեր` օդի մեջ:

Ու պարուհու
Սև հոնքերի երկաչքանի կոր կամրջով
Անց է կենում
Մոլորաքայլ մնջախաղի մի մտածում:
Հետո կամուրջն իր հոնքերի
Կշեռքի է նա վեր ածում
Եվ թույլ տալիս իր աչքերին,
Որ վեր ու վար նժար ճոճեն.
Մնջախաղով կշռում է նա
Նրա բախտը`
Իր «հա»-ն ու «չէ»-ն...
Ու քայլում է աղջիկն այնպես զգուշորեն,
Քայլ է փոխում կարծես ոչ թե գետնի վրա,
Այլ սառույցի.
Ամա՜ն, հանկարծ չսայթաքի ու չընկնի վայր, –
Ցավը ոչինչ, փակ տեղերը բաց կլինեն`
Կդառնա խաղք ու խայտառակ:
Նույն այդ պահին
Տղան այնպես է կտկտում,
Այնպէ՛ս արագ,
Կարծես սրա ոտների տակ, ընդհակառակն`
Արդէն ոչ թե սահուն սառույց,
Այլ լոկ կրա՜կ,
Խարույկի մեծ շեղջ է փռած,
Եվ որպեսզի չայրի իրեն`
Աշխատում է քիչ դիպցընել ոտքը գետնին
Ու շատ մնալ օդում` թռած...

Կոտրատվում է աղջիկն էլի ու նազ անում,
Եվ ժպիտը`
Գարնանային երիժնակի ցողունի պես,
Որքան քաղցր է ու հյութալի-նույնքան` փշոտ:
Ու տեսնելով, որ աղջիկը չի հեզանում,
Պարեկ տղան, ցավը դէմքին, ցատկում է օդ,
Փլվում, գետինն է սասանում:
Ոտներն արդեն հաճախ-հաճախ
Թեք են տալիս մեկ աջ մեկ ձախ,
Մինչ իրանը` գոտկատեղից`
Չի էլ շարժվում անգամ տեղից:
Իսկ ձեռքե՜րը... մի կատարյալ,
Մի կատարյալ... ի՞նչ... գալարա՜նք.

Առաջ ու ետ, վերև-ներքև`
Բան են որսում ասես նրանք,
Մերթ` բարկացած ու կատաղի,
Մերթ էլ հանկարծ տատամսում են ու վարանում,
Կարծես արդեն մթան մեջ են բան որոնում:
Նորից` ընդոստ.
– Տաշի-տուշի...
Հետո` հուշիկ.
- Հոպտտա-տմբա...
Եվ դառնում է պարն ավելի առույգ ու ժիր:
Ու պարեկի շալե թումբանն
Իր իսկ հանած հողմի առաջ
Փռփռում է` կարծես դառած
Դարբնոցի մեծ փուքսը կաշվե:

Հետզհետե մեծ ու փոքր ավելի են մոտիկանում,
Իրար սեղմված` պարողներին մտիկ անում,
Հետո սրտի ամբողջ տապով
Ծափ են տալիս պարի չափով
Ու պարն անվերջ տաքացընում.
– Սը՛-սը՜, Սը՛-սը՜...

Իրենց դմբո էրիկներից դժգոհ կանայք
Մտքների մեջ կամ բացայայտ հոգոց հանում
Ու ձեռքերն են ցավով տանում
Իրենց կրծքին... ինչի՞ց ուռչող:

Մինչ պարեկը
Ձմռան պաղած հողն է – թը՛կ-թը՛կ – այնպես դոփում,
Մեխ է կարծես այնտեղ խփում
Իր ոտքերո՜վ, ոչ թե մուրճով.
Մինչ պարեկի ուսերը, տե՛ս, պար են պարում
Իր իրանից ու ոտքերից ասես անկախ ու ինքնավար,
Հոնքերն, ահա՛, պար են գալիս իրենց համար`
Կամ շինելով, կամ քանդելով երկու կամար,
Պար են գալիս աչքերն անջատ,
Դաստակը` ջոկ,
Թաթն` առանձին,
Ծունկը` ծալված,
Իրանը` ձիգ,
Գլուխն` ուղիղ,
Իսկ վիզը` թեք.
Բոլորն` անջատ և առանձին,
Բայց և այնպես` բոլորը մեկ, –
Նույն ժամանակ
Շիվ աղջկա թեվիկները, աղավնու պես,
Մերթ տեսնում ես` քիչ է մնում թառեն գետնին,
Ասես սրսուռ կուտի վրա,
Մերթ էլ տեսար` վեր են սուրում,
Ճախր են տալիս,
Հետո, ինչպես բույնի չորս կողմ,
Գլխի շուրջն են պտույտ գալիս,
Ու վերջում էլ,
Երբ նազելի մի շարժումով կանգ են առնում,
Խոնարհաբար գլուխ տալիս`
Իբրև նշան ներողության,
Որ դադարում են պարելուց, –
Ձեռքերն այնժամ հեզ ու հլու`
Երկու հոգնած աղավնու պես`
Թևը ծալած կուչ են գալիս,
Որ անհանգիստ-վայրիվերող կրծքի վրա
Հանգստանան,
Մինչդեռ տղան վերջին անգամ
Ոտքի վրա օղակ տալով`
Ցատկում է վեր,
Յոթ-ութ վայրկյան օդում մնում արձանացած
Եվ, քարի պես, ընկնում է ցած
Ընկած տեղը ծնկի գալով...
Ու հնչում է կենաց մի նոր`
Թագվորահոր,
Թագվորամոր
Կա-չկայի, ծետ ու պետի:

Ա՜խ, Վարդապե՛տ, հիմա պիտի
Պատկառելի մի նոր տաղով
Կանչեն փեսի պապ ու տատին,
Հորն ու մորը,
Քուր-ախպորը`
Ամեն մեկին մի տուն խաղով,
- Որ գան նստեն, դարպաս անեն,
Ծնրիկ զարկեն սուրբ սեղանին,
Հրամմեն բարին մեր թագւորին...

Հետո արդեն մի բաղաձայն կատակասեր,
Սկսելով զավեշտական իր խաղն ասել`
Գովքի դիմաց պիտի չուզի, այլ պահանջի՛
Փեսահորից`
Սել մի սեղան...
Փեսախպորից`
Խոյ մի խորվու...
Փեսաքուրից`
Գուլպա յոթ ջուխտ`
Իմանալով, որ կստանա
Իր խռպաձայն երգի դիմաց,
Երկու ճնճուղ,
Մեկ գարեհաց...

Հետո պիտի կարգով հնչեն
Կարգի դրված հազար կենաց
Ավանդական ու կրկնվող՛
Համեղ թեպետ,
Բայց չփոխվող ճաշերի պես հոգնեցուցիչ,
Որ և սրանք պիտի կուլ տան
Թունդ օղիով, գինով անուշ
Ու հետադարձ ճամփան թակեն
խաշլամայի պատառներով:

Դեռ Վարդապե՛տ, դու կտեսնես
Ալիք-ալիք ծփան Շորոր,
Ապա Նազպար,
Եվ, հակառակ իր իսկ կամքին,
Մի կաքավող աղջիկ կամ կին,
Ա՜խ, Վարդապե՛տ,
Մինչև անգամ վարդապետին կուսակրոն
Հիշել կտա... պիղծ մի ջաննաթ`
Մեր անալի դրախտի տեղ,
Հիշել կտա պիղծ մի ջաննաթ`
Խարդավանքով անգո չարի:

Հետո... ապա...
Դեռ կա Դարձպար,
Կա Թոնոցի, կա Քոչարի,
Երբ սկզբում կռնաբռնուկ`
Քիչ ծալվելով,
Շատ տարվելով,
Հետո արդեն թևատրուկ`
Շեշտով հատու և կտըրուկ
Դեպի առաջ քիչ են տարվում,
Այլ մոտեմոտ ծնկածալվում,
Ասես իրար ուժ գումարած,
Մի սի՛րտ-մի կա՛մք-մի մա՛րդ դառած`
Աչքի համար անտես մի պատ
Պիտի քանդեն իրենց ուսով.
Հետո, հանկարծ, ամբողջ ուժով,
Ասես իրար խիստ կարոտած՝
Պիտի ամուր գրկեն իրար
Մէջք ու իրան
Եվ թի՜ռ թռչեն մեջքագրկուկ:

Եվ ժամանակ առ ժամանակ
Իր կոպալի զարկերի հետ
Խաղացնելով ողկույզի պես գռուզ բաշը,
Խմած գինուց ու եռանդից կարմրատակած`
Աքլորի պես կծղրտա գեր դհոլչին.
- Այ շաբաաաաաա՜շ - հա, –
Ու փութաջան թքոտելով թուման-տասնոց`
Կկպցնի իր ճակատին
Կամ կխրի գդակի տակ`
Կեսը կախած իր ծոծրակի,
Իր հոնքերի, դեմքի վրա`
Թղթե գունեղ ծոպքերի պես:

Եվ կըտևի դա մինչև լույս,
Մինչև բարի աղոթարան,
Երբ որ Պարոն աքլորն, իզո՜ւր,
Երբ որ Տիկին հավերն, իզո՜ւր,
Ուժ պիտի տան կոկորդներին`
Հայտարարեն լույսը բացված,
Ու չլսեն իրենց ձայնը անգամ իրենք`
Դհոլ-զուռնի զորությանը կուլ գնալով...

Ա՜խ, միամի՜տ իմ պապերի
Մանկաբարո ուրախություն,
Որ տեվում էր յո՜թ օր-գիշեր,
Որ անցնում էր երգ ու պարով,
Կռիվներով գինեհարույց,
Ու հաշտությամբ գինեմիջնորդ...
Ա՛խ, միամի՜տ իմ պապերի
Մանկաբարո ուրախություն
Սերմի առթիվ` դեռ չցրված,
Մանկան առթիվ` դեռ չծնված...
Ա՜խ, անգիտա՜կ իմ պապերի
Բնապարգև հարստություն
Հազար երգ ու եղանակի,
Որ չունեին տեր-տնորեն
Ու զուրկ էին հեղինակից.
Անհատնելի մի գանձանակ,
Որ շաղ տալիս անփութորեն,
Ցրում էին հայ գյուղացիք
Իրենց մաքուր շրթունքն ի վար`
Ինչպես որ միշտ և ամենուր,
Այս անգամ էլ հարսանեկան
Ուրախության այս առիթով`
Ցանկանալով սե՛ր, միությո՛ւն, երջանկությո՛ւն,
Բոլորովին մոռանալով այդ վայրկյանին,
Որ հեշտորեն չի կատարվում ամեն մաղթանք,
Որ կարող է նաև լինել...
__________________

Իսկ թե լինէր – Աստված չանի –
Իսկ թե հանկարծ այնպէ՜ս լիներ,
Որ այգու պես անուշ բուրող նորահարսի առագաստում
Գառի նման մշմըշալով
Ամեն գիշեր հանգիստ քներ
Ընդամենը մի տասներեք գարուն տեսած նորափեսան
Մեջքը հարսին, դեմքը պատին, –
Այնժամ պիտի հարսն ի՞նչ անէր:

Ա՜խ նա ինչպես բութ մանգաղին, անվերջ քսվող անյուղ հեսան,
Քար էլ լիներ` խարտվեր պիտի,
Փոշի՜-փոշի՜ պիտի մաշվեր,
Եվ ձեռն ի ծոց ու վիզը ծուռ`
Մի խուլ անկյուն պիտի քաշվեր,
Գրտնակի պես լիք ու լխտիկ իր թևերը հոշոտելով,
Անիծելով իր բախտը սև,
Երազելով գգվանք ու սեր
Պիտի երգեր ողի՜կ-ողի՜կ,
– Ի մա՜լ էնեմ, ի մա՜լ չենեմ,
Յար պստիկ ա, շիվարել եմ...

Իսկ թե` լիներ, այնպէ՛ս լիներ,
Որ ընջավոր
Ու փնջավոր`
Ծամո՛վ մեկին,
Որ կարճըլիկ
Ու կարճուլիկ`
Համո՛վ մեկին
Օր ծերության դարձըներ կին
Մի անատամ կծու խոջա
Քիթը` բարդան, ոտքը` քոթուկ,
Աչքը` ճպիռ, վիզը` ճոճան...

Իսկ թե` լիներ, այնպէ՛ս լիներ,
Որ լի տունն իր վանդակ շիներ
Ու այդ ոսկե նեղ վանդակում
Փակեր կաքավ մի կլորիկ
Մի սիրավոր
Ու վիրավոր
Եվ սևավոր
Անբախտ լորիկ, –
Իսկ թե ահա այսպե՛ս լիներ,
Այդ օր մահու քավթառի հետ
Նույն չոր բարձին
Լերկ գլխի դեմ վարսեղ գլուխն ինչպէ՞ս դներ,
Ծմակի պես պաղ այդ ծոցում ինչպէ՞ս քներ,
Կրակ կողերն ինչպէ՞ս հպեր լուլա-սառցին,
Ինչպե՞ս, ինչպե՞ս մալուլ երգով ծունկ չծեծեր,
Ծամկտրածը իր մարեին ո՞նց չանիծեր,
Ինչպէ՞ս չասեր, որ նա արեց իր բախտն ավեր,
Ջահել սրտում կրակի պես վառեց ցավեր,
Արար աշխարք լիքը լավեր`
Ինչո՞ւ թողեց կտրիճ քաջին,
Ինչո՞ւ տվեց քավթառ խոջին,
– Իմ կեղտ էնոր մեղրի միջին,
Էնոր ոսկուն նստեն հավեր,
Քա մարե՜ ջան, քա տնավե՜ր...

Իսկ թե տային ո՛չ թե հարուստ բայց ծեր խոջի,
Այլ հենց մի լավ` սրտով սիրած ջահել քաջի,
Մինչև անգամ չոր քարի տեղ խսիր տային,
Չոր գետնի տեղ տային նաև մաշված կարպետ,
Է՜հ վարդապե՛տ,
Ի՜նչ է պիտի բախտավորված հա խնդայի՞ն:
Չ՛է վարդապե՛տ,
Աղքատության ճանկը չնկնի մինչև անգամ քո թշնամին...
Հարսանիքի դհոլ-զուռնան դեռ չլռած,
Եվ պահունի շորերն անգամ սնդուկի մեջ դեռ չդրած`
Պանդխտության անգութ քամին,
Հարսի ծոցից նորափեսին փրցընելով
Եվ քարեքար ու սարեսար թռցընելով`
Իր սիրածի անուշ համին
Բաժանումի դառնությունն է արդեն խառնում,
Գնում է նա
Եվ... մի՛ տարի, երկո՛ւ, երե՛ք... ետ չի դառնում,

Եվ կարոտից ու տանջանքից,
Անկարելի անրջանքից
Մարմինն ասես վերք է դառնում համատարած
Ու նվո՛ւմ է, տնքո՜ւմ ցավո՜ւմ:
Սերն է մխում կուրացուցիչ-դառն ծխով,
Ինչպես ծառից հենց նոր ջարդված խարույկ դառած
Թաց ոստերը` անթթվածին քարանձավում...
Անկողինն է հարսին այրում կրակի պես,
Օրն է մթնում, իսկ իր սերը տուն չի գալիս:
Եվ
– Էս անտեր բարձի վրա
Առանց յարի քո՜ւն չի գալիս...

Ու վէրքերը դառնում են երգ,
Ու երգերը դառնում են վերք,
Ու սրտերը՝ ծանըր մի քար,
Երբ զինվոր են տանում յարին,
– Ա՜խ երթար ու էլ ե՛տ չգար
Քեզի սալդաթ գրած տարին...
Երբ չեն տալիս յարը յարին,
– Որ ախ էնեմ, կուգա արի՜ն...
Երբ խախտում են խոսք ու երդում,
– Տաք արինն է մեջս լերդում...
Երբ...

Վարդապե՛տ, ի՞նչ էիր դու,
Մորից ծընված հող հո չէի՞ր,
Որ լուռ ու մունջ ներծըծեիր
Անձրև ու ջուր,
Եղյամ ու ձյուն,
Կարկուտ ու ցող:

Թե լինեիր մինչև անգամ անլեզու հող,
Այս ամենը ինչպէ՞ս և ո՞ւր հոգիդ տաներ:
Չէ՞ որ հոգիդ պիտի մի օր
Պոռթկար,
Որպես մի արտեզյան խորունկ ջրհոր,
Ժայթքե՛ր,
Չորս դին ցրեր ցայտքեր,
Ծիածանված շատրվանե՜ր...

(Շարունակելի)
__________________