Կնկա օրը սևանում ա։ Արտասունքը չի չորանում նրա աչքերին, ամա համբերում ա, բալքի մարդը խելքի գա, թարգ տա խմելուն։ Մարդի ամեն ուզածը կատարում ա, մենակ թե նորից կռիվ ու ղալմաղալ չանի։

Մի օր մարդը բազարում ձուկ ա առնում, տալիս մի էրեխու ձեռ, ղրկում տուն։

— Կասես,— ասում ա,— վռազ պատրաստի, գնամ տուն՝ ուտեմ։ — Բա չասե՞ց, թե ոնց պատրաստեմ,— հարցնում ա կնիկը.

— Չէ, բան չասեց, ձալո։

Խեղճ կնիկը մնում ա տարակուսած, ասում ա.

— Տեր աստված, ո՞նց անեմ։ Ի՞նչ տեսակ պատրաստեմ։ Էս ա կգա, մի մահանա կգտնի, էլի կսկսի ղալմաղալ անել։

Մտիկ ա անում, թե ձկներիցը ի՞նչ կարելի ա պատրաստել։ Վեր ա ունում էս ձկներից մի քանիսը խաշում, մի քանիսը՝ եղով տապակում, մի քանիսն էլ շամփրի վրեն խորովում։

Էս ամենը անում ա, պրծնում, դարսում ամանների մեջ, մի մաքուր աման էլ դնում ա սուփրին, որ մարդը ձկան ոսկորը դնի։

Հիմի, արի տես որ՝ սրանց տան շունն էլ, նոր ծնած ա լինում։ Քոթոթներից մեկը, մրթմրթալով, հոտ քաշելով գալիս ա... էդ մաքուր ամանի միջին պպզում ա... կեղտոտում։

Մարդը, որ դուռը ճռռալեն բաց ա անում, էս, խեղճ կնիկը ահ ու սարսափից էլ չի իմանում ի՞նչ անի, վռազ վեր ա ունում մի ուրիշ աման ու էն կեղտոտած ամանը ծածկում։

Մարդը տուն ա մտնում հարբած, նոթերը կիտած, ասում ա.

— Ձուկ էի ղրկել, ի՞նչ արիր։

Կնիկը բերում է խաշած ձուկը, դնում առաջին։

— Ես քեզ ասել էի, որ ձուկը խաշե՞ս,— ասում ա մարդը,— էդ խաշածը տար հորանցդ տուն, թող նրանք ուտեն։

Կնիկը սուս ու փուս խաշած ձուկը վեր ա ունում, տապակած ձուկն ա դնում մարդու առաջ։

— Էս ի՞նչ ես բերել,— ասում ա մարդը,— էս տղամարդու ուտելու բան ա՞, որ առաջիս ես դրել։ Ուրեմն ես կնիկարմա՞տ եմ, որ եղով տապակած ձուկն ուտեմ։ Չէ՛, չէ՛, դու ինձ ասա՝ ես կնիկարմատ եմ, ես կնիկարմատ եմ։

Խեղճ կնիկը ձենը փորը գցած, արտասունքը կուլ տալով տապակած ձուկը վեր ա ունում՝ շամփուրով ձուկն ա դնում մարդու առաջ։

— Իյա՜,— ասում ա մարդը,— էս ի՞նչ տեսա, ուրեմն,— ասում ա,— դու որբեվերի ես, մարդդ մեռել ա՞, որ ինքդ ես խորոված անում։ Ես չէի կարա գամ տուն՝ խորովեմ։ Ինչի՞ ես, ուրեմն, գդակ չո՞ւնեմ իմ գլխին։ Կնիկարմատի ձեռը, որ շամփրին դիպավ, էն շամփրի խորովածը հարամ ա։ Էն լավ էր` շան ք... տայիր ինձ։

Կնկա համբերությունը հատնում ա։

— Առ,— ասում ա,— առ, որ էդ ես ուզում, առ անուշ արա, բալի խելքի գաս։

Մարդը մեկ շշմում ա, մին էլ, որ տեսնում ա, որ ամանի միջինը դրուստ, որ՝ շան կեղտ ա, կատաղում ա, ուզում ա կնկանը ծեծի։

Ամա կնիկը դուրս ա պրծնտւմ տանից, հարևաններին կանչում, հավաքում մարդու գլխին.

— Էկեք, — ասում ա,— էկեք մեր դատը տեսեք, ի՞նչ ա,— ասում ա,— իմ մեղքը, որ ուզում ա ինձ ծեծի։

Հարևանները տուն են թափում, մարդ ու կնկա մեջ ընկնում, քննում են բանի էությունը, խելք-խելքի են տալի, դատ են կտրում։

Հարևաններից մեկը, մի տարիքով մարդ (չէ՞ տարիքով մարդը խելոք կլինի) ասում ա.

— Իսկական տղամարդ որ ասել են,— ասում ա,— էդ տղամարդը դու ես, որ կաս, դու շատ բախտավոր ես, —ասում ա։— Ո՞ւր ա մեզ էնքան բախտ,— ասում ա,— որ մեր կնանիքը, մեր ուզածը տեղն ու տեղը կատարեն։ Քու կնիկը ոչ թե ծեծի՝ այլ սիրո ա արժանի։

Մի պառավ կնիկ էլ, գլխին հավաքած հարսն ու աղջիկ.

— Տեսա՞ք,— ասում ա,— տեսաք ինչդար խելոք ա էն կնիկը։ Տան տղամարդը, որ չափն անց ա կացնում,— ասում ա,— համը հանում, վռազ ճարեք,— ասում ա,— շան էն բանիցը առաջը դրեք, որ խելքի գա։

Էդ էր ու էդ։ Էն օրվանից մարդը խելքի ա գալի, թարգն ա տալի գինուն, նորից մարդու կերպարանք առնում, հաշտ ու սիրով ապրում են հնազանդ, իրա ամեն ուզածը րոպեական կատարող կնկա հետ։

* * *

Էս իմ պատմածը հեքիաթ չգիտենաք։ Սա իսկական պատահած բան ա։ Մինչ օրս էլ մեր գեղումը, մարդ, որ անտեղի դիպչում ա կնկա խաթրին, ասում են.

— Դրա առաջը դրեք շան էն բանը՝ ձեռաց խելքի կգա։ Մի մարդ ու մի կնիկ են լինում։ Էդ մարդը ու կնիկը շատ լավ ու սիրով են ապրելիս լինում։ Ամա անց ա կենում մի առժամանակ, սատանեն մտնում ա էս մարդու փորը։ Ընկնում ա վատ ընկերների հետ, իրեն գինուն ա տալիս, սկսում ա հարբած տուն գալ։ Կնկա հետ կռիվ-ղալմաղալ անել, աման-չաման իրար գլխով տալ, ջարդել։

Կնկա օրը սևանում ա։ Արտասունքը չի չորանում նրա աչքերին, ամա համբերում ա, բալքի մարդը խելքի գա, թարգ տա խմելուն։ Մարդի ամեն ուզածը կատարում ա, մենակ թե նորից կռիվ ու ղալմաղալ չանի։

Մի օր մարդը բազարում ձուկ ա առնում, տալիս մի էրեխու ձեռ, ղրկում տուն։

— Կասես,— ասում ա,— վռազ պատրաստի, գնամ տուն՝ ուտեմ։ — Բա չասե՞ց, թե ոնց պատրաստեմ,— հարցնում ա կնիկը.

— Չէ, բան չասեց, ձալո։

Խեղճ կնիկը մնում ա տարակուսած, ասում ա.

— Տեր աստված, ո՞նց անեմ։ Ի՞նչ տեսակ պատրաստեմ։ Էս ա կգա, մի մահանա կգտնի, էլի կսկսի ղալմաղալ անել։

Մտիկ ա անում, թե ձկներիցը ի՞նչ կարելի ա պատրաստել։ Վեր ա ունում էս ձկներից մի քանիսը խաշում, մի քանիսը՝ եղով տապակում, մի քանիսն էլ շամփրի վրեն խորովում։

Էս ամենը անում ա, պրծնում, դարսում ամանների մեջ, մի մաքուր աման էլ դնում ա սուփրին, որ մարդը ձկան ոսկորը դնի։

Հիմի, արի տես որ՝ սրանց տան շունն էլ, նոր ծնած ա լինում։ Քոթոթներից մեկը, մրթմրթալով, հոտ քաշելով գալիս ա... էդ մաքուր ամանի միջին պպզում ա... կեղտոտում։

Մարդը, որ դուռը ճռռալեն բաց ա անում, էս, խեղճ կնիկը ահ ու սարսափից էլ չի իմանում ի՞նչ անի, վռազ վեր ա ունում մի ուրիշ աման ու էն կեղտոտած ամանը ծածկում։

Մարդը տուն ա մտնում հարբած, նոթերը կիտած, ասում ա.

— Ձուկ էի ղրկել, ի՞նչ արիր։

Կնիկը բերում է խաշած ձուկը, դնում առաջին։

— Ես քեզ ասել էի, որ ձուկը խաշե՞ս,— ասում ա մարդը,— էդ խաշածը տար հորանցդ տուն, թող նրանք ուտեն։

Կնիկը սուս ու փուս խաշած ձուկը վեր ա ունում, տապակած ձուկն ա դնում մարդու առաջ։

— Էս ի՞նչ ես բերել,— ասում ա մարդը,— էս տղամարդու ուտելու բան ա՞, որ առաջիս ես դրել։ Ուրեմն ես կնիկարմա՞տ եմ, որ եղով տապակած ձուկն ուտեմ։ Չէ՛, չէ՛, դու ինձ ասա՝ ես կնիկարմատ եմ, ես կնիկարմատ եմ։

Խեղճ կնիկը ձենը փորը գցած, արտասունքը կուլ տալով տապակած ձուկը վեր ա ունում՝ շամփուրով ձուկն ա դնում մարդու առաջ։

— Իյա՜,— ասում ա մարդը,— էս ի՞նչ տեսա, ուրեմն,— ասում ա,— դու որբեվերի ես, մարդդ մեռել ա՞, որ ինքդ ես խորոված անում։ Ես չէի կարա գամ տուն՝ խորովեմ։ Ինչի՞ ես, ուրեմն, գդակ չո՞ւնեմ իմ գլխին։ Կնիկարմատի ձեռը, որ շամփրին դիպավ, էն շամփրի խորովածը հարամ ա։ Էն լավ էր` շան ք... տայիր ինձ։

Կնկա համբերությունը հատնում ա։

— Առ,— ասում ա,— առ, որ էդ ես ուզում, առ անուշ արա, բալի խելքի գաս։

Մարդը մեկ շշմում ա, մին էլ, որ տեսնում ա, որ ամանի միջինը դրուստ, որ՝ շան կեղտ ա, կատաղում ա, ուզում ա կնկանը ծեծի։

Ամա կնիկը դուրս ա պրծնտւմ տանից, հարևաններին կանչում, հավաքում մարդու գլխին.

— Էկեք, — ասում ա,— էկեք մեր դատը տեսեք, ի՞նչ ա,— ասում ա,— իմ մեղքը, որ ուզում ա ինձ ծեծի։

Հարևանները տուն են թափում, մարդ ու կնկա մեջ ընկնում, քննում են բանի էությունը, խելք-խելքի են տալի, դատ են կտրում։

Հարևաններից մեկը, մի տարիքով մարդ (չէ՞ տարիքով մարդը խելոք կլինի) ասում ա.

— Իսկական տղամարդ որ ասել են,— ասում ա,— էդ տղամարդը դու ես, որ կաս, դու շատ բախտավոր ես, —ասում ա։— Ո՞ւր ա մեզ էնքան բախտ,— ասում ա,— որ մեր կնանիքը, մեր ուզածը տեղն ու տեղը կատարեն։ Քու կնիկը ոչ թե ծեծի՝ այլ սիրո ա արժանի։

Մի պառավ կնիկ էլ, գլխին հավաքած հարսն ու աղջիկ.

— Տեսա՞ք,— ասում ա,— տեսաք ինչդար խելոք ա էն կնիկը։ Տան տղամարդը, որ չափն անց ա կացնում,— ասում ա,— համը հանում, վռազ ճարեք,— ասում ա,— շան էն բանիցը առաջը դրեք, որ խելքի գա։

Էդ էր ու էդ։ Էն օրվանից մարդը խելքի ա գալի, թարգն ա տալի գինուն, նորից մարդու կերպարանք առնում, հաշտ ու սիրով ապրում են հնազանդ, իրա ամեն ուզածը րոպեական կատարող կնկա հետ։

* * *

Էս իմ պատմածը հեքիաթ չգիտենաք։ Սա իսկական պատահած բան ա։ Մինչ օրս էլ մեր գեղումը, մարդ, որ անտեղի դիպչում ա կնկա խաթրին, ասում են.

— Դրա առաջը դրեք շան էն բանը՝ ձեռաց խելքի կգա։