Главная
Регистрация

Вход
ՀԱՅԵՐ ՄԻԱՑԵՔ
Приветствую Вас Гость | RSSСреда, 2024-10-16, 04.21.01
[ Новые сообщения · Участники · Правила форума · Поиск · RSS ]
  • Страница 1 из 2
  • 1
  • 2
  • »
Армянский букварь
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 09.54.54 | Сообщение # 1
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline

data-yashareType="button" data-yashareQuickServices="yaru,vkontakte,facebook,twitter,odnoklassniki,moimir" >


УРОК 1
Гласные: Ա, Ի, ՈՒ
Согласные: Բ, Գ, Դ, Պ, Կ, Տ, Մ, Ն, Թ, Փ, Ք
Ударение.
Порядок слов в предложении
(предварительное знакомство)
________________________________________
Буквы Ա ա, ՈՒ ու, Ի ի передают гласные звуки: [a], , ,
которым в русском языке соответствуют: А а, У у, И и.
Буквы Բ բ, Գ գ, Դ դ, Խ խ, Կ կ, Մ մ, Ն ն передают согласные звуки.
Их произношение не представляет трудности, т.к. в русском языке есть похожие на них звуки.
Բ բ соответствует русскому Б б
Գ գ [g]Г г
Դ դ [d]Д д
Պ պ [p]П п
Կ կ [k]К к
Տ տ [t]Т т
Խ խ [ch]X x
Մ մ [m]М м
Ն ն [n]Н н
Буквы Թ թ, Փ փ, Ք ք передают согласные звуки, которых нет в русском языке.
Թ թ передает глухой придыхательный звук [th]. Чтобы произнести этот звук, надо произнести глухой согласный Т с придыханием.
Прочитайте вслух: թաթ (лапа), թութ (тута), թագ (корона), բութ (тупой), գութ (жалость), գութա՛ն (плуг), մութ (темный), գագա՛թ (вершина), գաթա՛ (гата), կաթ (молоко), թան (кисло-молочный напиток), թիմ (команда физкультурная), թուխ (смуглый), թումբ (холм).
Փ փ передает глухой придыхательный звук [ph]. Чтобы произнести этот звук, надо произнести глухой согласный П с придыханием.
Прочитайте вслух: փակ (закрытый), փութ (пуд), թափ (размах), թուփ (куст), տուփ (шкатулка), ափ (ладонь, берег), փախա՛ (я убежал), փափախ (папаха), փափու՛կ (мягкий), խուփ (крышка).
Ք ք передает глухой придыхательный звук [kh]. Чтобы произнести этот звук, надо произнести глухой согласный К с придыханием.

Прочитайте вслух:քիթ (нос), քուն (сон), դուք (вы), բուք (буря), քամի՛ (ветер), քանի՛ (сколько), մի քանի՛ (несколько), քաթա՛ն (холст), քանա՛կ (количество), տաք (горячий), քիմք (нёбо), քանդա՛կ (скульптура), քունք (висок), քիմիա՛ (химия), ունք (бровь).
Ударение. В армянском языке ударение почти всегда падает на последний слог слова.

Прочитайте вслух:գագա՛թ, փափու՛կ, փափա՛խ, քամի՛, քանի՛, քանա՛կ, քաթա՛ն, քանդա՛կ, գութա՛ն.
________________________________________
1. Армянский язык не имеет грамматической категории рода.
2. В конце армянского предложения ставится знак [։]. Знак [.] в армянском предложении в большинстве случаев соответствует двоеточию, а иногда точке с запятой в русском языке. Знак [՝] в армянском предложении в одних случаях соответствует двоеточию, а в других — тире в русском языке.
3. В армянском языке вопросительный [՞], а также вос
клицательный [՜] или [՛] знаки ставятся над послед
ним слогом того слова, которое выражает вопрос или
восклицание и произносится с соответствующей инто
нацией.
4. В армянском языке подлежащее обычно предшествует
сказуемому, определение — определяемому слову.
Однако порядок слов в армянском предложении относительно свободный и часто зависит от логического ударения. Например, порядок слов в предложении “Նա՛ փափու՛կ բարձ ունի՛” ("У него есть мягкая подушка", а дословно - "Он мягкую подушку имеет"), можно представить в следующих последовательностях, в зависимости от логического ударения:
Նա ունի փափուկ բարձ:
Он имеет мягкую подушку.
Փափուկ բարձ ունի նա:
Мягкую подушку имеет он.
Ունի նա փափուկ բարձ:
Имеет он мягкую подушку. и т.п.
Если в предложении какое-либо слово выражает вопрос, то естественно, что на это слово падает логическое ударение.
Նա՞ ունի փափուկ բարձ: Он имеет мягкую подушку? Ունի՞ նա փափուկ բարձ: Имеет он мягкую подушку? Փափու՞կ բարձ ունի նա: Мягкую подушку имеет он? Փափուկ բա՞րձ ունի նա: Мягкую подушку имеет он?
5. Армянский язык не имеет категории рода, поэтому определение с определяемым словом не согласуется.
տաք քամի теплый ветер
տաք կաթ теплое (горячее) молоко
բութ դանակ тупой нож
թանկ տուն дорогой дом
փակ տուփ закрытая шкатулка
փափուկ գաթա мягкая гата
Դու գնա տուն: Ты иди домой.
Աննա, գնա բակ: Анна, пойди во двор.
Նա մատիտ ունի: У него есть карандаш
(Он имеет карандаш).
Նա մի քանի մատիտ ունի: У него несколько карандашей.
Ամանում կաթ կա: В посуде есть молоко.
Ամանում տաք կաթ կա: В посуде есть горячее (теплое) молоко.
Բակում մի քանի թուփ կա: Во дворе есть несколько кустов.
Նա քանի՞ մատիտ ունի: У него сколько карандашей?
Նա քանի՞ տուփ ունի: У него сколько шкатулок?
Ամանում կաթ կա՞: В посуде есть молоко?
Ամանում կա՞թ կա: В посуде молоко есть?
Բակում քանի՞ թուփ կա: Во дворе сколько кустов?

գագաթ- вершина դու -ты
տաք - горячий գնա -иди, пойди
քամի- ветер բակում -во дворе
կաթ- молоко նա -он, (она)
բութ - тупой մատիտ-карандаш
դանակ- нож ունի -имеет
թանկ -дорогой մի- քանի несколько
տուն -дом ամանում в посуде
փակ- закрытый կա- есть
տուտ -шкатулка թուփ- куст
փափուկ- мягкий քանի- сколько
գաթա -гата
Запомните!
1. Эквиваленты армянских прилагательных в русском язы
ке приводятся в форме мужского рода.
2. Ամանում, բակում формы местного падежа существитель-
ных աման, բակ. Форма местного падежа образуется путем прибавления окончания ում к прямой форме: 3. Նա ունի в дословном переводе значит: Он имеет, т.е. у него есть.



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 09.56.42 | Сообщение # 2
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 2
Буквы и звуки
Согласные: Զ, Լ, Ս, Վ, Ռ, Ր, Հ, Ղ
Гласный: Ը
Определенный артикль
________________________________________
Буквы Զ զ, Լ լ, Ս ս, Վ վ передают согласные звуки.
Զ զ [z] соответствует русскому 3 з

Լ լ [l] Л л
Ս ս [s] С с
Վ վ [v] В в

Буквы Ռ ո и Ր ր передают звук [г] в твердом и мягком произношении.
Ռ ռ произносится приблизительно как русское твердое р в словах рот, рыба, раб.
Ր ր по своему произношению является звуком средним между твердым и мягким р русского языка.

լուռ (молчаливый) և լուր (весть)
սառ (холодный) - սար (гора)
տառ (буква) - տար (унеси)
բառ (слово) - բար (плод)
առա (я взял) - արա (делай)
վառ (яркий) - վար (пахота)
առու (ручей) - արու (самец)

Буква Հ հ передает звук [հ], который представляет собой простой выдох.
Прочитайте вслух:

հաբ (таблетка) հրապարակ (площадь)
հազ (кашель) համալսարան (университет)
հազար (тысяча) սահման (граница)
հիմա (сейчас) նախագահ (председатель)
հին (старый) մահ (смерть)
հինգ (пять) սահնակ (сани)
հակառակ (обратный) համ (вкус)

Буква Ղ ղ передает звонкий согласный, парный глухому согласному Խ խ [х]. Их разница только в том, что при произношении Խ խ голосовые связки не участвуют, а при произношении Ղ ղ они находятся в действии.
Ղուկաս (Гукас Лука) աղալ (молоть)
ղազախ (казах) մաղ (сито)
աղ (соль) կաղ (хромой)
խաղալ (играть) պաղպաղակ (мороженое)
խաղաղ (мирный) աքաղաղ (петух)
թաղում (похороны) պատառաքաղ (вилка)
պաղ (холодный) ղուրան (коран)

Буква Ը ը передает гласный звук [ǝ], который в русском языке произносится в неударных слогах. Произнесите бегло предложение: "Возьми карту со стены в моей комнате". В словах возьми, со, моей, комнате отмеченные буквы произносятся как неясный, неопределенный звук, который и есть Ը ը [ǝ].
В армянском языке звук ը обычно слышится между двумя согласными, но на письме не передается.
В словах գնալ (идти), գլուխ (голова), գրպան (карман), կռիվ (война) после первого согласного произносится звук ը (գընալ, գըլուխ, գըրպան, կըռիվ). В словах սանր (гребешок), մանր (мелкий), արկղ (ящик), աստղ (звезда) перед последним согласным произносится звук ը (սանըր, մանըր, արկըղ, աստըղ). В некоторых словах: խռմփալ (храпеть), թռվռալ (попрыгивать), փսփսալ (шептать) звук ը произносится либо после первого и второго (խըռըմփալ), либо после первого и третьего согласного (թըռվըռալ, փըսփըսալ).
В начале слова перед звукосочетаниями սկ, սթ, սպ, ստ, զգ, զբ обычно произносится звук ը, который на письме не обозначается:
произносится:

սկիզբ (начало) ըսկիզբ
սպիտակ (белый) ըսապիտակ
ստանալ (получать) ըստանալ
ստրուկ (раб) ըստրուկ
զբաղմունք (занятие) ըզբաղմունք
զգալ (чувствовать) ըզգալ
զգաստ (смирно) ըզգաստ

В начале слова ը пишется лишь в некоторых словах, например: ըմպանակ (рюмка), ընտանիք (семья), ընթրիք (ужин), ընտիր (избранный), ընկավ (упал), ըստ (по).
В конце слова ը является определенным артиклем.
Определенный артикль
В армянском языке существительное имеет категорию определенности и неопределенности. Категория определенности выражается при помощи определенных артиклей ը и ն, которые придают существительным определенный вид.
Существительное в определенном виде обозначает предмет, который знаком, известен. Отсутствие артикля является показателем неопределенного вида. Существительное գիրք (книга) без артикля выражает значение книги вообще.
Գիրք տուր նրան значит: Дай ему книгу (какую-нибудь, любую).
Однако գիրքը (с определенным артиклем) означает, что речь идет о знакомой, известной книге, следовательно, предложение Գիրքը տուր նրան будет означать: Дай ему книгу (уже известную, указанную) Определенный артикль ը прибавляется к словам, которые заканчиваются на согласный звук:
դանակ (нож) - դանակը աղ (соль) - աղը բառ (слово) - բառը բակ (двор) - բակը
Определенный артикль ն прибавляется к словам, которые заканчиваются на гласный звук:

քամի (ветер) քամին
կատու (кошка) կատուն
տղա (мальчик) տղան
գինի (вино) գինին

Иногда вместо артикля ը употребляется ն. Это происходит тогда когда начальным звуком следующего слова является гласный, например:
Գիրքը տուր (книгу дай), но: Գիրքն ընկավ (книга упала).
Гласный ը не принимает ударения, следовательно, если в конца слова имеется определенный артикль ը, то ударение падает на предпоследний слог:
հրապարա՛կը, սահմա՛նը, գագա՛թը, ընտանի՛քը,
При помощи определенного артикля происходит субстантивация других частей речи, например:
լավ գլխարկ хорошая шапка
լավը տուր նրան хорошую (книгу, шапку) дай ему
տաք կաթ горячее молоко
տաքը խմիր горячее (молоко) выпей
հինգ գիրք пять книг
հինգը տար пять (книг) унеси.

Прочитайте и переведите при помощи словаря.
Փոքրի՛կ տղա, գնա՛ բակ, խա՛ղ արա: Արա՛մ, գրի՛ր ութ տառ ու հինգ բառ։ Անտառում հազար թուփ կա: Հասմի՛կ, գնա՛ համալսարան: Անահի՛տ, գիրքը տու՛ր նրան: Նա հին սահնակ ունի: Սարը հինգ գագաթ ունի: Ղուկա՛ս, արկղը տա՛ր բակ: Գիրքն ու մատիտը տու՛ր նրան: Սասու՛ն, կարմիր մատիտն ա՛ռ ու գրի՛ր տասը բառ: Մատիտն ընկավ: Հրապարակն անուն ունի: Տղան լավ տուն ունի: Անտառում քանի՞ թուփ կա: Նա սահնակ ունի՞: Արամը սահնա՞կ ունի: Մատի՞տն ընկավ: Մատիտն ու՞ր ընկավ: Սարը քանի՞ գագաթ ունի:
Словарь
փոքրիկ- маленький կարմիր- красный
տղա- мальчик առ -возьми
խաղ արա- играй տասը -десять
գրիր- напиши ու՞ր -куда?
ութ -восемь անուն - имя
անտառ -лес տուր- дай
նրան -ему
Примечания к тексту
1. В армянском языке существительные с любым числительным
обычно употребляются в единственном числе: հինգ տղա, տասը
գիրք, հազար տուն:
2. Определенный артикль ն образует слог (произносится слитно)
с начальным гласным следующего слова: մատիտն ընկավ, Արամն
ունի.
3. Существительные в роли обстоятельства места, выражающего
направленность действия, употребляются в прямой форме без опре
деленного артикля: գնա տուն, գնա համալսարան, տար բակ, տար
անտառ.
4. Собственные имена в функции подлежащего употребляются
с определенным артиклем, а в функции обращения - с неопре
деленным:
Արամը տուն ունի: Արա՛մ, գրի՛ր հինգ բառ:
5. Подлежащее при глаголе-сказуемом կա (есть) и прямое дополнение при глаголе-сказуемом ունի обычно употребляются в неопределенном виде:
Բակում թուփ կա:
Ամանում կաթ կա:
Նա գիրք ունի:
Տղան տուն ունի:
6.Խաղ արա — составной глагол (дословно — делай игру) — синоним глагола խաղա.
Переведите на армянский язык:
Напиши десять букв и пять слов. Арам, сходи в университет. Отнеси книгу домой и дай ему. Старые сани отнеси в лес. У него есть десять карандашей. Книга упала?! Книга куда упала? У него есть книга. Дай ему горячее молоко. Красный карандаш упал? Красный карандаш куда упал? Возьми книгу и иди домой.



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 09.58.10 | Сообщение # 3
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 3
Буквы и звуки: Ժ, Շ, Չ, Ց, Ֆ, Ձ, Ծ, Ջ, Ճ
Буквы, звуки, звукосочетания: Է,Ե, Օ,Ո
Знакомство с местоимениями: личные, притяжательные, вопросительные
Вспомогательный глагол и составное сказуемое
________________________________________
Буквы Ժ ժ, Շ շ, Չ չ, Ց ց, Ֆ ֆ передают согласные звуки.
Ժ ժ [z] соответствует русскому Ж ж
Շ շ [l] Ш ш
Չ չ [tհ] Ч ч
Ցց [ths] Ц ц
Ֆ ֆ [f] Ф ф

Буквы Ձ ձ, Ծ ծ, Ջ ջ, Ճ ճ передают звуки, которых нет в русском языке.
Ձ ձ передает звонкий, переднеязычный аффрикат, свистящий [dz], и соответствует звонким согласным д + з в едином произношении.
Прочитайте вслух:ձի (лошадь), ձու (яйцо), ձախ (левый), ձուկ (рыба), ինձ (мне, меня), անձ (лицо, персона), գանձ (клад), տանձ (груша), բրինձ (рис), ձգտում (стремление).
Ծ ծ передает глухой согласный переднеязычный аффрикат, свистящий [ts] и соответствует глухим согласным т + с в едином произношении.
Прочитайте вслух:ծառ (дерево), ծակ (дыра), ծուռ (кривой), ծունկ (колено), ծիտ (птица), ծիրան (абрикос), ծառա (слуга), ցած (вниз), գիծ (линия, черта), թախիծ (тоска), ծաղիկ (цветок), ծածուկ (тайком), ծիծաղ (смех).
Ջ ջ передает звонкий переднеязычный аффрикат, шипящий [dj] и соответствует звонким согласным д + ж в едином произношении.
Прочитайте вслух:ջուր (вода), ջահ (люстра), ջազ(джаз), ջիղ (жила), ջինջ (прозрачный, ясный), ջնջում(зачеркивание), ջութակ (скрипка), ջան (ласкательное слово: милый, дорогой), գաջ (известь), լուրջ (серьезный),շրջան (круг, район), ջուլհակ (ткач).
Ճ ճ передает глухой переднеязычный аффрикат, шипящий [t"] и соответствует глухим согласным т + ш в едином произношении.
Прочитайте вслух: ճաշ (обед), ճանճ (муха), ճամփա (дорога), ճիչ (крик), ճակատ (лоб), ճակատագիր (судьба), ճառ (речь), ճաք (трещина), ճիշտ (правильный), ճկուն (гибкий), ճնշում (давление, гнет), ճշմարիտ (истинный, верный), աճ (рост, прирост), կարճ (короткий), լիճ (озеро), ճահիճ (болото).
Буква Է է передает гласный звук [e], которому в русском языке соответствует Э э.
Запомните!
Է է в начале слова пишется тогда, когда произносится. В армянском языке очень мало слов, в начале которых произносится Է է: էջ (страница), էշ (осел), էակ (существо), էկրան (экран), էժան (дешевый), էական (существенный). В середине и на конце слова է пишется тогда, когда является начальной буквой корня.
Буква Ե ե в начале слова передает звукосочетание [je], которому в русском языке соответствует е.
Прочитайте вслух: ես (я), երկու (два), ելք (выход), եղնիկ (лань), երազ (сон), երկար (длинный), երկինք (небо), երշիկ (колбаса), եռալ (кипеть), երաժիշտ (музыкант), երակ (вена), երկաթ (железо).
В середине и на конце слова буква ե передает звук [е] и соответствует русскому э.
Прочитайте вслух: տեր (хозяин), կես (половина), վեպ (роман), պարտեզ (сад), պատվեր (заказ), վեճ (спор), վիճել (спорить), զենք (оружие), զինել (вооружать), նվեր (подарок), բազե (сокол), ափսե (тарелка), գրեթե (почти), ուտել (кушать), երագել (мечтать).
Запомните!
В редких случаях в середине слова буква ե передает звукосочетание [je]; это бывает в том случае, когда ե следует после гласного звука и является начальной буквой корня. Например: ամենաերկար (самый длинный), ամենաերիտասարդ (самый молодой).
Буква О о передает гласный звук [o].
Запомните!
О о пишется обычно в начале слова, а также в середине сложных слов, если является начальной буквой корня. Например: օր (день) -կեսօր (полдень), աշխօր (трудодень); օժիտ (приданое) -անօժիտ (бесприданница); օղակ (кольцо, кружок) -տափօղակ (шайба).
Буква Ո ո в начале слова передает звукосочетание [vo], которому соответствует звукосочетание во в русском языке.
Прочитайте вслух: ող (ребро), որակ (качество), որսալ (ловить, охотиться), ոսկի (золото), ոմանք (некоторые), ոճ (стиль), ոչինչ (ничего), ոտք (нога), որքան (сколько), որտեղ (где).
В словах ով (кто) и ովքեր (мн. число того же слова) буква ո передает звук [о]: ով, ովքեր нужно читать, օվ, օվքեր.
В середине и на конце слова буква Ո ո передает звук [о].
Прочитайте вслух:բոլոր (все), հզոր (могучий), զորք (войско), մոտ (близко), քո (твой), սովորել (учиться), օրոր (колыбельная), հետո (потом), մետրո (метро), նոր
(новый), որոշել (решать), գոռալ (кричать), գործ (дело), գովել (хвалить),
ծնող (родитель), կով (корова), հող (земля).

ЗНАКОМСТВО С МЕСТОИМЕНИЯМИ

Личные местоимения

Ես (я), դու (ты), նա (он, она, оно), ինքը (он сам, она сама), մենք (мы), դուք (вы), նրանք (они), իրենք (они сами).
Притяжательные местоимения
(или родительный падеж личных местоимений)
Իմ (мой), քո (твой), նրա (его), իր (свой,его), մեր (наш), ձեր (ваш), նրանց (их), իրենց (своих, их).
Вопросительные местоимения
Ո՞վ (кто?), ու՞մ (чей? чьи? кого? кому?), ովքե՞ր (кто? во мн. числе), ի՞նչ (что?), ինչե՞ր (что? во мн.числе), ո՞ր, ո՞րը (который? которые?), ինչպիսի՞ (какой? какие?), ու՞ր (куда? где?), որտե՞ղ (где?), քանի՞ (сколько?).
ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЙ ГЛАГОЛ И СОСТАВНОЕ СКАЗУЕМОЕ
Вспомогательный глагол в армянском языке играет очень важную роль. Он участвует в образовании некоторых личных форм глагола, а также в образовании составного сказуемого.
В русском языке Я весел. Ты умен. - законченные предложения. В армянском языке соответствующие предложения образуются только при помощи вспомогательного глагола:
Ես ուրախ եմ: - Я (есть) веселый-
Դու խելացի ես: - Ты (есть) умный.
Вспомогательный глагол имеет формы настоящего и прошедшего времени.
Настоящее время
Ед. число Мн. число
I лицо եմ ենք
II лицо ես եք
III лицо է են
Все личные формы вспомогательного глагола в настоящем времени, за исключением третьего лица единственного числа (է), пишутся через букву ե (е), которая произносится как է (э).
Ես ուրախ եմ: Я весел. Մենք ուրախ ենք: Мы веселы.
Դու ուրախ ես: Ты весел. Դուք ուրախ եք: Вы веселы.
Նա ուրախ է: Он весел: Она весела. Նրանք ուրախ են: Они веселы.
Прошедшее время
Ед. число Мн. число
I лицо էի էինք
II лицо էիր էիք
III лицо էր էին

Все формы вспомогательного глагола в прошедшем времени пишутся через букву է. Между буквами է и ի надо произносить [j]: էի և [eji]
Ես ուրախ էի: Я был весел.
Դու ուրախ էիր: Ты был весел.
Նա ուրախ էր: Он был весел. Она была весела
Մենք ուրախ էինք: Мы были веселы.
Դուք ուրախ էիք: Вы были веселы
Նրանք ուրախ էին: Они были веселы

Запомните!
1. В предложении вспомогательный глагол ставится после
того слова, на которое падает логическое ударение: Ես ուրախ
եմ — Я весел; Ես եմ ուրախ — Весел я.
2. Вспомогательный глагол образует слог с конечным
согласным предыдущего слова: Ես ուրախ եմ; Ես ուրախ էի; Ես
էի ուրախ; Մենք էինք ուրախ:
Отрицательные формы вспомогательного глагола образуются при помощи частицы չ, которая прибавляется к положительным формам вспомогательного глагола.
Настоящее время Прошедшее время
I лицо չեմ չենք չէի չէինք
II лицо չես չեք չէիր չէիք
III лицо չէ (չի) չեն չէր չէին

Запомните!
В третьем лице единственного числа вспомогательный глагол имеет две отрицательные формы չէ и չի. Չի употребляется при спряжении личных форм, а в составе именного сказуемого обычно употребляется չէ, хотя не исключено также употребление չի.
Ես ուրախ չեմ: Ես ուրախ չէի
Դու ուրախ չես: Դու ուրախ չէիր
Նա ուրախ չէ (չի): Նա ուրախ չէր
Մենք ուրախ չենք: Մենք ուրախ չէինք
Դուք ուրախ չեք: Դուք ուրախ չէիք
Նրանք ուրախ չեն: Նրանք ուրախ չէին:
Прочитайте вслух:
Ես աշխատասեր եմ: Я трудолюбив.
Դու ուսանող ես: Ты студент.
Նա լավ ուսանող է: Он хороший студент.
Դու լավ ընկեր ես: Ты хороший товарищ.
Նա ուսուցիչ էր: Он был учителем.
Նա լավ ուսուցիչ էր: Он был хорошим учителем.
Նա վատ ուսանող է: Он плохой студент.
Նա վատ ուսանող չի: Он неплохой студент.
Մենք բարեկամներ էինք: Мы были друзьями.
Դուք լավ ընկերներ էիք: Вы были хорошими товарищами.
Դուք հին ընկերներ եք: Вы старые товарищи.
Նրանք իմ ուսուցիչներն են: Они мои учителя.
Դուք իմ լավ ուսուցիչներն եք: Вы мои хорошие учителя.
Իմ անունը Արմեն է: Мое имя Армен.
Քո անունը Գագի՞կ է: Твое имя Гагик?
Ես հիվանդ էի: Я был болен.
Ես հիվանդ չեմ: Я не был болен.
Դուք հիվա՞նդ էիք: Вы были больны?
Նրանք տխու՞ր էին: Они были грустны?
Քո գիրքը նո՞ր է: Твоя книга новая?
Ձեր տունը նո՞ր է: Ваш дом новый?
Ձեր տունը հեռու՞ է: Ваш дом далеко?
Ու՞ր է ձեր տունը: Где ваш дом?
Որտե՞ղ է ձեր տունը: Где ваш дом?
Ո՞վ է քո ընկերը: Кто твой товарищ?
Իմ ընկերը դու ես: Мой товарищ ты.
Դուք իմ ընկերներն եք: Вы мои товарищи.
Ովքե՞ր են քո ընկերները: Кто твои товарищи?
Ես լավ ընկերներ ունեմ: У меня хорошие товарищи (дословно:Я имею хороших товарищей).
Ո՞վ ունի լավ ընկերներ: У кого есть хорошие товарищи?
Երեխաները բակում են: Дети во дворе.
Երեխաները բակում էին: Дети были во дворе.
Երեխաները որտե՞ղ են: Где дети?
Հացը թարմ է: Хлеб свежий.
Թարմ հացը համեղ է: Свежий хлеб вкусный.
Տետրը մաքուր է: Тетрадь чистая.
Խաղողը քաղցր է: Виноград сладкий.
Սուրճը տաք է: Кофе горячий.
Խնձորը կարմիր է: Яблоко красное.
Կարմիր խնձորը համեղ չէ (չի): Красное яблоко невкусное.
Միսը թարմ էր: Мясо было свежее.
Միսը հին չէ (չի): Мясо не старое.
Ջուրը սառն է: Вода холодная.
Մեր ջուրը համեղ է: Наша вода вкусная.

Текст.
Прочитайте и переведите при помощи словаря. Օհանը երկու ձի ունի: Սա լավ ձի է: Լավ ձին սա չէ: Տունը երկու ելք ունի: Սա ձախ ելքն է, իսկ սա աջ ելքս է: Անուշ ջան, մի բաժակ տաք կաթ տուր ինձ: Երկինքը ջինջ էր: Կեսօրը մոտ է: Նրանց տունը շատ հեռու չէ: Վեպը շատ հետաքրքիր է: Սա շատ հետաքրքիր վեպ է: Նա շատ լավ ընկեր է:
Օհանը քանի՞ ձի ունի: Լավ ձին ո՞րն է: Տունը քանի՞ելք ունի: Ի՞նչն է քաղցր: Սա ինչպիսի՞ գիծ է: Նրանց տունը որտե՞ղ է: Որտե՞ղ է ձեր տունը: Սա ինչպիսի՞ վեպ է: Քո լավ ընկերը ո՞վ է: Սա ո՞ր ելքն է: Սա ո՞ր ճամփան է: Կաթը տա՞ք է: Կեսօրը հեռու՞ է: Երկինքը մաքու՞ր է:
Словарь
երկու два գիծ линия, черта
ձի лошадь սա этот
ելք выход մի один
ձախ левый բաժակ стакан
աջ правый երկինք небо
ջինջ ясный կարճ короткий
կեսօր полдень ճամփա дорога
մոտ близкий երկար длинный
հեռու далекий վեպ роман
շատ ֊ много, очень հետաքրքիր интересный
բրինձ рис

Примечания к тексту пережевать
1. Обычно существительное, являющееся частью именного
сказуемого, употребляется с неопределенным артиклем.
Սա լավ ձի է: Նա մեծ գոող է:
2. С притяжательными местоимениями, а так же со сло
вами աջ и ձախ существительное употребляется в опреде
ленном виде. Աջ произносится աչ.
3. Մի перед существительными является либо неопреде
ленным местоимением (один, какой-то, некий), либо числи
тельным (один).
Մի բաժակ ջուր — стакан воды.
4. Слово շատ перед прилагательными значит “очень”.
շատ համեղ — очень вкусный շատ հետաքրքիր — очень интересный
Переведите на армянский язык:
В доме два выхода (Дом имеет два выхода). Где левый выход? Где правый выход? У Огана хорошая лошадь. Это очень хорошая лошадь. Виноград очень сладкий. Это очень интересный роман. Он был хорошим товарищем. Ты очень хороший товарищ. Он не плохой товарищ. Книга очень интересная. Дай сладкое яблоко. Красное яблоко сладкое? Сколько у тебя друзей? Кто твои друзья? Ты мой товарищ? Мы хорошие друзья. Мы какие друзья? У него много хороших друзей.



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 10.01.46 | Сообщение # 4
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 4
Буквы и звуки: և, Յ
Двузвучия
Чередование звуков
Множественное число существительных
Местоименные артикли
Глагол. Неопределенная форма глагола
Настоящее и прошедшее несовершенное
времена изъявительного наклонения
Суффиксация
________________________________________
Буква և в середине слова, следуя после гласных, передает звукосочетание [jev] (ев). Например: թեև (хотя), նաև (так же). Это звукосочетание передается так же сочинительным союзом և (и). Например: գիրք և տետր (книга и тетрадь) բարի և ազնիվ (добрый и честный).
Буква և после согласных передает звукосочетание (эв). Например: արև (солнце), տերև (лист), բարև, (здравствуй), սև (черный), թև (крыло), ձև (фасон, форма), անձրև (дождь), Երևան (Ереван).
Запомните!
1. Звукосочетания эв, ев в середине и на конце слова
передаются буквой և.
2. В начале слова звукосочетание ев передается сочета
нием букв ե + վ, например: Եվրոպա, Եվա. Исключение состав
ляют союз ևս (также) и частица ևեթ (же).
3. և не имеет заглавной буквы, поэтому в начале собст
венных имен и предложений пишется Եվ; например: Եվան
ուսանողուհի է: Եվ նա շատ ուրախ է: (Ева студентка. И она очень рада.).
Буква յ передает звонкий согласный звук [j], который по произношению близок русскому й. Этот звук слышится в начале русских слов я [ja], елка [jolka], Юра [jura].
Звук յ сочетается с гласными и образует следующие двузвучия: յա, այ, յու, ույ, յո, ոյ, յե, եյ,յի.
յա: սենյակ (комната), կայան (станция), երևանյան (ереванский).
այ: հայր (отец), մայր (мать), ձայն (голос), հայ (армянин), այժմ ևեթ (сейчас же).
յու: ձյուն (снег), սյուն (столб), արյուն (кровь), անկյուն (угол).
ույ: քույր (сестра), լույս (свет), հույս (надежда), իսկույն ևեթ (сразу же).
յո: յոթ (семь), արդյոք (разве), մայոր (майор), այո (да).
ոյ: Նոյ (Ной), շոյել (ласкать), հայհոյել (бранить, ругать), գոյական (существительное).
յե: նայել (смотреть), ծառայել (служить), Միքայել (Михаил).
եյ: թեյ (чай), Սերգեյ (Сергей), հոկեյ (хоккей), է՛յ (эй).
յի: ամայի (опустошенный, пустой), տղայի (мальчика - родительный падеж слова տղա), Աննայի (Анны - родительный падеж имени Աննա).
Запомните!
1. В армянском языке между двумя гласными слышится звук յ, который пишется только после ա и ո.
2. Корневой звук յ сохраняется после всех гласных: թեյ -թեյարան (чай - чайнаяլակեյ - լակեյություն (лакей - лакество).

3. Звукосочетание իա часто произносится как յա:
а) հեքիաթ (сказка) произносится հեքյաթ, կրիա (черепаха) - կրյա, խավիար (икра) - խավյար, օվկիանոս (океан) - օվկյանոս;
б) Անանիա - Անանյա, Զաքարիա - Զաքարյա, Մարիամ - Մարյամ, Եղիա - Եղյա.
ЧЕРЕДОВАНИЕ / ՀՆՉՅՈՒՆԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ
В армянском языке при словообразовании, когда ударение перемещается на новый конец слова, гласные ի, ու, ե (է), двузвучия յա, ույ, утратившие ударение, подвергаются чередованию.
Чередование “ի”
а) Гласный ի в односложных словах в закрытом слоге обычно
переходит в ը, который на письме не передается:
սիրտ (сердце) ս /ը/ րտային (сердечный)
թիվ (число) թ /ը/ վական (числительное)
գիծ (линия) գ/ը/ծել (чертить)
միտք (мысль) մ/ը/տածել (думать)
б) В конце многосложных слов в закрытом слоге ի обычно
выпадает:
ամուսին (супруг,супруга) ամուսնանալ (жениться, выйти замуж)
ամիս (месяц) ամսաթիվ (число месяца)
երկիր (страна) երկրագունդ (земной шар)
պանիր (сыр) պանրիկ (сырок)
պատիվ (честь) պատվոգիր (почетная грамота)
երգիչ (певец) երգչուհի (певица)
в) В открытом слоге ի иногда выпадает:
բարի (добрый) բարություն (доброта)
թերի (недостаточный) թերություն (недостаток)
գաղտնի (тайный) գաղտնարան (тайник)
թշնամի (враг) թշնամական (вражеский)
г) В открытом слоге (во многих словах) ի сохраняется:
ձի (лошадь) ձիավոր (всадник)
մի (один) միակ (единственный)
լի (полный) լիություն (обилие)
կղզի (остров) կղզիաբնակ (островитянин)

д) В открытом слоге в результате слияния ի с последующим
гласным ա получается: 1) ե (произносится է) - при словосложении.
2) двузвучие յա - при суффиксации.
Ոսկի - ա - գույն և ոսկեգույն
золото + цвет - золотистый
հոգի - ա - վիճակ և հոգեվիճակ
душа + состояние - душевное состояние
բարի - ա - գործ և բարեգործ
добрый + дело - делающий добро
գինի - ա - գործ և գինեգործ
вино + дело - винодел
աղավնի - ակ և աղավնյակ
голубь + (-ок) - голубок
որդի - ակ և որդյակ
сын + (-ок, -очек) - сыночек և ոսկեգույն - золотистый
հոգեվիճակ - душевное состояние

բարեգործ - делающий добро

գինեգործ - винодел
աղավնյակ - голубок
որդյակ - сыночек
Чередование “ու”
Гласный ու в односложных словах в закрытом слоге обычно переходит в ը, который на письме не передается:
սուտ (ложь) ս/ը/տել (лгать)
ջուր (вода) ջ /ը/ րածին (водород)
գունդ (шар) գ/ը/նդակ (мяч)
ձուկ (рыба) ձ/ը/կնիկ (рыбка)
б) В конце многосложных слов в закрытом слоге ու обычно
дает или переходит в ը, который на письме не обозначается.
Случаи выпадания:
գլուխ (голова) գլխավոր (главный)
անասուն (животное) անասնապահ (животновод)
ամուր (крепкий) ամրոց(крепость)
գարուն (весна) գարնան (весны)
հատուկ (особый) հատկապես (особенно)
Случаи перехода в ը:
սնունդ (пища) սն/ը/նդարար (питательный)
ծնունդ (рождение) ծն/ը/նդավայր (место рождения)
փախուստ (бегство) փախ/ը/ստական (беглец)
Գալուստ (Галуст) Գալ/ը/ստյան (Галстян)
в) В открытом слоге ու переходит в վ, если после ա следует
гласный звук.
ձու (яйцо) ձվի (яйца), ձվիկ (яичко)
լու (блоха) լվեր (блохи)
լեզու (язык) լեզվաբան (языковед)
կատու (кошка) կատվիկ (кошечка)
г) В многосложных словах в открытом слоге часто такого чере
дования не происходит:
թեկնածու (кандидат) թեկնածուական (кандидатский)
վերարկու (пальто) վերարկուի (родительныйпадеж վերարկու)

СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ / ԳՈՅԱԿԱՆՆԵՐԻ

ՀՈԳՆԱԿԻ ԹԻՎԸ/ МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО
Множественное число существительных образуется при помощи окончаний եր и ներ:
а) Окончание եր получают односложные существительные (в которых обычно происходит чередование гласных ի и ու:
քար (камень) քարեր
ժամ (час) ժամեր
լույս (свет) լույսեր
հայր (отец) հայրեր
մայր (мать) մայրեր
աչք (глаз) աչքեր
ձեռք (рука) ձեռքեր
թև (крыло) թևեր
սիրտ (сердце) սրտեր
գին (цена) գներ
վիզ (шея) վզեր
թիվ (число) թվեր
միտք (мысль) մտքեր
տուն (дом) տներ
գունդ (шар) գնդեր
ջուր (вода) ջրեր
ձու (яйцо) ձվեր
б) Окончание ներ получают многосложные существительные
տարի (год) տարիներ
ամիս (месяц) ամիսներ
գլուխ (голова) գլուխներ
բերան (рот) բերաններ
ատամ (зуб) ատամներ
ընտանիք (семья) ընտանիքներ
սեղան (стол) սեղաններ
անուն (имя) անուններ
քամի (ветер) քամիներ

Запомните!
В многосложных словах при образовании множествен
ного числа чередования не происходит. Исключение состав
ляет слово երկիր, в котором ի переходит в ը:
երկիր (страна) երկրներ
в) Некоторые односложные существительные получают окончание ներ:
դուռ (дверь) դռներ
ձուկ (рыба) ձկներ
մուկ (мышь) մկներ
եզ (вол) եզներ
բեռ (груз) բեռներ
գառ (ягненок) գառներ
թոռ (внук) թոռներ
ծոռ (правнук) ծոռներ
լեռ (гора) լեռներ
մատ (палец) մատներ
հարս (невестка) հարսներ
նուռ (гранат) նռներ
ռուս (русский) ռուսներ
г) Слова մարդ (человек) и կին (женщина) во множественном
числе имеют формы մարդիկ, կանայք.
Запомните!
Մարդ, մարդիկ надо читать մարթ, մարթիկ:
д) Во множественном числе окончание եր получают те сложные
существительные, последним компонентом которых является одно
сложное существительное:
դասագիրք (учебник) դասագրքեր
երկաթգիծ (железная дорога) երկաթգծեր
նախահայր (праотец) նախահայրեր
ծաղկեփունջ (букет) ծաղկեփնջեր

Запомните!
В многочисленных словах указанного типа перед окончанием множественного числа в закрытом слоге происходит чередование гласных ի и ու.
Текст.
Прочтите и переведите при помощи данного к тещ ту словаря.
Երևանում պայծառ աշուն է, իսկ Մոսկվայում ցուրտ է: Եվան կարևոր գործեր ունի: Մեր սենյակները մեծ են և լուսավոր: Ամեն տեղ բարի մարդիկ կան: Մեր լեռները հպարտ գագաթներ ունեն: Բոլոր աշակերտները նոր դասագրքեր ունեն: Հայաստանում շատ տեսարժան վայրեր կան: Մեր մարզում լավ արոտավայրեր կան:
Երևանում ցու՞րտ է: Ո՛չ, Երևանում տաք է, իսկ Մոսկվայում ցուրտ է: Կարևոր գործեր ո՞վ ունի: Ձեր սենյակները մե՞ծ են: Այո՛, մեր uենյակները մեծ են և լուսավոր: Դուք ինչպիսի՞ սենյակներ ունեք: Որտեղ կան բարի մարդիկ: Ովքե՞ր են քո դասընկերները: Ինչպիսի՞ գագաթներ ունեն մեր լեռները: Այսօր ու՞մ ծննդյան օրն է: Ո՞ր դռներն են բաց։ Բոլոր աշակերտները ի՞նչ ունեն: Հայաստանում ինչե՞ր կան: Որտե՞ղ կան լավ արոտավայրեր:
պայծառ - ясный մայրաքաղաք - столица

աշուն - осень հպարտ - гордый
իսկ - а (сочинительный союз) արոտավայր - пастбище

тельный союз)

ցուրտ - холод վայր - место
կարևոր - важный մարզ - регион, область
սենյակ - комната տեսարժան - достопримечательный

լուսավոր - светлый ամեն տեղ ֊ везде
դասընկեր - школьный товарищ

Пояснения к тексту
1. При однородных сказуемых вспомогательный глагол часто опускается. В предложении Սենյակները մեծ են և լուսավոր (Комнаты большие и светлые) вспомогательный глагол второго сказуемого (լուսավոր են) опущен.
2. Знак препинания ՝ здесь соответствует тире в русском языке: Երևանը՝ մեր մայրաքաղաքը (Ереван - наша столица).
МЕСТОИМЕННЫЕ АРТИКЛИ /ԴԵՐԱՆՎԱՆԱԿԱՆ ՀՈԴԵՐ/
Притяжательные артикли
Ստացական հոդեր
1. Притяжательными артиклями являются частицы ս для первого
лица, դ - для второго. Они выражают принадлежность и употреб
ляются вместо притяжательных местоимений իմ, քո:
իմ հայրը և հայրս
քո հայրը և հայրդ
իմ գիրքը և գիրքս
քո գիրքը և գիրքդ
իմ ընկերները և ընկերներս
քո ընկերները և ընկերներդ
Запомните!
а) Между артиклями ս или դ и предшествующим соглас
ным произносится ը, который на письме не передается. Հայրս
произносится հայրըս, գիրքս - գիրքըս.
б) Артикль դ произносится как глухой согласный տ.
Հայրդ надо произносить հայրըտ, գիրքըդ - գիրքըտ.
2. Для обозначения принадлежности предметов многим лицам
обычно употребляются формы множественного числа притяжатель
ных местоимений (притяжательные артикли в таких случаях упо
требляются лишь в разговорной речи). Например: наши книги -
մեր գրքերը, ваши товарищи - ձեր ընկերները, их дела -նրանց գործերը.
3. Притяжательные артикли употребляются со всеми падежными
формами и всегда могут быть заменены соответствующими притяжательными местоимениями:
տետրս և իմ տետրը (моя тетрадь)
տետրումս և իմ տետրում (в моей тетради)
տետրիցս և իմ տետրից (из моей тетради)
Артикли, определяющие лицо
Դիմորոշ հոդեր
1. Частицы ս и դ являются также артиклями, определяющими лицо.
Ս выражает значение первого лица: Ես՝ուսանողս, լավ ընկերներ ունեմ (Я, студент, имею хороших товарищей); Մենք՝ երիտասարդներս, աշխատասեր ենք (Мы, молодые, трудолюбивы).
Դ выражает значение второго лица: Դու՝ ուսանողդ, լավ ընկերներ ունես (Ты, студент, имеешь хороших товарищей); Դուք՝ երիտասարդներդ, աշխատասեր եք (Вы, молодые, трудолюбивы).
2. Надо отметить, что артикли ս и դ значение первого и второго
лица иногда выражают не совсем четко, поэтому они употребляются
параллельно с местоимениями ես, դու, մենք, դուք.
3. Указанные артикли значение первого и второго лица выража
ют подчеркнуто, когда употребляются с некоторыми местоимениями
и числительными. Например: բոլորս (мы все), բոլորդ (вы все),
յուրաքանչյուրս (каждый из нас), յուրաքանչյուրդ (каждый из вас),
երեքս (мы трое), երեքդ (вы трое), մեկս (один из нас), մեկդ (один из вас).
Артикли, определяющие лицо, чаще употребляются с местоимениями и числительными.
4. Личное местоимение ինքը (он сам) выражает значение
первого и второго лица также при помощи артиклей и и դ:
ինքս (я сам)
ինքդ (ты сам)
ինքը (он сам, она сама) ինքներս (мы сами)
ինքներդ (вы сами)
ինքները (они сами)
Прочитайте и переведите:
Ո՞վ է քո հայրը: Ո՞վ է հայրդ: Հայրս ուսուցիչ է: Իմ հայրը ուսուցիչ է: Քո մայրը ուսուցչուհի՞ է: Մայրդ ուսուցչուհի՞ է: Այո՛, մայրս ուսուցչուհի է:
Որդիդ աշխատասե՞ր է: Այո՛, որդիս աշխատասեր է: Իմ որդին աշխատասեր է:
Բնակարանդ հարմարավե՞տ է: Այո՛, բնակարանս շատ հարմարավետ է: Ո՛չ բնակարանս հարմարավետ չէ:
Վերարկուդ նո՞ր է: Քո վերարկուն նո՞ր է: Այո՛, վերարկուս նոր է: Ո՛չ, վերարկուս հին է:
Երեխաներդ որտե՞ղ են: Երեխաներս դպրոցում են:
Ամուսինդ նկարի՞չ է: Ո՛չ, ամուսինս բժիշկ է:
Ի՞նչ է քո անունը: Անունդ ի՞նչ է: Իմ անունը Աշոտ է: Անունս Աշոտ է:
Ընկերներդ որտե՞ղ են: Ընկերներս համալսարանում են:
Այսօր քո սիրտը տխու՞ր է: Ո՛չ, այսօր սիրտս ուրախ է: Այո՛, այսօր սիրտս տխուր է:
Ոտքերդ հոգնա՞ծ են: Այո՛, ոտքերս հոգնած են: Ո՛չ, ոտքերս հոգնած չեն:
Ուսուցիչդ ո՞վ է: Ուսուցիչս շատ բարի մարդ է:
ГЛАГОЛ/ԲԱՅ
Неопределенная форма глагола Անորոշ դերբայ
Неопределенная форма глагола в армянском языке имеет окончания ել и ալ:
գրել(писать) խաղալ (играть)
վազել (бежать) գնալ (идти)
խմել (пить) զգալ (чувствовать)
նստել (сидеть) եռալ (кипеть)
По этим окончаниям определяется спряжение глагола: ել - I спряжение, ալ - II спряжение.
Окончания ել и ալ одновременно являются глаголообразующими суффиксами: образуют глаголы в основном от существительных и прилагательных. Например:
երազ (сон) երագել(мечтать)
գիշեր (ночь) գիշերել (ночевать)
ճաշ(обед) ճաշել(обедать)
ժպիտ (улыбка) ժպտալ(улыбаться)
ազատ (свободный) ազատել (освобождать)
կանաչ (зеленый) կանչել (зеленеть)
կաղ(хромой) կաղալ(хромать)
լուսավոր (светлый) լուսավորել (освещать)

Надо знать, что, когда от существительных образуются глаголы, часто к словообразовательной основе прибавляется сложный суффикс անալ /ան+ալ/, который выражает значение становления, превращения.
քար (камень) քարանալ (каменеть)
փոշի (пыль) փոշիանալ (превращаться в пыль)
ընկեր (товарищ) ընկերանալ (подружиться)
բարի (добрый) բարիանալ (добреть)
մեծ (большой) մեծանալ (становится большим, расти).
Неопределенная форма глагола в армянском языке может употребляться как обозначение, название действия. Например:
Վազելը օգտակար է: - Бежать полезно (Бег полезен).
Երկար սպասելը դժվար է: - Долго ждать трудно (Долгое ожидание трудно).
В значении названия действия неопределенная форма глагола Получает определенный артикль и склоняется как имя существительное. Например: глагол սովորել (учиться) может иметь формы: սովորելը (учение, учеба), սովորելու (учения, учебы), սովորելուց (от учения, от учебы), սովորելով (учением, учебой).
ВРЕМЕНА ГЛАГОЛА: ПРОСТЫЕ И СОСТАВНЫЕ ФОРМЫ
ԲԱՅԻ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐԸ՝ ՊԱՐԶ ԵՎ ԲԱՂԱԴՐՅԱԼ ՁԵՎԵՐ
Настоящее и прошедшее несовершенное времена изъявительного наклонения Սահմանական եղանակի ներկա և անկատար անցյալ ժամանակները
Личные формы глагола в армянском языке образуются либо путем прибавления к глагольной основе личных окончаний (простые временные формы), либо путем сочетания деепричастий и вспомогательного глагола в настоящем или прошедшем времени (составные временные формы).
Формы настоящего и прошедшего несовершенного времен изъявительного наклонения образуются от деепричастия настоящего времени и вспомогательного глагола в настоящем или прошедшем времени.
Чтобы образовать деепричастие настоящего времени (անկատար դերբայ), надо вместо окончаний инфинитива ել и ալ к глагольной основе прибавить окончание ում (գրել և գրում, խաղալ և խաղում, վագել և վազում и т.д.).
Настоящее время
Ներկա ժամանւսկ
գրում եմ գրում ենք
գրում ես գրում եք
գրում է գրում են
խաղում եմ խաղում ենք
խաղում ես խաղում եք
խաղում է խաղում են
Настоящее время изъявительного наклонения обозначает действие, которое совершается в момент речи.
Երեխան խաղում է։ Ребенок играет.
Աշակերտը գրում է: Ученик пишет.
Մենք գնում ենք: Мы идем.
Դուք երգում եք: Вы поете.
Прошедшее несовершенное время
Անցյալ անկատար ժամանակ
գրում էի գրում էինք
գրում էիր գրում էիք
գրում էր գրում էին
խաղում էի խաղում էինք
խաղում էիր խաղում էիք
խաղում էր խաղում էին
Прошедшее несовершенное время обозначает действие, которое происходило (но не завершилось) до момента речи. Этой форме в русском языке соответствует прошедшее время глаголов несовершенного вида.
Երեխան խաղում էր: Ребенок играл.
Աշակերտը գրում էր: Ученик писал.
Մենք գնում էինք: Мы шли.
Դուք երգում էիք: Вы пели.
Отрицательное спряжение
Ժխտական խոնարհում
Отрицательное спряжение настоящего и прошедшего несовер шенного времен изъявительного наклонения образуется при помощи отрицательных форм вспомогательного глагола, которые употреб ляются перед деепричастием настоящего времени:
գրում եմ չեմ գրում
գրում ես չես գրում
գրում է չի գրում
գրում ենք չենք գրում
գրում եք չեք գրում
գրում են չեն գրում
գրում էի չէի գրում
գրում էիր չէիր գրում
գրում էր չէր գրում
գրում էինք չէինք գրում
գրում էիք չէիք գրում
գրում էին չէին գրում
Запомните
1. Таким же способом образуется отрицательное спряжение всех составных временных форм изъявительного накло нения.
2. Из двух отрицательных форм вспомогательного глагола в третьем лице настоящего времени չէ и չի при отрицательном спряжении составных временных форм употребляется только չի.
Суффиксация. Суффиксы իկ, իչ, ուհի, անոց, ություն
Суффикс իկ служит для образования от основ прилагательных и существительных прилагательных и существительных с уменьшительно-ласкательным значением:
քույր - сестра քույրիկ- сестричка
հավ - курица հավիկ- курочка
պապ - дед պապիկ - дедушка
մատ - палец մատիկ - пальчик
լավ - хороший լավիկ - хорошенький
սիրուն - красивый սիրունիկ - красивенький
բարակ - тонкий բարակիկ - тоненький
Суффикс իչ служит для образования от глагольных основ существительных и прилагательных со значением действующего лица или орудия действия:
երգել петь երգիչ певец
քննել исследовать քննիչ следователь
ուսուցանել обучать ուսուցիչ учитель
մարզել тренировать մարզիչ тренер
շարժել двигать շարժիչ двигатель
հաշվել считать հաշվիչ счетчик
սրել точить սրիչ бритва
գրավել завоевать գրավիչ пленительный
հուզել волновать հուզիչ волнующий
վարակել заражать վարակիչ заразительный
Суффикс ուհի служит для образования от основ существительных со значением действующего лица названий лиц женского пола:
բժիշկ врач բժշկուհի женщина -врач
աշակերտ ученик աշակերտուհի ученица
բանաստեղծ поэт բանաստեղծուհի поэтесса
բանվոր рабочий բանվորուհի работница
նկարիչ художник նկարչուհի художница
բնակիչ житель բնակչուհի жительница
Запомните!
Перед суффиксом ուհի суффикс իչ подвергается чередованию: гласный ի выпадает.
Суффикс անոց служит для образования слов со значением места:
հիվանդ больной հիվանդանոց больница
հյուր гость հյուրանոց гостиница
արվեստ искусство արվեստանոց мастерская
ամառ лето ամառանոց дача
Суффикс ություն служит для образования отглагольных существительных, существительных с абстрактным значением признака предмета и со значением собирательности:
տանել убить սպանություն убийство
օգնել помогать օգնություն помощь
աժան жестокий դաժանություն жестокость
նոր новый նորություն новость
մարդիկ люди մարդկություն человечество
երիտասարդ молодой երիտասարդություն молодежь
ուսանող студент ուսանողություն студенчество
Текст.
Прочитайте текст и переведите при помощи словаря.
ՄԵՐ ԸՆՏԱՆԻՔԸ
Մեր ընտանիքը մեծ է, ես ունեմ հայր, մայր, պապիկ, տատիկ, երկու քույր և եղբայր: Մենք բոլորս միասին ենք ապրում և լավ բարեկամներ ենք:
Հաճախ մեզ այցելում են մորաքույրս և մորեղբայրս, հորաքույրս և հորեղբայրս:
Հայրս բժիշկ է: Նա աշխատում է հիվանդանոցում: Նա շատ զբաղված է և շատ է սիրում իր աշխատանքը:
Մայրս ուսուցչուհի է: Նա նույնպես շատ է աշխատում, սիրում է դպրոցը և իր աշակերտներին:
Երկու քույրիկներս դպրոցականներ են:
Եղբայրս ուսանող է և սովորում է համալսարանում: Նա ամեն օր դասախոսություններ է լսում, իսկ հունվարին և հունիսին քննություններ է հանձնում: Նա միայն լավ և գերազանց գնահատականներ է ստանում:
Պապիկս ծեր է, թոշակ է ստանում և չի աշխատում: Նա ամեն առավոտ մարզանք է անում և շատ առողջ է: Պապիկս խնամում է մեր այգին և գեղեցիկ ծաղիկներ է աճեցնում:
Տատիկս զբաղվում է տնային գործերով և լավ ճաշեր է պատրաստում:
Երեկոները մենք հեռուստացույց ենք դիտում, կարդում ենք կամ զրուցում: Диалоги.
- Ձեր ընտանիքը մե՞ծ է:
- Այո, մեր ընտանիքը մեծ է. ես ունեմ հայր, մայր, պապիկ, տատիկ, երկու քույր և մեկ եղբայր:
- Դուք բոլորդ միասի՞ն եք ապրում:
- Այո, և շատ գոհ ենք: Մենք բոլորս լավ բարեկամներ ենք:
- Իսկ ուրիշ հարազատներ ունե՞ս:
- Այո՛, ես ունեմ մի հորաքույր, երկու մորաքույր, երկու մորեղբայր /քեռի/ և երեք հորեղբայր: Նրանք հաճախ գափս են մեր տուն, մենք նույնպես այցելում ենք նրանց:
- Որտե՞ղ են աշխատում ծնողներդ:
- Հայրս բժիշկ է, նա աշխատում է հիվանդանոցում, իսկ մայրս ուսուցչուհի է և աշխատում է դպրոցում:
- Իմ մայրիկը նույնպես ուսուցչուհի է, իսկ հայրս նկարիչ է. նա աշխատում է թատրոնում:
- Դու եղբայր ունե՞ս:
- Այո՛, ես երկու եղբայր և երկու քույր ունեմ:
- Ի՞նչ են անում նրանք:
- Եղբայրներս ծառայում են Ազգային բանակում: Մեծ քոյրս դերասանուհի է, իսկ փոքրը՝ աշակերտուհի:
- Որտե՞ղ է աշխատում մեծ քույրդ:
- Նա աշխատում է դրամատիկական թատրոնում: Մեծ քույրս ամուսնացած է և երկու երեխա ունի:
Пояснение к тексту
1. Слова Եղբայր, առողջ, կարդալ надо читать եխպայր, առոխչ,
կարթալ (здесь имеет место оглушение звонких согласных).
2. Այցելում են մեզ — посещают нас.
3. Հունվարին, հունիսին — в январе, в июне; от всех назва
ний месяцев можно образовать обстоятельство времени пу
тем прибавления окончания ին (родительно-дательный па
деж). Названия месяцев: հունվար (январь), փետրվար (фев
раль), մարտ (март), ապրիլ (апрель), մայիս (май), հունիս
(июнь), հուլիս (июль), օգոստոս (август), սեպտեմբեր (сентябрь), հոկտեմբեր (октябрь), նոյեմբեր (ноябрь), դեկտեմբեր (декабрь).
4. Մարզանք է անում - делает зарядку.
5. Զբաղվում է գործերով — занимается делами.
6. Գալիս են - приходят.
Неправильные глаголы գալ (приходить), տալ (дать, давать), լալ (плакать) настоящее и прошедшее несовершенное времена образуют от деепричастия с окончанием իս: գալիս, տալիս” լալիս (окончание прибавляется к инфинитиву).
7. В армянском языке словам дядя и тетя,
обозначающим родство, соответствуют слова: մորեղբայր или
քեռի (брат матери), հորեղբայր (брат отца), մորաքույր (сестра
матери), հորաքույր (сестра отца).
8. Մեծ քույր — старшая сестра, մեծ եղբայր — старший брат;
փոքր քույր — младшая сестра, փոքր եղբայր — младший брат.
9. Ի՚՚՞նչ է անում: — Что делает? Чем занимается?
10. Ամուսնացած է — замужем, женат.
Քույրս ամուսնացած է: — Сестра замужем.
Եղբայրս ամուսնացած է: — Брат женат.
Переведите на армянский язык:
Наша семья большая. Мы все хорошие друзья. Мы живем вместе. Часто нас посещают дяди и тети. Мой отец врач. Он любит свою работу. Моя мать тоже очень любит свою работу. Она учительница и работает в школе. Мой старший брат студент, он учится в университете и получает только хорошие оценки. Мой младший брат служит в национальной армии. Моя младшая сестра
— школьница. Дедушка получает пенсию. Он выращивает красивые цветы. Бабушка занимается домашними делами. Вечером мы все вместе смотрим телевизор. Твой отец художник? Твоя сестра артистка? Она замужем, и имеет двоих детей. Кто твой отец? Где работает твоя мать? Что делает твой старший брат? Твой дедушка здоров? Он работает? Сколько у тебя сестер?




Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 10.05.20 | Сообщение # 5
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 5
Чередование гласного ե /է/, двузвучий ույ, յա
Оглушение звонких согласных բ, գ
Именительный падеж.
Функции именительного падежа.
Указательные местоимения
________________________________________
Чередование
Հնչյունափոխություն
Гласный ե /է/ подвергается чередованию в некоторых словах, в которых ե восходит к древнеармянскому է.
Ե в закрытом слоге переходит в ի. Это чередование обычно происходит при словообразовании:
վեճ (спор) վիճել (спорить)
վեպ (роман) վիպակ (повесть)
կես (половина) կիսատ (незаконченный)
տեր (хозяин) տիրել (владеть)
սեր (любовь) սիրելի (любимый)
հանդես (торжество) հանդիսավոր (торжественный)
հավետ (вечно) հավիտյան (навеки, вечно)
մեջ (внутри, в) միջակ (посредственный)
В словах սեր, տեր, մեջ указанное чередование происходит также при склонении:
սեր և սիրո (любви) տեր և տիրոջ (хозяина) մեջ և միջից (изнутри)
Двузвучие ույ в закрытом слоге переходит в ու (обычно при словообразовании):
գույն (цвет), գունավոր (цветной), գունատ (бесцветный), լույս (свет), լուսամուտ (окно), լուսանալ (светать) բույս (растение), բուսական (растительный) կույր (слепой), կուրանալ (ослепнуть), կուրություն (слепота) զրույց (беседа), զրուցել (беседовать) հույս (надежда), հուսալ (надеяться), հուսահատ (безнадежно), հույն (грек), հունական (греческий), Հունաստան (Греция)
Двузвучие յա лишь в некоторых словах в закрытом слоге ходит в ե /է/. Это происходит обычно при словообразовании: մատյան (книга - в - մատենադարան (книгохранилище) древ.арм.)
վայրկյան (секунда) - վայրկենապես (моментально) ատյան (суд -в - ատենակալ (присяжный)
древ.арм.) առաքյալ (апостол) - առաքելություն (миссия).
Оглушение звонких согласных
Ձայնեղ բաղաձայնների խլացում
Буква բ после согласного ր в следующих корнях, а также в словах, образованных от этих корней, произносится как փ:
դարբին (кузнец) որբ (сирота)
երբ (когда) սուրբ (святой)
լիրբ (бесстыжий) սրբել (вытирать)
հարբել (пьянеть)
նուրբ (нежный) ուրբաթ (пятница)
Буква բ в словах իբր, իբրև (якобы, как будто), խաբել (обмануть), շաբաթ (суббота), а также в собственных именах Հակոբ, Սերոբ, Քերոբ произносится как փ после гласного.
Буквосочетание ղբ произносится խպ в следующих словах: աղբ (мусор), աղբյուր (родник, источник), եղբայր (брат), ողբ (плачь, рыдание).
Դարբին Հակոբը շաբաթ օրը չի աշխատում: Ուրբաթ օրը դարբնոցը փակ էր: Սերոբը նուրբ դիմագծեր ունի: Նա չի հարբում և երբեք չի խաբում: Ռուբենի սրբիչը մաքուր է: Բոլորիս համար հայրենիքը սուրբ է: Լեռնային աղբյուրի ջուրը համեղ է: Ամեն առավոտ եղբայրս թափում է աղբը: Ե՞րբ է արթնանում Աշոտը: Նա ե՞րբ է սովորում դասերը:
Запомните: Дни недели: երկուշաբթի (понедельник), երեք| շաբթի (вторник), չորեքշաբթի (среда), հինգշաբթի (четверг), ուրբաթ (пятница), շաբաթ (суббота), կիրակի (воскресенье).
Буква գ после согласного ր в следующих корнях, а также в словах, образованных от этих корней, произносится как ք: երգ (песня) միրգ (фрукты) կարգ (порядок, ряд) մարգարե (пророк) թարգմանել (переводить) մարգարիտ (жемчуг) պարգև (награда, премия)
Буква գ произносится как ք также в собственных именах Գևորգ, Մարգար, Սարգիս.
В некоторых корнях и словах, образованных от этих корней, буква գ после гласного произносится ք:
ավագ (старший) հոգալ (заботиться)
զուգել (украшать) հոգնել (уставать)
էգ(самка) հոգնակի множественные
էգուց (завтра, диалектная форма) հոգի (душа)
թագավոր (царь) ձագ (детеныш)
ծագել (восходить) ձիգ (тугой)
կարագ (масло сливочное) ճիգ (усилие)
հագնել (одевать) ճրագ (лампада)
մարագ (сеновал) մուգ (темный)
նորոգ (обновленный) շոգ (жара)
շոգի (пар) տեգր (деверь)
ոգի (дух) ուրագ (тесло)
պատարագ (обедня) օգնել (помогать)
սուգ (скорбь) օգուտ (польза)
Буква գ после гласного произносится как ք также в следующие собственных именах: Գրիգոր, Օգսեն.
Прочитайте вслух.
Գրիգորը սիրում է մեր ազգային երգերը: Մարգարիտը ազնիվ հոգի ունի: Սարգիսը իմ ավագ ընկերն է: Նա թարգմանիչ է: Գևորգը միրգ շատ է սիրում: Կարգապահ աշակերտը իմ օգնականն է: Առավոտյան ծագում է արևը, և սկսվում է շոգը: Պապը այգում շատ է հոգնում: Այսօր շոգ է: Կարագը հալվել է:
СКЛОНЕНИЕ. ПАДЕЖИ ՀՈԼՈՎՈՒՄ: ՀՈԼՈՎՆԵՐ
Именительный падеж
Ուղղական հոլով
Именительный падеж — это прямая начальная форма слова. Эта форма употребляется как с определенным, так и неопределенным артиклями и отвечает на вопросы: ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ /ի՞նչը/, ինչե՞ր / ինչե՞րը/.
В предложении именительный падеж выступает в роли:
а) подлежащего:
Օդը մաքուր է: Воздух чист.
Աչքերը կապույտ են: Глаза синие. Երեխան հիվանդ էր: Ребенок был болен.
б) именной части составного сказуемого:
Արամը բժիշկ է: Арам врач.
Սա լավ գիրք է: Это хорошая книга. Նա բարի մարդ է: Он добрый человек.
Запомните
________________________________________
Существительное в роли составной части именного сказуемого обычно употребляется без артикля (с артиклем употребляется, когда к этому существительному примыкают некоторые определительные слова, о которых будет сказано позже).
в) определения:
Նա քար սիրտ ունի: У него каменное сердце.
Աննան ոսկի ձեռքեր ունի: У Анны золотые руки.
Տղան պողպատ կամք ունի: У мальчика стальная воля.
Надо запомнить, что существительное в именительном падеже, выступая в роли определения, употребляется в неопределенном виде. В русском языке таким определениям соответствуют обычно относительные прилагательные.
г) обращения:
Արև՛, դու կյանքի աղբյուր ես:
Солнце, ты источник жизни.
Երեխանե՛ր, դուք ի՞նչ եք կարդում:
Дети, вы что читаете?
Обращение всегда употребляется в неопределенном виде.
д) прямого дополнения, если существительное выражает значение или выступает в значении предмета и отвечает на вопрос ի՞նչ (ի՞նչը):
Սիրում եմ արևը, երկինքը, կյանքը...
Люблю солнце, небо, жизнь...
Գրում եմ նամակ, հոդված, պատմվածք...
Пишу письмо, статью, рассказ...
Прямое дополнение употребляется как в определенном, так и в неопределенном виде.
Названия лиц, выступающие в значении предмета, употребляются только в неопределенном виде:
Նկարում եմ մարդ, կին, տղա, զինվոր...
Рисую человека, женщину, мальчика, солдата...
Прямым дополнением управляют сказуемые, выраженные переходным глаголом.
е) обстоятельства места, выражающего направленность действия.
Обычно такие обстоятельства употребляются в неопределенном
виде и отвечают на вопрос ու՞ր:
Նա գնում է այգի: Он идет в сад. Գնացքը մեկնում է Ռոստով: Поезд отправляется в Ростов. Որսորդը մտավ անտառ: Охотник вошел в лес.
Подобными обстоятельствами места управляют сказуемые, выраженные глаголами движения.
ж) обстоятельства времени. В этой функции выступают сущест
вительные со значением времени. Они употребляются как в опреде
ленном, так и в неопределенном виде, отвечают на вопросы ե՞րբ
(когда?), որքա՞ն ժամանակ (сколько времени?):
Գիշերները նա կարդում է:
Ночами он читает.
Ամառը նա հանգստանում է գյուղում:
Летом он отдыхает в деревне.
Երկու ժամ սպասում էի քեզ:
Два часа я ждал тебя.
Ամեն օր հիշում եմ Պետերբուրգը:
Каждый день вспоминаю Петербург.
з) обстоятельства меры, количества. В этой функции существи
тельное отвечает на вопросы в им. падеже: որքա՞ն, ինչքա՞ն:
Մարզիկը վազեց երկու կիլոմետր: Спортсмен пробежал два километра. Մեքենան ժամում անցնում Էր հարյուր կիլոմետր: Машина за час проезжала сто километров
Именительный падеж употребляется с некоторыми предлогами и послелогами:
а) с предлогами դեպի (к), մինչև (до), выражающими направленность в пространство, с предлогом նախքան (до), выражающим временное значение, с предлогами իբրև, որպես (в качестве), выражающими пояснение, с предлогом քան (чем), выражающим сравнение.
Գնում եմ դեպի տուն: - Иду к дому.
Ուղեկցում է մինչև տուն: - Провожает до дома.
Նախքան պատերազմը աշխատում էր դպրոցում: - До войны работал в школе.
Աշխատում է որպես իբրև ուսուցիչ: - Работает в качестве учителя.
Արամը խելացի է, քան Աշոտը: - Арам умнее, чем Ашот.
б) с послелогами անց (через), առաջ (назад), հետո (через), выражающими временное значение.
Երկու օր անց նա այստեղ կլինի: ֊ Через два дня он будет здесь.
Երկու օր առաջ նա այստեղ էր: - Два дня назад он был здесь.
Երկու օր հետո նա Մոսկվայում էր: - Через два дня он был в Москве.

Текст.
Прочитайте и переведите при помощи словаря.
Այսօր մայիսի քսանութն է: Դա Հայաստանի Հանրապետության անկախության օրն է: Երևանում տոն է:
Երևանցիները՝ տղամարդիկ, կանայք, երեխաները, դուրս են գափս փողոց: Հանրապետության հրապարակ են մտնում զինվորների շարասյուները: Նրանք տանում են ազգային բանակի դրոշները: Բազմաթիվ մարդիկ են հավաքվել հրապարակի շուրջը և դիտում են ռազմական շքերթը: Ամենուրեք հնչում են երգի ու երաժշտության ուրախ հնչյուններ: Բոլորն անսահման երջանիկ են:
Ահա և քաղաքի գլխավոր հրապարակը: Շքերթի մասնակիցների շարքերը մոտենում են հարթակին: Այստեղ նրանց ողջունում են Հայաստանի նախագահը, Ազգային ժողովի և կառավարության ղեկավարները: Երևանի օտարերկրացի հյուրերը գալիս են հրապարակ և դիտում տոնական շքերթը: Գեղեցիկ է տոնական Երևանը: Երեկոյան քաղաքը զարդարում են գույնզգույն լույսերը, իսկ երգող շատրվանները գրավում են բոլոր մարդկանց ուշադրությունը:
Примечания к тексту
1. Существительные մարդիկ и կանայք определенный артикль
не принимают.
2. Դուրս են գափս - настоящее время сложносоставного глагола
դուրս գալ, образованного от наречия դուրս и глагола գալ. Слож
носоставные глаголы с компонентом դուրս обычно переводятся на
русский язык при помощи приставочных глаголов с префиксом вы:
դուրս գալ выйти
դուրս բերել вынести
դուրս անել выгнать
դուրս գցել выкинуть
դուրս գրել выписать
դուրս քաշել вытащить
В личных формах сложносоставных глаголов вспомогательный глагол обычно находится между двумя компонентами:
դուրս է գալիս դուրս է գցում
դուրս է բերում դուրս է գրում
դուրս է անում դուրս է քաշում
3. В армянском языке несогласованное определение выражается
родительным падежом и предшествует определяемому слову:
մայիսի քսանութր - двадцать восьмое мая
Անկախության օրը - День независимости
շքերթի մասնակիցները - участники парада
քաղաքի գլխավոր հրապարակ - главная площадь города
Հանրապետության հրապարակը - площадь Республики
երգի ու երաժշտության հնչյուններ - звуки песни и музыки
մասնակիցների շարքերը - ряды участников
Ազգային ժողովի ու - руководители Национального
կառավարության ղեկավարները - собрания и правительства
Երևանի հյուրերը - гости Еревана
մարդկանց ուշադրությունը - внимание людей
հարթակ - площадка
ռազմական շքերթ - военный парад
Указательное местоимение
Ցուցական դերանուն
I. Указательные местоимения в армянском языке делятся на четыре разряда:
1. Указательные местоимения — существительные: սա (это), դա (это), նա (то), սրանք (эти), դրանք (эти), նրանք (те). Надо отметить, что местоимения նա, նրանք одновременно являются личными место имениями.
Эти местоимения в предложении могут быть подлежащим, дополнением, именной частью составного сказуемого.
Примеры:
Սա մեր փողոցն է: - Это наша улица. Մեր փողոցը սա է: - Наша улица эта. Ես սա սիրում եմ: - Я это люблю.
2. Указательные местоимения — прилагательные: այս (этот, эта, это, эти), այդ (этот, эта, это, эти), այն (тот, та, то, те), այսպիսի, այդպիսի, այնպիսի (такой, такая, такое, такие), նույնպիսի (такой же, такая же, такое же, такие же), սույն (сей, сия, сие, сии, этот, эта, это, эти), նույն, միևնույն (тот же, та же, то же, те же, тот же самый, та же самая, то же самое, те же самые).
Эти местоимения в предложении обычно выступают в роли определения и с определяемым существительным не согласуются ни в числе, ни в падеже.
Примеры:
Այս գիրքը հետաքրքիր է: - Эта книга интересная. Դու կարդու՞մ ես այս գիրքը: - Ты читаешь эту книгу? Ես այդպիսի գրքեր ունեմ: - У меня есть такие книги.
3. Указательные местоимения — числительные: այսքան, այդքան, այնքան (столько, столь), այսչափ, այդչափ, այնչափ (столько, столь); նույնքան, նույնչափ (столько же, столь же).
Эти местоимения в предложении обычно выступают в роли обстоятельства меры и количества или определения.
Примеры:
Այդքան խոսել չի կարելի: - Столько говорить нельзя.
Արմենը այնքա՜ն խելացի է: - Армен так умен!
Այսքան խաղող մեր այգում դեռ չի եղել: - Столько винограда в нашем саду еще не было.
4. Указательные местоимения — наречия: այսպես, այդպես, այնպես (так), այստեղ (здесь, сюда), այդտեղ, այնտեղ (там, туда).
В предложении местоимения այսպես, այդպես, այնպես выступают в роли обстоятельства образа действия, а местоимения այստեղ, այդտեղ, այնտեղ обычно употребляются в функции обстоятельства места.
Примеры:
Ես այսպես եմ գրում: Я так пишу.
Դու այդպե՞ս ես կարծում։ Ты так считаешь?
Նա այստեղ է գափս: Он сюда идет.
Դու գնա այնտեղ: Ты иди туда.

II Указательные местоимения в армянском языке выражают степень отдаленности в пространстве и во времени.
А. Указательными местоимениями выражаются три ступени отдаленности в пространстве.
1. Местоимения սա, սրանք, այս и производные от այս (այսպիսի, այսքան, այսչափ, այսպես, այստեղ) указывают на предмет, качество и количество предметов, место и образ действия, которые находятся или происходят в непосредственной близости от говорящего.
Запомните
Местоимениям սա, այս в русском языке соответствуют местоимения сей, сия, сие (устар.).
Примеры:
Սա համեղ խնձոր է: - Это вкусное яблоко.
Այս խնձորը համեղ է: - Это яблоко вкусное.
Ես այսպիսի խնձոր եմ սիրում: - Я люблю такое яблоко. (такие яблоки).
Մենք այսքան խնձոր ունենք: - У нас есть столько яблок. Նրանք այստեղ են սովորում: - Они учатся здесь. Մենք այսպես ենք աշխատում: - Мы так работаем. В приведенных примерах местоимения սա, այս, այսպիսի, այսքան указывают на то, что яблоко находится в руках говорящего или в непосредственной близости от него, а местоимения այստեղ, այսպես указывают на то, что действия учиться и работать происходят вблизи от говорящего. 2. Местоимения դա, դրանք, այդ и производные от այդ/այդպիսի, այդքան, այդչափ, այդպես, այդտեղ/ указывают на предмет, качество и количество предметов, место и образ действия, которые находятся или происходят в непосредственной близости от собеседника. Примеры: Դու կարդու՞մ ես այս գիրքը: - Ты читаешь эту книгу? Դա հետաքրքիր գիրք է: - Это интересная книга. Այդ գիրքը հետաքրքիր է: - Эта книга интересная. Ես այդպիսի գրքեր չունեմ: - У меня таких книг нет. Նա այդքան գրքեր չունի: - У него столько книг нет. Նրանք այդտեղ են աշխատում: - Они там работают. Նրանք այդպես են սովորում: - Они так учатся.В приведенных примерах местоимения դա, այդ, այդպիսի, այդքան указывают на то, что книги находятся в руках собеседника или в непосредственной близости от него, а местоимения այդտեղ, այդպես указывают, что действия работать и учиться происходят вблизи от собеседника. 3. Местоимения նա, նրանք, այն и производные от այն/այնպիսի, այնքան, այնչափ, այնպես, այնտեղ/ указывают на предмет, качество и количество предметов, место и образ действия, которые находятся или происходят вдали от говорящего и собеседника. Սա իմ գիրքն է, - Это моя книга, իսկ նա քո գիրքն է: а та твоя книга. Այն գիրքը նոր է: - Та книга новая. Ես այդպիսի գիրք չունեմ: - У меня такой книги нет. Արմենն այնքա՛ն գրքեր ունի: - У Армена столько книг! Նա այնտեղ է աշխատում: - Он там работает. Նա այնպե՜ս է երգում: - Он так поет! В приведенных примерах местоимения նա, այն, այնպիսի, այնքան указывают на то, что книги находятся в определенной отдаленности от говорящего и собеседника, а местоимения այնտեղ, այնպես указывают, что действия работать и петь происходят вдали от говорящего и собеседника. Б. Значение временной отдаленности указательные местоимения приобретают тогда, когда употребляются с существительными, выражающими значение времени: գիշեր (ночь), ցերեկ (день - не ночь), առավոտ (утро), երեկո (вечер), գարուն (весна), ամառ (лето), աշուն (осень), ձմեռ (зима), րոպե (минута), վայրկյան (секунда), ժամ (час), օր (день), ամիս (месяц), տարի (год), պահ (миг), արձակուրդ (каникулы) и т.д. 1. Указательные местоимения սա, սրանք, այս и производные от այս указывают на время, близкое к моменту речи. Սրանք թանկ րոպեներ են: - Это дорогие минуты. Այս պահը անկրկնելի է: - Этот миг неповторим. Այսպիսի գեղեցիկ գարունչէի տեսել: - Такой красивой весны я не видел.Այսքան ժամանակ քեզ էի սպասում:- Столько времени я ждал тебя. В приведенных примерах местоимения սրանք, այս, այսպիսի, այսքան указывают, что минута, миг, весна, время близки к моменту речи. 2. Указательные местоимения դա, դրանք, այդ и производные отայդ обозначают именно данное время как таковое. Ես մի քանի րոպե խոսել եմ Վիլյամ Սարոյանի հետ: Դրանք թանկ րոպեներ են իմ կյանքում: Я несколько минут говорил с Вильямом Сарояном. Это дорогие минуты в моей жизни. Այդ րոպեներն անկրկնելի են: Эти минуты неповторимы. Անցյալ տարվա գարունը շատ գեղեցիկ էր: Այդպիսի գեղեցիկ գարուն չէի տեսել: Прошлогодняя весна была очень красива. Такой красивой весны я не видел. Երկու ժամ կանգնած եմ այս ծառի տակ: Այդքան ժամանակ քեզ էի սպասում: Два часа стою под этим деревом. Столько времени ждал тебя. В приведенных примерах местоимения դրանք, այդ, այդպիսի, այդքան указывают именно данные минуты, весну, время как таковые. 3. Указательные местоимения նա, նրանք, այն и производные от այն обозначают время, отдаленное от момента речи. Նրանք թանկ րոպեներ էին իմ կյանքում:- То (это) были дорогие минуты в моей жизни. Այն րոպեն անկրկնելի է: - Та минута неповторима. Այնպիսի՜ գեղեցիկ գարուն էր: - Такая была красивая весна!Այդ պահից այնքա՜ն ժամեր են անցել:- С того момента столько часов прошло! В приведенных примерах местоимения նրանք, այն, այնպիսի, այնքան, указывают на минуты, весну, часы, отдаленные от момента речи. Диалоги Прочитайте следующие диалоги и обратите внимание на значение степени отдаленности в пространстве, выраженные указательными местоимениями: 1. Если предмет находится у говорящего или около него, вопрос и ответ выражаются так: Արմե՛ն, սա ի՞նչ է: - Армен, что это? Դա գրիչ է: - Это ручка. Սա քո՞ գրիչն է: - Это твоя ручка? Այո, դա իմ գրիչն է: - Да, это моя ручка. Արմե՛ն, այս գրքի հեղինակը ո՞վ է: - Армен, кто автор этой книги?Այդ գրքի հեղինակը Բալզակն է: - Автор этой книги Бальзак.Արմե՛ն, դու այսպիսի փողկապ ունե՞ս: - Армен, у тебя есть такой галстук?Ո՛չ, ես այդպիսի փողկապ չունեմ: - Нет, у меня нет такого галстука. Արմե՛ն, դու այսպիսի՞ գլխարկ - Армен, ты такую шапку ես ուզում: хочешь? Այո՛, այդպիսի գլխարկ եմ ուզում: - Да, я хочу такую шапку. Արմե՛ն, քո գրքերն այստե՞ղ են, այս պահարանում:- Армен, твои книги здесь,в этом шкафу? Այո՛, իմ բոլոր գրքերն այդտեղ են, - Да, все мои книги здесь (там), այդ պահարանում: в этом (том) шкафу. 2. Если предмет находится у собеседника или около него, вопрос и ответ выражаются так: Արմե՛ն, դա ի՞նչ է: - Армен, что это? Սա գրիչ է: - Это ручка Դա քո՞ գրիչն է: - Это твоя ручка? Այո՛, սա իմ գրիչն է: - Да, это моя ручка. Արմե՛ն, ո՞վ է այդ գրքի հեղինակը:- Армен, кто автор этой книги? Այս գրքի հեղինակը Բալզակն է: - Автор этой книги Бальзак. Արմե՛ն, ես այդպիսի գլխարկ եմ ուզում:- Армен, я хочу такую шапку.Այսպիսի գլխարկ կարող ես գնել մեր խանութում: - Такую шапку можешь купить в нашем магазине.Արմե՛ն, քո գրքերն այդտե՞ղ են,այդ պահարանու՞մ: - Армен, твои книги здесь, в этом шкафу?Այո՛, իմ գրքերն այստեղ են, այս պահարանում:- Да, мои книги здесь, в этом шкафу. Արմե՛ն, դու այդպե՞ս ես մտածում: - Армен, ты так думаешь? Այո՛, ես այսպես եմ մտածում: - Да, я так думаю. 3. Если предмет находится вдали от говорящего и собеседника, вопрос и ответ выражаются так: Արմե՛ն, ի՞նչ է նա: - Армен, что то? Նա գրիչ է: - То ручка. Նա քո՞ գրիչն է: - То твоя ручка? Այո՛, նա իմ գրիչն է: - Да, то моя ручка. Արմեն, այն գրքի հեղինակը ո՞վ է: - Армен, кто автор той книги? Այն գրքի հեղինակը Բալզակն է: - Автор той книги Бальзак. Արմե՛ն, դու այնպիսի՞ գլխարկ - Армен, ты такую (находится ես ուզում, թե՞ այսպիսի: вдали) шапку хочешь, или такую (вблизи от говорящего)? Ես այնպիսի գլխարկ եմ ուզում: - Я такую (находится вдали) шапку хочу. Ա



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 10.06.59 | Сообщение # 6
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 6
Оглушение звонких согласных
Падежи и склонения:
Родительно-дательный падеж,
Склонения на ի, ու, ան.
Употребление родительно-дательного
падежа в неопределенном виде
Дательный падеж местоимений
Факторы, при которых существительное
употребляется в определенном или не
определенном виде
________________________________________
Оглушение звонких согласных
Ձայնեղ բաղաձայնների խլացուն
Буква դ после согласного ր в следующих корнях, а также словах, образованных от этих корней, произносится как թ:
արդար справедливый կարդալ читать
արդեն уже կոկորդ горло
արդյոք разве հաղորդ /ել/ сообщать
արդյունք результат մարդ человек
բարդ сложный նյարդ нерв
բերդ крепость որդ червь
բրդել крошить որդի сын
բուրդ шерсть ջարդ резня
դրդել побудить վաղորդյան утренний
վաղորդայն зорька երդում клятва
վարդ роза զարդ украшение
գերդ подобно վրդովել возмущать
լերդ свернувшийся
լյարդ печень օրիորդ барышня

Буква դ произносится как թ также в словах, образованных при
помощи суффиксов. -որդ/ -երորդ, -րորդ/, -ուրդ. Например:
առաջնորդ - вождь
գնորդ - покупатель
վարորդ - водитель երկրորդ - второй
հինգերորդ - пятый
ժողովուրդ - народ
Буква դ после согласного ր произносится как թ в следующих собственных именах: Զարդար, Բարդուղիմեոս, Սիրվարդ, Նվարդ, Վարդան, Վարդևան, Վարդգես, Վարդուհի:
Буква դ в некоторых корнях, а также в словах, образованных от этих корней, произносится как թ, находясь после гласного: դադար (покой, перерыв), դադարել (уставать), օդ (воздух).
Прочитайте вслух.
Վարդանը Նվարդը որդին է: Նա արդեն բարդ գրքեր է կարդում: Վարդուհին ուշադիր լսում էր Վարդգեսի հաղորդումը: Օրիորդը գեղեցիկ զարդեր ունի: Վարորդը բարի մարդ է: Այս փողոցը խորդուբորդ է: Մեր պարտեզում արդեն գեղեցիկ վարդեր կան: ժողովուրդը սիրում է արդար աշխատանքը: Բժիշկը բուժում է նրա նյարդերը և կոկորդը: Նրա լյարդը արդեն չի ցավում: Մենք պարապում ենք երկրորդ հարկում: Մեր դեկանատը հինգերորդ հարկում է: Դպրոցականներն արդյո՞ք կարդում են և հասկանում այդ բարդ գրքերը:
ПАДЕЖИ И СКЛОНЕНИЯ
ՀՈԼՈՎՆԵՐ ԵՎ ՀՈԼՈՎՈՒՄՆԵՐ
Родительно-дательный падеж
и склонение существительных
Սեռական-տրակաե հոլով և
գոյականների հոլովումները
Родительно-дательный падеж в армянском языке образуется при помощи внешних и внутренних флексий, согласно которым определяются типы склонения существительных (6 внешних и 2 внутренних).
Например, следующие слова образуют родительно-дательный падеж при помощи внешней флексии:
ուսանող - ուսանողի /ի/
փողոց - փողոցի /ի/
մարդ - մարդու /ու/
քույր- քրոջ/ոջ/
օր - օրվա/վա/
լեռ- լեռան/ան/
В следующие слова образуют родительно-дательный падеж при помощи внутренней флексии:
հայր - հոր/ո/
տուն - տան/ա/
ուրախություն - ուրախության /ա/
Родительно-дательный падеж употребляется либо в определенном, либо в неопределенном виде. В неопределенном виде отвечает на вопросы ու՞մ (кого? чей? иногда - кому?), ինչի՞ (чего? чему?) и выражает в основном определительное значение; в определенном виде отвечает на вопросы ու՞մ (кому?, кого?), ինչի՞ն (чему?) и выражает главным образом значения объекта.
Примеры определительных значений:
փողոցի անունը և ինչի՞ անունը
название улицы - название чего?
ուսանողի գիրքը և ու՞մ գիրքը
книга студента - книга кого? (чья?)
քրոջ ամուսինը և ու՞մ ամուսինը
муж сестры - муж кого? (чей?)
լեռան գագաթը և ինչի՞ գագաթը
вершина горы - вершина чего?
օրվա ծրագիրը և ինչի՞ ծրագիրը
программа дня - программа чего?
հոր պատիվը և ու՞մ պատիվը
честь отца - честь кого? (чья?)
Примеры значения объектности: Նա բացատրում է ուսանողին /ու՞մ/: Он объясняет студенту (кому?). Նա գովում է ուսանողին /ու՞մ/: Он хвалит студента (кого?) Նամակը տուր այն մարդուն /ու՞մ/: Письмо дай тому человеку (кому?).
Դու ճանաչու՞մ ես այն մարդուս /ու՞մ/:
Ты знаешь того человека (кого?)
Նրանք ենթարկվում են հրամանին /ինչի՞ն/:
Они подчиняются приказу (чему?)
Դու վստահու՞մ ես այդ փաստերին փեչերի՞ն/:
Ты доверяешь этим фактам? (чему?)
Родительно-дательный падеж выражает также значение обстоятельственности, при этом отвечает на вопросы: որտե՞ղ (где? куда?), ե՞րբ (когда?), ինչու", ի՛նչ նպատակով (зачем? с какой целью?).
Примеры обстоятельных значений:
Նա նստած է աթոռին /որտե՛ղ/:
Он сидит на стуле (где?).
Դու ազա՞տ ես այդ ժամին /ե՞րբ/:
Ты свободен в этом часу (когда?).
Նա չի նայում գրատախտակին /ու՞ր/:
Он не смотрит на доску (куда?).
Մենք հանդիպելու ենք մայիսին /ե՞րբ/:
Мы встретимся в мае (когда?).
Նա գնում է անտառ որսի /ինչու՞/:
Он идет в лес на охоту (зачем?).
Поскольку формообразование родительно-дательного падежа тесно связано с типами склонения существительных, считаем целесообразным изучать особенности родительно-дательного падежа параллельно со склонениями существительных.
Внешнее склонение
Արտաքին հոլովումներ
К внешнему склонению относятся существительные, которые образуют родительно-дательный падеж при помощи одного из следующих окончаний: ի, ու, սա, ոջ, վա, ց.
Эти окончания прибавляются к прямой, начальной форме слова, которая в известных случаях подвергается чередованию (см. урок №4)
Склонение на “ի”
К склонению на “ի” относятся имена существительные, которые образуют родительно-дательный падеж при помощи окончания ի. Родительно-дательный падеж при помощи окончания ի образуют:
1.Большая часть имен существительных, а также других частей
речи, выступающих в роли существительного.
Примеры:
քաղաք- քաղաքի /ն/
город - города, городу
սեղան - սեղանի /ն/
стол - стола, столу
գիրք - գրքի/ն/
книга - книги, книгу
բանվոր - բանվորի /ն/
рабочий - рабочего, рабочему
կարմիր- կարմիրի /ն/
красный - красного, красному
ուժեղ - ուժեղի/ն/
сильный сильного, сильному
2.Множественное число имен существительных, если оно обра
зовано при помощи окончаний եր или ներ.
Примеры:
գրքեր- գրքերի/ն/
книги - книг, книгам
այգիներ - այգիների /ն/
сады - садов, садам
մայրեր- մայրերի /ն/
матери - матерей, матерям
օրեր- օրերի/ն/
дни- дней, дням
Склонение на “ու”
“ու”հոլովում
К склонению на “ու” относятся имена существительные, которые образуют родительно-дательный падеж при помощи окончания ու.
Родительно-дательный падеж при помощи окончания ու образуют:
1.Существительные, которые на конце имеют гласный ի. Перед
окончанием ու гласный ի выпадает (исключение составляет слово ձի).
այգի- այգու/ն/
сад - сада, саду
որդի - որդու/ն/
сын - сына, сыну
գինի - գինու/ն/
вино - вина, вину
թշնամի - թշնամու /ն/
враг - врага, врагу
ձի - ձիու/ն/
лошадь -лошади
2.Существительные մարդ, ամուսին, անկողին:
մարդ - մարդու/ն/
человек - человека, человеку
ամուսին - ամուսնու/ն/
муж - мужа, мужу
անկողին - անկողնու/ն/
постель - постели
Запомните!
а)Существительное անկողին относится также к склоне
нию на “ի” /անկողնի/.
б)Поскольку существительное մարդ множественное чис
ло образует при помощи окончания իկ, а не եր или ներ, то
во множественном числе родительно-дательного падежа оно
имеет форму մարդկանց (людей, людям).
3. Инфинитив, когда субстантивируется и употребляется как названия действия. В русском языке значения таких форм инфинитива передаются при помощи отглагольных существительных.
Примеры:
սովորել - սովորելու /ն/
учиться - учебы, учебе
մեկնել - մեկնելու /ն/
отправляться - отправления, отправлению
կարդալ - կարդալու /ն/
читать - чтения, чтению
Склонение на “ան”
“ան” հոլովում
К склонению на “ան” относятся имена существительные, которые родительно-дательный падеж образуют при помощи окончания ան.
Родительно-дательный падеж при помощи окончания ան образуют:
1)отглагольные существительные, имеющие на конце суффикс
ում. Этот суффикс при образовании родительно-дательного падежа;
подвергается чередованию (гласный ու выпадает).
Примеры:
բաժանում - բաժանման/ը/
деление - деления, делению
հանդիպում - հանդիպման /ը/
встреча - встречи, встрече
որոշում - որոշման/ը/
решение - решения, решению
փակում - փակման/ը/
закрытие - закрытия, закрытию
քննարկում - քննարկման/ը/
обсуждение - обсуждения, обсуждению
2)следующие односложные существительные (которые в древ
неармянском языке на конце имели согласный ն):
գառ- գառան/ը/
ягненок - ягненка, ягненку
դուռ - դռան/ը/
дверь- двери
եզ - եգան/ը/
вол - вола, волу
թոռ - թոռան/ը/
внук - внука, внуку
նուռ - նռան/ը/
гранат - граната, гранату
ձուկ - ձկան/ը/
рыба - рыбы, рыбе
մուկ - մկան/ը/
мышь - мыши
լեռ - լեռան/ը/
гора - горы, горе
ծունկ - ծնկան/ը/ծնկի /ն/
колено - колена, колену
ծոռ - ծոռան/ը/ծոռի /ն/
правнук - правнука, правнуку
3) слова գարուն, աշուն, ամառ, ձմեռ:
գարուն - գարնան /ը/
весна - весны, весне (весной)
աշուն - աշնան/ը/
осень - осени (осенью)
ամառ - ամռան /ը/
лето - лета, лету (летом)
ձմեռ - ձմռան/ը/
зима - зимы, зиме (зимой)
Запомните!
Существительные ամառ, ձմեռ также относятся к склонению на վա: ամառվա, ձմեռվա.
4.Существительное մանուկ:
մանուկմանկան/ը/
младенец - младенца, младенцу
Запомните!
Собственное имя Մանուկ относится к склонению на ի։ Մանուկի/ն/.
5.Существительное մահ, причем перед окончанием ան при
бавляется согласный վ /վ + և ան և վան/:
մահ - մահվան /ը/ также մահի /ն/
смерть - смерти
Употребление родительно-дательного падежа в неопределенном виде Սեռական-տրական հոլովի անորոշ առման կիրառությունները
Родительно-дательный падеж употребляется только в неопределенном виде, когда выступает в качестве:
а) несогласованного определения, которое отвечает на вопросы ու՞մ (кого?), ինչի՞ (чего?) и ставится обычно перед определяемым словом.
Примеры:
ուսանողի գիրքը-книга студента
գրքի բովանդակությունը -содержание книги
աչքերի գույնը-цвет глаз
այգու ծառերը-деревья сада
որդու սերը-любовь сына
մարդու պատիվը-честь человека
զեկուցման իմաստը-смысл доклада
թոռան անունը-имя внука
նռան գույնը-цвет граната
գարնան շունչը-дыхание весны
մանկան մայրը-мать младенца
մահվան պատճառը - причина смерти արևի ջերմությունը - тепло солнца
б) обстоятельства цели, которое отвечает на вопросы: ինչի՞, ինչու՞ (почему? зачем?), ի՞նչ նպատակով (с какой целью?). Таким обстоятельством цели управляют глаголы, выражающие однонаправленное движение գնալ (идти), գալ (прийти), մեկնել (отправляться, ехать), ուղևորվել (направляться).
Примеры:
Գնում եմ պարապմունքի - иду на занятие
Գալիս ես դասի- идешь на урок
Մեկնում է գործուղման - едет в командировку
Часто в роли такого обстоятельства цели выступает инфинитив в родительно-дательном падеже:
Գնում է սովորելու, աշխատելու, գտնելու
Идет (чтобы) учиться, работать, искать.
Ուղևորվում է հանդիպելու, համոզելու, կառուցելու
Направляется (чтобы) встретить, уговорить, строить.
Գափս է օգնելու, լսելու, հիանալու
Приходит (чтобы) помогать, слушать, восхищаться.
3. Слова, управляемые некоторыми предлогами и большим количеством послелогов;
а) родительно-дательным падежом управляют предлоги: հանուն (во имя, за), հօգուտ (в пользу), ըստ (по, согласно), ընդդեմ (против).
Նրանք կռվում էին հանուն հայրենիքի:
Они сражались за родину.
Հարցերը լուծվեցին հօգուտ ուսանողների:
Вопросы были решены в пользу студентов.
Աշակերտները տարբերվում են ըստ ընդունակությունների:
Ученики различаются по способностям.
Նա բողոքում է ընդդեմ սխալների:
Он протестует против ошибок.
б) родительно-дательным падежом управляют послелоги: առաջ, առջև (перед, напротив), առթիվ (по случаю), դեմ (против), դիմաց (напротив), համար (для), հանդեպ (по отношению к), հետ (с), մասին (о, об), մեջ (в), միջև (между), մոտ (у, около), նկատմամբ (по отношению к), պես (как, подобно), վերաբերմամբ (по отношению к), վրա (на), տակ (под).
առաջ - перед
հայացքի - взглядом (на глазах)
ոտքերի - ногами (под ногами)
դռան - дверью
առթիվ - по случаю
տոնի - праздника
հաղթանակի - победы
հանդիպման - встречи
դեմ - против
կեղծիքի - лжи
նպատակի - цели
թշնամու - врага
դիմաց - напротив
շենքի - здания
պատուհանի - окна
այգու - сада
համար - для
որդու - сына
դպրոցի - школы
գործի - дела
հանդեպ - (по отношению) к
ուսուցչի - учителю
ուսանողի - студенту
ոսկու - золоту
հետ - с
մարդու - человеком
բանվորի - рабочим
ընկերուհու - подругой
մասին - о
գրքի - книге
կարծիքի - мнении
ամուսնու - муже
մեջ - в
պահարանի - шкафу
նամակի - письме
հոգու - душе
միջև - между
կարծիքների - мнениями
ընկերների - товарищами
գույների - цветами
մոտ - у, около
կանգառի - остановки
դռան - двери
այգու - сада
նկատմամբ, վերաբերմամբ - по отношению к
մարդու - человеку
աշխատանքի - работе
երգչուհու - певице
պես - как
գարնան - весна
լույսի - свет
արևի - солнце
վրա - на
սեղանի - столе
գրքի - книге
սրտի - сердце
տակ - под
սեղանի - столом
պատի - стеной
ծառի - деревом

Дательный падеж личных и некоторых
указательных местоимений
Անձնական և մի քանի ցուցական
դերանունների տրական հոլովը
1. Личные местоимения в родительном и дательном падежах имеют различные формы. Формы родительного падежа называются
также притяжательными местоимениями (см. Урок III).
Формы дательного падежа личных местоимений
Ед.ч. ինձ
мне - меня քեզ
тебе - тебя նրան
ему - его իրեն
самому (ему) - самого (его)
самой (ей) - самой (ее)
Мн.ч. մեզ
нам - нас ձեզ
вам - вас նրանց
им - их իրենց
самим (им) - самих (их)
Запомните!
а)Личные местоимения III лица во множественном числе в дательном и родительном падежах имеют одну и ту же форму (նրանց, իրենց).
б)Личные местоимения ինքս (я сам, сама), ինքդ (ты сам, сама), ինքներս (мы сами), ինքներդ (вы сами) ինքները (они сами) косвенных падежей не имеют и в предложении
могут быть только подлежащим.
2. Указательные местоимения սա, դա, նա, սրանք, դրանք, նրանք родительный и дательный падежи образуют подобно личным местоимениям.
Родительный падеж սրա этого этой դրա этого этой նրա того (его) той (ее)
Дательный падеж սրան этому этой դրան этому этой նրան тому той
Սրանք, դրանք, նրանք в родительном и дательном падежах по форме не различаются.
սրանց - этих

этим - դրանց
этих этим նրանց
тех тем
3. Дательный падеж личных местоимений (а также указательных) в предложении употребляется:
а)в роли прямого дополнения:
սիրում է - любит Ինձ- меня
քեզ- тебя
տեսնում է - видит
նա նրան - его, ее
իրեն - самого (его), саму (ее)
պատժում է - наказывает մեզ - нас
ձեզ - вас
գովում է - хвалит նրանց - их
իրենց - самих (их)
б)в роли косвенного дополнения:
հանձնում է сдает ինձ(ко) мне
քեզ(к) тебе
նվիրում է дарит
նա նրան(к) (н)ему (н)ей
իրեն(к) самому (ему), самой (ей)
մոտենում է подходит մեզ(к) нам
ձեզ(к) вам
պատմում է рассказывает նրանց (к) (н)им
իրենց(к) самим (им)
в)с некоторыми послелогами: մոտ (около), հետ (с, вместе с), պես (как, подобно), չափ (в размере, с , со), համար (для), а также с предлогами հօգուտ (в пользу), հանուն (во имя), հանձինս (в лице).
Надо отметить, что местоимения III лица с указанными предлогами и послелогами употребляются в форме родительного падежа (т. е. в качестве притяжательных местоимений).
Примеры:
ինձ մոտ - у меня
ինձ հետ - со мной
քեզ համար - для тебя
քեզ պես - как ты
մեզ վրա - на нас
մեզ համար - для нас
ձեզ չափ - как вы (сколько вы)
ձեզ պես - как вы
նրա մոտ у него, у нее
իր համար - для самого (него), для самой (нее)
հօզուտ քեզ - в пользу тебе, (в твою пользу)
հանուն ձեզ - во имя вас, ради вас
հանուն ինձ - во имя меня, ради меня
հանձինս մեզ - в нашем лице
հանուն նրա - во имя него (нее), ради него (нее)
Факторы, при которых существительное употребляется в определенном или неопределенном виде
Գործոններ, որոնց առկայությամբ գոյականն օգտագործվում է որոշյալ կամ անորոշ առումով
Категории определенности и неопределенности свойственны только именительному и родительно-дательному падежам имен существительных.
I. Существительное обычно употребляется в определенном виде если:
1.название предмета уже упоминалось в речи, например:
Բակում խաղում էր մի փոքրիկ տղա:
Տղան մեզ չէր նայում:
(Во дворе играл маленький мальчик. Мальчик на нас не смотрел).
Անահիտը ծաղիկներ էր հավաքում:
Ծաղիկները շատ գեղեցիկ էին:
(Анаит собирала цветы. Цветы были очень красивыми).
2.имеют определения, выраженные:
а) превосходной степенью прилагательного: ամենամեծ քաղաքը - самый большой город ամենաբարձր լեռը - самая высокая гора ամենալավ տղան - самый хороший мальчик ամենահամեստ մարդը - самый скромный человек
б)родительно-дательным падежом существительных, а также
других частей речи, выступающих в роли несогласованного
определения:
Երևանի շենքերը, ջուրը, փողոցները здания, вода, улицы Еревана համալսարանի ուսանողները, դասախոսները студенты, преподаватели университета աշնան բերքը, գույները, քամիները урожай, цвета, ветры осени
в)указательными (в основном այս, այդ, այն, նույն) и определительными (в основном բոլոր, ողջ, ամբողջ) местоимениями:
այս քաղաքը, տունը, մարդը этот город, дом, человек բոլոր գրքերը, հարցերը, ընկերները все книги, вопросы, товарищи
Запомните!
Существительные, выражающие значение времени: շաբաթ (неделя, суббота), ամիս, տարի, առավոտ, երեկո, ամառ, ձմեռ, գարուն, աշուն, գիշեր, կեսօր, выступая в роли обстоятельства времени, часто употребляются в неопределенном виде, несмотря на наличие определений, выраженных указательными местоимениями.
Примеры:
Այս տարի նա ավարտում է դպրոցը:
В этом году он кончает школу.
Այդ գիշեր նա կարդում էր քո գիրքը:
В эту ночь (этой ночью) он читал твою книгу.
Այն շաբաթ ես հիվանդ էի:
В ту неделю (на той неделе) я была больна.
Այս ձմեռ ես չէի մրսում:
В эту зиму (этой зимой) я не мерзла.

г) некоторыми словами, которые выражают значение определенности:

նախորդ - предыдущий Նախորդ զեկուցումը, օրը, հարցը: Предыдущий доклад, день, вопрос. հաջորդ - следующий Հաջորդ դասը, ընկերը, շարքը: Следующий урок, товарищ, ряд. վերջին - последний Վերջին մեքենան, կանգառը, էջը: Последняя машина, остановка, страница. նշված - отмеченный Նշված անունը, բառը, վերնագիրը: Отмеченное имя, слово, заглавие.

II. Существительное обычно употребляется в неопределенном виде:
1.Если название предмета в речи упоминается впервые:
Նա հագնում է նոր վերարկու և գեղեցիկ կոշիկներ:
Он носит новое пальто и красивые туфли.

2.Если название предмета употребляется лишь в номинативной функции:
և Ասա մի քանի մրգերի անուններ:
և Խնձոր, դեղձ, տանձ, խաղալ, ծիրան:
Скажи несколько названий фруктов.
Яблоко, персик, груша, виноград, абрикос.
3.Если название предмета употребляется в значении части
целого.
Նախաճաշի ժամանակ ես ուտում եմ հաց, կարագ, մեղր, խմում եմ սուրճ:
Во время завтрака (за завтраком) я ем хлеб, масло, мед, пью кофе 4.Если существительные имеют определения, выраженный:

а) неопределенными местоимениями: ինչ-որ, ինչ-ինչ, որոշ, (ка
кой-то, некоторый), ուրիշ, այլ (другой, иной), որևէ, որևիցե (какой-
нибудь), մի քանի (несколько).

б) определенными местоимениями:
ամեն, ամեն մի, յուրաքանչյուր (каждый, всякий),

в)отрицательным местоимением
ոչ մի (никакой),

г)вопросительным местоимением
քանի՞ (сколько?).
Նա ինչ-որ գիրք էր թերթում:
Он листал какую-то книгу.
Բակում մի քանի տղաներ ծառ էին տնկում:
Во дворе несколько мальчиков сажали деревья.
Յուրաքանչյուր քաղաքացի կատարում է իր պարտականությունը:
Каждый гражданин выполняет свой долг.
Ոչ մի մայր պատերազմ չի ուզում:
Ни одна мать не хочет войны.
Դու քանի՞ ընկեր ունես:
Сколько у тебя друзей?
Текст
ՄԵՐ ԲՆԱԿԱՐԱՆԸ
Ես ապրում եմ քաղաքի կենտրոնում: Մեր բնակարանը գտնվում է մի գեղեցիկ նորակառույց շենքում: Մեր շենքը տասհարկանի է: Ներքևի հարկում կա մթերային խանութ և ժամանակակից լվացքատուն: Մթերային խանութն ունի կաթնեղենի, ձկնեղենի, մսի և հրուշակեղենի բաժիններ:
Մեր շենքի բնակիչները հաճախ են իրենց սպիտակեղենը հանձնում լվացքատուն և մեկ-երկու օր անց ստանում են մաքուր և արդուկած վիճակում: Մեր շենքում կա կենտրոնական ջեռուցում, աղբատար խողովակ, վերելակ:
Ես բնակվում եմ երրորդ հարկում: Մեր բնակարանը երեքսենյականոց է: Մենք ունենք ընդհանուր սենյակ և երկու ննջասենյակ: Ընդհանուր սենյակի աջ կողմում մեր խոհանոցն է, իսկ խոհանոցի աջ կողմում գտնվում են լողասենյակը և զուգարանը:
Մեր ընդհանուր սենյակի և ննջասենյակների կահույքը նոր է: Հայրիկի ննջասենյակը միաժամանակ աշխատասենյակ է: Այդտեղ հայրիկը առանձնանում է և աշխատում: Սենյակի ձախ պատի մոտ գրապահարանն է, իսկ գրապահարանի դիմաց՝ գրասեղանը: Ննջասենյակում մահճակալներ ու զգեստապահարաններ կան։ Մեր ընդհանուր սենյակում կա մի մեծ սեղան, գեղեցիկ պահա-
րաններ, բազմոց, բազկաթոռներ, աթոռներ և գունավոր հեռուստացույց:
Մեր բնակարանի առաստաղը բարձր է, բոլոր սենյակները լուսավոր են, արևոտ:
իմ սենյակի պատուհանը բացվում է Մեծ և Փոքր ՄասիսներիԱրարատյան դաշտի վրա:
Ես երբեմն կանգնում եմ պատուհանի մոտ ու երկար նայում սքանչելի տեսարանին:
Մեր բնակարանը շատ հարմար է թե՛ լավ աշխատելու, թե՛ հանգստանալու համար:

Словарь
նորակառույց-новостройка
նորակառույց շենք-новое здание
տասհարկանի-десятиэтажный
կաթնեղեն-молочные изделия
հրուշակեղեն-кондитерские изделия
ձկնեղեն-рыбные изделия (продукт)
ժամանակակից լվացքատուն-современная прачечная
օգտագործված սպիտակեղեն-использованное белье
մեկ-երկու օր անց-через день-два
արդուկած վիճակում-в выглаженном виде
կենտրոնական ջեռուցում -центральное отопление
աղբատար խողովակ-мусоропровод (աղբատար надо читать ախպատար)
երեքսենյականոց-трехкомнатная
ննջասենյակ-спальня
աշխատասենյակ-кабинет
զգեստապահարան-гардероб
գրապահարան-книжный шкаф
գրասեղան- письменный стол
Թե...թե- сочинительный союз,которому в русском языке соответствует сочинительный союз и... и.
Диалоги
- Բարև՛ Հա՛յկ, ու՞ր ես գնում:
- Բարև՛, Արմե՛ն, ես տուն եմ գնում:
- Որտե՞ղ է ձեր տունը:
- Քաղաքի հյուսիսային ծայրամասում է, բայց դա շատ լավ տեղ է:
- Դա ձե՞ր տունն է:
- Ո՛չ, մենք ապրում ենք նորակառույց շենքում:
- Ձեր շենքը բազմահա՞րկ է:
- Այո՛, մեր շենքը տասհարկանի է, բայց մեր բնակարանը երրորդ հարկում է:
- Ձեր շենքի մոտ խանութներ, կենցաղային սպասարկման կետեր կա՞ն:
- Այո՛, իհարկե, մեր շենքի առաջին հարկում մթերային խանութ կա, լվացքատուն, վարսավիրանոց և կարի արհեստանոց:
- Ի՞նչ բաժիններ ունի ձեր մթերային խանութը:
- Կաթնեղենի, հրուշակեղենի, մսի, ձկնեղենի, հանքային ջրերի և հյութերի բաժիններ:
- Հրուշակեղենի բաժնում համեղ թխվածքներ լինու՞մ են:
- Այո՛, մեր խանութի հրուշակեղենի բաժնում բազմապիսի և համեղ թխվածքներ են լինում:
- Ձեր լվացքատունը լա՞վ է աշխատում:
- Այո՜, լավ է աշխատում և մեր տնտեսուհիներին շատ է օգնում: Նրանք մեծ լվացքը հանձնում են լվացքատուն և մեկ-երկու օր հետո ստանում են մաքուր և արդուկած վիճակում:
- Դուք քանի՞ սենյակ ունեք:
- Մենք երեք սենյակ ունենք, մեր բնակարանը երեքսենյականոց է:
- Ձեր սենյակները լուսավո՞ր են:
- Մեր ընդհանուր սենյակը շատ լուսավոր է, բայց ննջասենյակներում արևն ընկնում է միայն երեկոյան:
- Ձեր բնակարանի կահույքը նո՞ր է:
-Այո՛, մեր կահույքը նոր է: Ննջասենյակներում կան մահճակալներ, զգեստապահարաններ, գրադարակներ: Հայրիկի ննջասենյակը միաժամանակ աշխատասենյակ է, այդ պատճառով էլ այնտեղ գրապահարան և գրասեղան կա:
Ընդհանուր սենյակում մի մեծ սեղան կա, պահարաններ, բազկաթոռներ, աթոռներ և հեռուստացույց: Մենք ավելորդ իրեր չենք սիրում, բայց բոլոր անհրաժեշտ հարմարություններն ունենք:
- Տեսնում եմ, որ դու հավանում ես ձեր բնակարանը:
- Ճիշտ է, մեր բնակարանն ինձ դուր է գալիս: Այնտեղ կարելի է և լավ հանգստանալ, և լավ աշխատել:
Словарь
հյուսիսային ծայրամաս - северный конец, край
շատ լավ- очень хороший
բազմահարկ- многоэтажный
կենցաղային սպասարկման - пункт бытового
/կենցաղսպասարկման/ կետ обслуживания
կարի արհեստանոց- швейная мастерская
հանքային ջուր- минеральная вода
արևե ընկնում է- солнце падает (попадает)
այդ պատճառով- поэтому
անհրաժեշտ հարմարություն - необходимое удобство
Դու հավանում ես բնակարանը- Квартира нравится тебе.
հավանել- переходный глагол, поэтому
существительное բնակարան является прямым объектом, субъектом же является лицо, кому этот прямой объект нравится (դու).
Բնակարանն ինձ դուր է - Квартира мне нравится. գալիս:
դուր գալ- сложносоставной глагол,
непереходный.
Переведите на армянский язык:
Ты живешь в центре города, а я живу на северной окраине города. Наша квартира находится в новом здании. Это многоэтажное здание. Наша квартира на втором этаже. На первом этаже нашего здания есть продуктовый магазин, парикмахерская, швейная мастерская. В продуктовом магазине есть много отделов. Здесь всегда продаются свежие молочные изделия и вкусное печенье. В нашем здании есть центральное отопление, лифт, мусоропровод. Наша прачечная работает хорошо и очень помогает хозяйкам. Они часто большую стирку сдают в прачечную.
Наша квартира трехкомнатная. У нас новая мебель. В спальных комнатах есть кровати, гардеробы, книжные полки. В спальне отца есть большой книжный шкаф и письменный стол. Его спальня одновременно и кабинет. Здесь он работает и отдыхает.
Мебель нашей общей комнаты красивая и удобная. У нас нет лишних вещей, мы не любим лишние вещи. У нас есть все необходимые удобства.
Наша квартира светлая, солнечная. Окно моей комнаты большое и открывается на Араратскую долину и гору Масис.



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 10.08.43 | Сообщение # 7
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 7
Оглушение звонких согласных Глагол. Будущее и будущее прошедшее времена изъявительного наклонения О некоторых функциях инфинитива Имя числительное
Количественные и порядковые числительные. Употребление числительных с существительными.
Синтаксические функции числительных Обозначение времени
________________________________________
Оглушение звонких согласных
Буква ձ в следующих корнях и словах, образованных от этих корней, после согласного ր произносится как ց:
արձակ (свободный) խուրձ (сноп)
բարձ (подушка) հանդերձ (одежда)
բարձել (грузить) հարձակվել (нападать)
բարձիթողի (заброшенный) համբարձում (воскресение)
բարձր (высокий) որձ (самец)
դարձ (возвращение) վարձ (плата)
դերձակ (портной) փորձ (попытка)
դերձան(нитка)
Буквосочетание ղձ в следующих корнях и словах, образованных от этих корней, произноситься как խց:
դաղձ(мята) դեղձան (светло-желтый) դեղձ(персик)
Буква ձ в корне օձ (змея) и в словах, образованных от этого корня, произноситься как ց:
Прочитайте:
Դերձակ Համբարձումը լավ վարպետ է: Բարձրաբերձ բլուրի վրա գեղեցիկ դեղձենիներ կային: Նա արձակուրդից շուտ վերադարձավ: Վարդուհին արձակ դաշտում դաղձ էր հավաքում: Համարձակ տղաները դարձյալ բարձրանում էին մերձակա բարձունքը: Նա շատ է դժվարանում դարձվածքների թարգմանության ժամանակ: Փորձը փորձանք չէ: Երեխան փորձում էր բռնել օձին: Մենք ամեն ամիս մուծում ենք բնակարանի վարձը:
Буква ջ в некоторых корнях и в словах, образованных от этих корней, после согласного ր произносится как չ։
արջ (медведь), թրջել (мочить), վերջ (конец).
Буквосочетание ղջ в следующих корнях и в словах, образованных от этих корней, произносится как խչ:
աղջիկ (девушка), ամբողջ (весь, целый), ողջ(1. живой, 2. весь).
В некоторых корнях и словах, образованных от этих корней, буква ջ произносится как չ после гласного:
աջ (правый), առաջ (до, раньше), առջև (перед), մեջ (в), մեջ/ք/ (спина), քաջք (бес).
Прочитайте:
Վիրավոր արջը փախչում է դեպի գետի աջ ափը: Որսորդը վերջապես նկատում է արջի հետքը: Մի տարի առաջ աղջիկը այստեղ չէր ապրում: Անձրևից թրջվել էր նրա նուրբ զգեստը: Այդ առողջ մարդն ամբողջ օրը աշխատում է: Այսօր հիվանդի մեջքը չի ցավում: Այս տարի Սարգիսն ավարտում է միջնակարգ դպրոցը: Ես սիրում եմ գարնան առաջին ամիսը, իսկ Վարդանն ամառվա վերջին ամիսն է սիրում: Նա միշտ զիջում է իր ընկերներին: Մի միջահասակ երիտասարդ գնում էր դեպի աջ նրբանցքը:
Глагол. Будущее и будущее прошедшее
времена изъявительного наклонения
Բայ. Սահմանական եղանակի ապառնի
և անցյալ ապառնի ժամանակները
Изъявительное наклонение имеет две формы будущего времени: будущее и будущее прошедшее. Указанные формы образуются от деепричастия будущего времени1 и вспомогательного глагола в настоящем или прошедшем времени. Деепричастие будущего времени образуется от инфинитива путем прибавления окончания ու:
գրել և գրելու կարդալ և կարդալու
Будущее время - Ապառնի ժամանակ
գրելու եմ գրելու ենք
գրելու ես գրելու եք
գրելու է գրելու են
կարդալու եմ կարդալու ենք
կարդալու ես կարդալու եք
կարդալու է կարդալու են
1 Деепричастие будущего времени в грамматике армянского языка имеет названия: ապառնի դերբայ, կատարելի դերբայ, անկատար դերբայ:
Будущее время изъявительного наклонения обозначает действие, которое будет происходить после момента речи: непосредственно после данного момента, через некоторое, а также через длительное время.
Например:
Նա վեպն ավարտելու է այսօր, վաղը, երկու տարի հետո:
Он роман закончит сегодня, завтра, через два года.
Будущему времени изьявительного наклонения в русском языке соответствует будущее время совершенного или несовершенного вида (чаще всего соответствует будущее сложное: գրելու եմ - буду писать, կարդալու եմ - буду читать), а иногда указанные формы будущего времени переводятся на русский язык описательно: գրելու եմ - должен писать, կարդալու եմ - должен читать.
Будущее прошедшее время - Անցյալի ապառնի ժամանակ
գրելու էի գրելու էինք
գրելու էիր գրելու էիք
գրելու էր գրելու էին
կարդալու էի կարդալու էինք
կարդալու էիր կարդալու էիք
կարդալու էր կարդալու էին
Будущее прошедшее время обозначает действие, которое должно было совершиться до момента речи, в каком-то промежутке прошедшего времени. Формы будущего прошедшего времени в русском языке передаются описательно:
գրելու էի- должен был писать
կարդալու էի - должен был читать.
Отрицательное спряжение Ժխտական խոնարհում
Отрицательное спряжение будущего и будущего прошедшего времен изъявительного наклонения образуется при помощи отрицательных форм вспомогательного глагола, которые употребляются перед деепричастием будущего времени.
Например:
չեմ գրելու չենք գրելու
չես գրելու չեք գրելու
չի գրելու չեն գրելու
չէի գրելու չէինք գրելու
չէիր գրելու չէիք գրելու
չէր գրելու չէին գրելու
Переведите на русский язык:
1. Նա այսօր ուշ է վերադառնալու: Հյուրերին դիմավորելու են մեր խմբի ուսանողները: Վաղը ես մեկնելու եմ առողջարան: Ո՞վ է մնալու երեխաների հետ: Մենք ձեզ սպասելու ենք մինչև լուսաբաց: Դու մտնելու՞ ես բժշկի մոտ: Արմենն ու Անահիտը շուտով ամուսնանալու են: Երեկոյան նրան զանգահարելու է իր ընկերուհին: Նա ուսումնասիրելու է բոլոր փաստերը: Դուք տանելու, եք այս աթոռները: Ամառը դուք որտե՞ղ եք հանգստանալու: Բնակարանի վարձը ե՞րբ եք վճարելու: Ո՞վ է հաղթելու այս տարվա մրցումներում: Նա չի՞ բարձրանալու լեռան գագաթը: Դուք չե՞ք պատմելու ձեր տպավորությունների մասին: Այստեղ մենք հաճելի նորություններ ենք լսելու: Ես այս գիշեր չեմ քնելու, աշխատելու եմ: Դպրոցի նոր շենքի կառուցումը շուտով ավարտվելու է: Ես գնալու եմ, իսկ նա մնալու է: Մենք վիճելու ենք, իսկ դուք լսելու եք:
2. Այսօր ես ճաշ էի եփելու, իսկ քույրս դասերն էր սովորելու: Մենք զբոսանքի էինք գնալու, իսկ դուք հեռուստացույց էիք դիտելու: Երկու օր առաջ նա կարդալու էր իմ հոդվածը և կարծիք էր գրելու: Արմենը համերգի տոմսեր էր գնելու, բայց տոմսարկղը փակ էր: Ես այսքան չէի ուշանալու: Նա ինձ չէր հանդիպելու, քեզ էր հանդիպելու: Դու այսօր չէիր զեկուցելու, վաղն էիր զեկուցելու: Աղջիկները սունկ էին հավաքելու, իսկ տղաները կրակ էին վառելու: Ես մասնակցելու էի մրցումներին, բայց այդ օրը հիվանդ էի: Մենք շնորհավորելու էինք հոբելյարին, իսկ նրա ուսանողները ծաղիկներ էին մատուցելու: Այս տարի մենք հանգստանալու էինք ծովափին: Երեկոյան դու զանգահարելու էիր մեզ: Անահիտը խաղալու էր փոքրիկների հետ, իսկ ես խմորեղեն էի պատրաստելու: Արմենը շարունակելու էր ընթերցումը, իսկ Անահիտը թարգմանելու էր: Նա ջրելու էր այգին, իսկ դու նրան օգնելու էիր: Նա շտապելու էր, իսկ դու սպասելու էիր:
Переведите на армянский язык:
1. Вечером мы будем встречать гостей. Ты сегодня рано вернешься? Завтра он должен отправиться в санаторий. Когда поезд прибудет в Ереван? Сегодня я останусь с детьми. Ты будешь ждать нас до рассвета? Он должен войти к врачу. Они когда должны пожениться? Я вечером буду звонить (должна позвонить)' тебе. Мы будем изучать все факты. Ты когда унесешь (должен унести) эти стулья? Мы летом будем отдыхать в деревне. Я сегодня буду платить квартплату. Мы победим на соревнованиях. Эти парни поднимутся (будут подниматься) на вершину горы. Сегодня он расскажет (будет рассказывать) о своих впечатлениях. Вы здесь услышите интересные новости. Скоро закончится строительство нового здания. Ты пойдешь (должен пойти) на работу, а твоя сестра останется (должна остаться) около больной бабушки. Они будут спорить, а мы будем слушать.
2. Сегодня сестра должна была готовить обед, а я должна была учить уроки. Отец и мать должны были пойти на прогулку, а мы должны были сидеть у телевизора. Ты должен был прочесть мою статью и написать отзыв. Мы должны были купить билеты на концерт, но касса была закрыта. Ты не должен был столько ждать. Он когда должен был встретиться с тобой? Он не должен был встретиться со мной. Я сегодня не должен был отдыхать, сегодня должен был отдыхать мой товарищ. Парни должны были разжигать огонь, а девушки должны были готовить обед. Ты должен был участвовать в соревнованиях. Вечером они должны были поздравить свою подругу и (должны были) преподнести ей цветы. Утром я должен был позвонить тебе, но мой телефон не работал. Я должна была играть с детьми, а мама должна была печь печенье. Вы должны были продолжать чтение, а мы должны были перевести статью. Дед должен был собирать фрукты, а внук должен был помогать ему. Я должен был торопиться, а они должны были сидеть дома.

О некоторых функциях инфинитива
Անորոշ դերբայի մի քանի կիրառություններ
1.В армянском языке инфинитив употребляется в качестве подлежащего при составных сказуемых, выражающих значение модальности.
Примеры:
պետք է ասել надо (нужно) сказать
հարկավոր է ասել надо (нужно) сказать
անհրաժեշտ է ասել необходимо сказать
հնարավոր է գտնել возможно найти (отыскать)
անհնար է լսել невозможно слушать
կարելի է խոսել можно говорить
հաճելի է լսել приятно слушать
տհաճ է տեսնել неприятно видеть
լավ է լռել хорошо (лучше) молчать
հեշտ է նկատել легко заметить
2.Инфинитив примыкает к модальному глаголу կարող եմ (могу): կարող եմ ասել /լսել, խոսել, գտնել/ могу сказать (слушать, говорить, найти).
Неправильный глагол կարող եմ употребляется в настоящем и прошедшем времени:
Настоящее время
կարող եմ (могу) կարող ենք (можем)
կարող ես (можешь) կարող եք (можете)
կարող է (может) կարող են (могут).
Прошедшее время
կարող էի (я мог) կարող էինք (мы могли)
կարող էիր (ты мог) կարող էիք (вы могли)
կարող էր (он мог, она могла) կարող էին (они могли)
3. Инфинитив примыкает также к личным формам глагола, если они выражают значение:
а)волеизъявления или воленаправленности:
թույլատրում է ասել разрешает сказать
արգելում է նստել запрещает сидеть
հրամայում է բերել приказывает принести
հանձնարարում է գրել поручает писать
օգնում է աշխատել помогает работать
խանգարում է վազել мешает бежать
համոզում է ընդունել уговаривает принять
б)мысли, восприятия, интеллектуального состояния, желания:
ուզում է ասել хочет сказать
ցանկանում է խմել желает пить
երազում է տեսնել мечтает видеть
սիրում է քնել любит спать
ձգտում է պարզել стремится выяснить
փորձում է երգել пытается петь
մոռանում է ասել забывает сказать
վարժվել է սպասել привык ждать
սովորել է փակել научился закрывать

Текст
ԱՐՁԱԿՈՒՐԴ
Շուտով սկսվելու է իմ ամառային արձակուրդը, և ես մեկնելու եմ Դիլիջան: Դիլիջանը հիանալի ամառանոցային քաղաք է: Մինչև դըպրոցական դառնալս ես ապրում էի Դիլիջանում, պապիկիս ու տատիկիս մոտ: Ես շատ եմ սիրում իմ բարի ու իմաստուն պապիկին և քնքուշ ու հոգատար տատիկին և ամառային արձակուրդս անց եմ կացնելու նրանց մոտ:
Հիմա ես Երևանում եմ, իմ սենյակում: Ահա փակում եմ աչքերս ու մտովի պատկերացնում Դիլիջանի փարթամ անտառները, մեր հին ու հարազատ տունը՝ քչքչան գետակի ափին, հսկա ծառերի հովանու տակ:
Ես երկու ամիս ապրելու եմ այդ սքանչելի վայրում, շնչելու եմ լեռնային անտառների մաքուր օդը, վայելելու եմ բնության զարմանալի գեղեցկությունները:
Բայց, իհարկե, ես այնտեղ անգործ չեմ նստելու. օգնելու եմ պապիկիս, աշխատելու եմ մեր այգում: Ես արթնանալու եմ վաղ լուսաբացին ու պապիկիս հետ իջնելու եմ այգի: Մենք միասին ջրելու ենք ծառերը ու բանջարեղենի մարգերը, փխրեցնելու ենք հողը, պոկելու ենք մոլախոտերն ու փշերը, քաղելու ենք հասած մրգերը ու բանջարեղենը:
Հետո մեր բակի ծառերի ստվերում նախաճաշելու ենք: Նախաճաշի ժամանակ մենք ուտելու ենք թարմ կարագ ու ոչխարի պանիր, մեղր ու կաթնասեր, թոնրի լավաշ ու գաթա, խմելու ենք կաթ կամ թեյ:
Նախաճաշից հետո պապիկը հանգստանալու է, իսկ ես գնալու եմ անտառ, զբոսնելու եմ և հատապտուղներ եմ հավաքելու:
Կեսօրին հարևան տղաների հետ լողանալու եմ մեր վճիտ գետակի սառը ջրում, հետո պառկելու եմ տաք ավազին ու արևի լոգանք եմ ընդունելու:
Ճաշին ես ուտելու եմ տատիկիս պատրաստած համեղ ճաշերը, իսկ հետճաշյա հանգստի ժամին կարդալու եմ գեղարվեստական զըրքեր, ամսագրեր ու թերթեր:
Երեկոյան պապիկիս հետ նորից իջնելու եմ այգի, այգում միշտ շատ աշխատանք կա:
Մայրամուտից հետո մութը գրկելու է աշխարհը, իսկ ես լուսնի լույսի տակ նստելու եմ մեր բակում և նորից ու նորից լսելու եմ պապիկիս զարմանալի հետաքրքիր ու իմաստուն զրույցները:
Կիրակի օրերը ես և պապս գնալու ենք ձկնորսության: Պապս լուսաբացին շատ վաղ է արթնանալու, հետո արթնացնելու է ինձ, ու մենք միասին գնալու ենք գետափ: Լուռ ու խաղաղ բնության գրկում մենք մենակ ենք լինելու, և շրջապատի լռությունը խախտելու է միայն գետի քչքչոցը:
Առայժմ այդ բոլոր գեղեցիկ պահերը ես մտովի եմ պատկերացնում, բայց շուտով դրանք իրականություն են դառնալու:
Словарь
արձակուրդ - отпуск, каникулы; в значении каникулы употребляется также форма множ. ч. -արձակուրդներ.
Մինչև դպրոցական դառնալս - до того, как я стал школьником (дословно — до моего становления школьником)
Ահա փակում եմ աչքերս Вот закрываю (мои) глаза.
Մտովի պատկերացնում եմ քչքչան мысленно представляю. -журчащий. (Քչքչ - звукоподражательное слово, от которого образованы слова: քչքչալ - журчать, քչքչոց - журчанье)-
Հսկա ծառերի հովանու տակ - под сенью величественных (огромных) деревьев
Վայելելու եմ բնության - буду наслаждаться
Զարմանալի գեղեցկությունները - удивительной красотой (красотами) природы.
Արթնանալու եմ վաղ լուսաբացին - проснусь рано, на рассвете.
Նախաճաշի ժամանակ - во время завтрака, за завтраком
Նախաճաշից հետո - после завтрака
Մայրամուտից հետո - после заката солнца
Կեսօրին - в полдень
Ճաշին - на обед, во время обеда
Արևի լոգանք եմ ըդունելու - Буду принимать солнечную ванну (дословно -солнечное купанье).
Տատիկիս պատրաստած - приготовленное моей бабушкой (причастный оборот)
Ետճաշյա հանգստի ժամին - в час послеобеденного отдыха
Արթնանալու է- проснется
Արթնացնելու է - разбудит (значение переходности действия выражает суффикс անց).
Իրականություն են դառնալու- станут действительностью, сбудутся

ИМЯ ЧИСЛИТЕЛЬНОЕ/ /ԹՎԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ

Числительные в армянском языке бывают количественные (քանակսւկան), порядковые (դասական), распределительные (բաշխական) и дробные (կոտորակային).
1. Количественные (քանակական) числительные отвечают на вопросы: քանի՞, ինչքա՞ն, որքա՞ն (сколько?).
Количественные числительные по своей словообразовательной структуре бывают простые, суффиксальные, сложные и сложносос-
тавные.
1) Простые числительные состоят из одного корня:
1 մեկ, մի
2 երկու, երկուս
3 երեք
4 չորս
5 հինգ
6վեց
7յոթ
8ութ
9ինը, ինն
10տասը, տասն, տաս
20քսան
100հարյուր
1000հազար
1000000միլիոն
1000000000միլիարդ

Запомните!
а)Числительное երկուս употребляется только при субстантивации.
б)Параллельные формы ինը, ինն употребляется в следующих случаях: если начальный звук следующего слова согласный, то употребляется форма ինը (ինը տղա, ինը կոպեկ), если же начальный звук следующего слова гласный, то
Употребляется форма ինն (ինն աղջիկ, ինն օր, ինն ամիս). в)Числительное տասը имеет параллельные формы տասն и տաս. В составе сложных слов (иногда и самостоятельно)
Употребляется форма տասն, которая была принята в древне армянском языке. Форма տաս проникла в литературный язык из разговорной речи и конкурирует с формой տասը.
г) Числительное մի одновременно является нeопрeделенным местоимением и употребляется в роли неопределенного артикля. В предложении Մի գիրք տուր ինձ значение մի можно понимать двояко: Дай мне одну книгу и Дай мне какую-нибудь книгу. Մի воспринимается как числительное, когда является носителем логического ударения.
2.Суффиксальные числительные образованы при помощи суф
фикса սուն (десять):
30 երեսուն
40 քառասուն
50 հիսուն
60 վաթսուն
70 յոթանասուն
80 ութսուն
90 իննսուն

3.Сложные числительные образуются при помощи сочетания десятков и единиц таким же образом, как и в русском языке. Таким способом образованы числительные от 11 до 99.
11 տասնմեկ(произносится տասնըմեկ)
12 տասներկու
13 տասներեք
14 տասնչորս (произносится տասեըչորս)
15 տասնհինգ (произносится տասնըհինգ)
16 տասնվեց(произносится տասնըվեց)
17 տասնյոթ(произносится տասնըյոթ)
18 տասնութ
19տասնինը (տասնինն)
21քսանմեկ
25քսանհինգ
29քսանինը (քսանինն)
31երեսունմեկ
34երեսունչորս
41քառասունմեկ
46քառասունվեց
51հիսունմեկ
57հիսունյոթ
61 վաթսունմեկ
62 վաթսուներկու
71յոթանասունմեկ
77յոթանասունյոթ
81ութսունմեկ
84ութսունչորս
91իննսունմեկ
4. Сложносоставные числительные (все числительные выше ста) состоят из двух и более отдельных слов:
101հարյուր մեկ
105հարյուր հինգ
110հարյուր տաս
115հարյուր տասնհինգ
200երկու հարյուր
203երկու հարյուր երեք
225երկու հարյուր քսանհինգ
300երեք հարյուր
400չորս հարյուր
588հինգ հարյուր ութսունութ
1987հազար ինը հարյուր ութսունյոթ
25791քսանհինգ հազար յոթ հարյուր իննսունմեկ
540624հինգ հարյուր քառասուն հազար վեց հարյուր քսանչորս
2. Порядковые (դասական) числительные по своей структуре суффиксальные. Они образуются от количественных числительных при помощи суффиксов րորդ и երորդ. Суффикс րորդ образует порядковые числительные երկրորդ (от երեք), չորրորդ (от չորս). Остальные порядковые числительные образуются при помощи суффикса երորդ:
հինգերորդ, վեցերորդ, յոթերորդ, ութերորդ, իններորդ, տասերորդ (а также տասներորդ) տասնմեկերորդ, տասներկուերորդ, տսաներեքերորդ, տասնչորսերորդ, տասնհինգերորդ, քսաներորդ, քսանութերորդ, երեսունիններորդ и т.д. Исключение составляет порядковое числительное աոաջին (первый).
При образовании составных порядковых числительных суффикс օրորդ присоединятся к последнему компоненту. Например: երկու հարյուր հինգերորդ (205-ый), հազար յոթ հարյուր յոթանասունհինգերորդ (1775-ый)
Порядковые числительные на письме обозначаются: 1) римскими цифрами, 2) арабскими цифрами; 3) буквами армянского алфавита. При обозначении арабскими цифрами после цифры ставится соединительная черточка и пишется буквосочетание -րդ; например, 2-րդ (երկրորդ), 8-րդ (ութերորդ), 55-րդ (հիսունհինգերորդ). Порядко
вое числительное առաջին на письме обычно обозначается римской цифрой, а при обозначении арабской цифрой пишется I-ին. Однако эта форма омонимична, т. к. одновременно выражает значение да тельного падежа субстантивного употребления числительного 1-ին (մեկին); например: սեպտեմբերի 1-ին (մեկին) - первого сентября
ժամը 1-ին (մեկին) — в час, в первом часу.
Иногда в роли порядковых числительных употребляются буквы армянского алфавита, которые с V по XVI век применялись в значении цифр.
Ա - 1 Ժ - 10 Ճ - 100 Ռ - 1000
Բ - 2 Ի - 20 Մ - 200 Ս - 2000
Գ - 3 Լ - 30 Յ - 300 Վ - 3000
Դ - 4 Խ - 40 Ն - 400 Տ - 4000
Ե - 5 Ծ - 50 Շ - 500 Ր - 5000
Զ - 6 Կ - 60 Ո - 600 Ց - 6000
է - 7 Հ - 70 Չ - 700 ՈՒ - 7000
Ը - 8 Ձ - 80 Պ - 800 Փ - 8000
Թ - 9 Ղ - 90 Ջ - 900 Ք - 9000
Употребление числительных с существительные Թվականների գործածությունը գոյականների հետ
Числительные, сочетаясь с существительными, не согласуются с ними ни по числам, ни по падежам.
Пример:
երեք փողոց три улицы
երեք փողոցի трех улиц
երեք փողոցով тремя улицами
երեք փողոցում на трех улицах

или:
երրորդ փողոց третья улица
երրորդ փողոցի третьей улицы
երրորդ փողոցով третьей улицей
երրորդ փողոցում на третьей улице

С количественными числительными существительное употребляется в единственном числе обычно в следующих случаях:
1. если является единицей меры, цены, времени: քսան կիլոմետր,
տասներկու կիլոգրամ, հիսուն կոպեկ, երեսունհինգ օր, հարյուր տարի;
2. если в центре внимания не предмет (выраженный сущест
вительным), а количество (выраженное числительным): քսան ուսա
նող, յոթանասունհինգ աթոռ, տասներկու շարք, հազար ոչխար.
Существительное с количественными числительными употребляется во множественном числе, когда необходимо подчеркнуть каждый из предметов, названных данным существительным. При этом логическое ударение падает на существительное.
В предложении Տասը հայ բժիշկներ մասնակցում էին կոնգրեսին (Десять армянских врачей участвовали в конгрессе) существительное բժիշկներ стоит во множественном числе, так как цель сообщения - подечеркнуть каждого врача в отдельности. Если ту же мысль выразим иначе: Տասը սովետական բժիշկ մասնակցում էր կոնգրեսին, значит, в центре нашего внимания количество врачей - տասը.
Синтаксические функции числительных Թվականների շարահյուսական գործառույթները
Числительные выполняют функции:
1)определения:
Նա ունի երեք երեխա:
У него трое детей.
Նա սովորում է երրորդ դասարանում:
Он учится в третьем классе.
2)Составной части именного сказуемого:
Հարյուրի կեսը հիսուն է:
Половина ста - пятьдесят. Իմ աթոռը յոթերորդն է:
Мой стул седьмой.
3) подлежащего, прямого и косвенного дополнений, обстоятельств когда употребляется в субстантивированной форме. При субстантивации числительное получает определенный артикль, склоняется и относится к склонению ի.
а)Числительное - подлежащее:
Երեքը գնալու են համալսարան, երկուսը՝ տուն: Трое пойдут в университет, двое - домой. Առաջին մեքենան գնում է, երկրորդը չի գնում: Первая машина идет, вторая не идет.
б)Числительное-дополнение:
Սեղանին երկու գրիչ կա, մեկը տուր ինձ:
На столе есть две ручки, одну дай мне.
Բոլորն ուզում են գնալ արշավի, բայց ուղարկելու են չորսին: Все хотят идти в поход, но пошлют четверых. Առաջին մրցանակը տվեցին Արամին, երկրորդը՝ Աշոտին: Первую премию дали Араму, вторую - Ашоту.
в)Числительное-обстоятельство:
Համերգն սկսվելու է ժամը հինգին:
Концерт начинается в пять часов.
Ես առաջին տետրում շարադրություն եմ գրելու, երկրորդում՝ խնդիրներ եմ լուծելու:
В первой тетради я напишу изложение, во второй буду решать задачи.
Прочитайте и переведите на русский язык:
Նրանք տասնհինգ օր հանգստանալու են Դիլիջանում Երևանում ձմեռը տևում է երեք կամ չորս ամիս: Ես ուզում եմ գնել երկու կիլոգրամ խաղող և երեք կիլոգրամ դեղձ: Մեկ կիլոգրամ կարտոֆիլն արժե երեսուն կոպեկ: Ես գնելու եմ չորս մետր չիթ և երեք մետր մետաքս: Երեխան առավոտյան խմում է երկու հարյուր գրամ կաթ: Ես կարող եմ ուտել հարյուր հիսուն գրամ պաղպաղակ: Շրջազգեստի համար պետք է երեք մետր կտոր: Նա զեկուցումը գրելու է յոթ օրում: Մեր ֆակուլտետն ունի հինգ հարյուր վաթսուն ուսանող: Մեր կուրսում կա տասնմեկ գերազանցիկ և երեսուներկու հարվածաին: Այդ հետաքրքիր դասախոսությունը լսում էր (լսում էին) յոթանասունհինգ հազար հեռուստադիտող (հեռուստադիտողներ):
Արմենը երկու մտերիմ ընկեր (ընկերներ) ունի: Իմ սենյակում չորս աթոռ կա: Մեր շենքն ունի վեց մուտք: Ամեն մուտքում կա տասնհինգ բնակարան: Ես այս երկու գիրքը (գրքերը) վերցնում եմ, իսկ այդ երեքը չեմ վերցնում: Երկուսդ սենյակներն եք հավաքելու, իսկ ես ճաշ եմ պատրաստելու: Տարին ունի տասներկու ամիս: Շաբաթն ունի յոթ oր: Օրն ունի քսանչորս ժամ: ժամն ունի վաթսուն րոպե: Րոպեն ունի վաթսուն վայրկյան: Տարին ունի երեք հարյուր վաթսունհինգ կամ երեք հարյուր վաթսունվեց օր:
Переведите на армянский язык
Мы двадцать пять дней отдыхали в горной деревне.
Наши занятия будут длиться четыре или пять месяцев. Он хотел купить два килограмма мяса и три килограмма фруктов. Один килограмм сахара стоит двести пятьдесят драмов. Я хотела купить двенадцать метров ситца и три метра шелка. Ребенок может выпить сто восемьдесят граммов молока. Для зимнего пальто надо купить четыре метра материала. Он здесь работает восемнадцать лет. В нашей школе учатся тысяча двести пятьдесят учеников. В (нашем классе шестнадцать девочек и девятнадцать мальчиков. Эту интересную передачу смотрели два миллиона сто двадцать пять тысяч телезрителей. В этой комнате два окна. В нашем доме четыре подъезда. В нашем подъезде двадцать пять квартир. Эти две книги Я должна купить сегодня, завтра куплю те две книги. Ребенок будет спать, а мы будем готовить обед и убирать комнаты.
В году двенадцать месяцев. В неделе семь дней. В каждом дне Двадцать четыре часа. В одном часу шестьдесят минут. В минуте шестьдесят секунд. В году триста шестьдесят пять или триста шестьдесят шесть дней.
Обозначение времени
Время может обозначаться с помощью единиц времени и вспомогательных слов: ժամ - час, րոպե - минута, վայրկյան - секунда, կես - половина, քառորդ - четверть, անց - больше, պակաս - меньше.
Вопрос:
Ժամը քանի՞սն է:
Сколько времени?
Который час? Ответ:
1) если сообщается конкретный час (без промежуточных минут) то это выражается так:
Ժամը հինգն է:
Пять часов.
Ժամը յոթն է:
Семь часов.
Ժամը քսաներկուսն է:
Двадцать два часа. В разговорной речи часто слово ժամ опускается:
Ժամը քանիսն է: և Հինգն է, վեցն է... 2) если сообщается, что время на некоторое количество минут не достигло конкретного часа, то ответ выражается следующим образом:
Ժամը հինգից պակաս է տաս/ը/ րոպե:
Без десяти минут пять часов. В разговорной речи ответ часто выражается короче:
Հինգից տաս է պակաս:
Հինգին տաս է պակաս:
Հինգից տաս պակաս:
Հինգին տաս պակաս:
3)если сообщается, что время на какое-то количество мину
Продвинулось вперед от конкретного часа, то ответ выражается так:
Ժամը յոթն անց է քսան րոպե: Двадцать минут восьмого. (В разговорной речи ответ выражается короче: Յոթն անց է քսան րոպե: Յոթն անց է քսան: Յոթն անց քսան:
4)четверть какого-либо часа выражается словом քառորդ в
сочетании со словами պակաս, անց:
Տասին տասնհինգ պակաս: Без пятнадцати десять.
Տասին քառորդ պակաս:
Без четверти десять.
Տասն անց տասնհինգ:
Пятнадцать минут одиннадцатого.
Տասն անց քառորդ:
Четверть одиннадцатого.
5) половина часа выражается словом կես в сочетании со словом անց:

Հինգ անց կեսն է:
Հինգ անց է կես:
Половина шестого.
Ինն անց կեսն է:
Ինն անց է կես:
Половина десятого. Половина часа выражается также в минутах:
Հինգն անց է երեսուն րոպե:
Пять часов тридцать минут.
Ինն անց է երեսուն րոպե:

Девять часов тридцать минут.

Текст.
ԻՄ ՕՐԸ
Ես տասնութ տարեկան եմ և սովորում եմ Երևանի պետական համալսարանում:
Ամեն օր ժամը ութին իմ սենյակում հնչում է զարթուցիչի գանգը: Ութն անց տասնհինգ րոպեին վերջացնում եմ մարզանքը և գնում լվացվելու: Ռւթն անց կեսին ես նախաճաշում եմ, մի գավաթ սուրճ եմ խմում և դուրս եմ գալիս տանից: Իննից չորս կամ հինգ րոպե պակաս հասնում եմ համալսարան: Մեր դասերն սկսվում են ժամը իննին: Ամեն դասաժամը տևում է քառասունհինգ րոպե: Առաջին դասն ավարտվում է տասին քառորդ պակաս: Երկրորդ դասն սկսվում է տասին հինգ պակաս և ավարտվում է տասնմեկին քսան պակաս: Դասամիջոցը տևում է տաս րոպե: Երրորդ դասն սկսվում է տասնմեկին տաս պակաս և ավարտվում է տասներկուսին քսանհինգ պակաս: Տասներկուսին քառորդ պակաս սկսվում է չորրորդ դասը: Տասն-
երկուսն անց կես սկսվում և տասներեքին տաս պակաս ավարտվում է մեծ դասամիջոցը, այն տևում է քսան րոպե: Հինգերորդ դասն ավարտվում է տասներեքն անց երեսունհինգ րոպեին: Վեցերորդ դասն սկսվում է տասնչորսին քառորդ պակաս և ավարտվում է տասնչորսն անց կեսին:
Դասերից հետո՝ ժամը տասնհինգին ես հասնում եմ տուն, ճաշում և կես ժամ կամ քառասուն րոպե հանգստանում եմ: ժամը տասնվեցին ես գնում եմ գրադարան և մոտ երկու ժամ պարապում եմ գրադարանի ընթերցասրահում:
Երկուշաբթի և չորեքշաբթի օրերը ժամը տասնիննին ես գնում եմ համալսարանի մարզադահլիճ և մասնակցում մարմնամարզության խմբակի պարապմունքներին: Պարապմունքը տևում է մեկ ժամ: Պարապմունքից հետո ես մի փոքր զբոսնում եմ ընկերներիս հետ և վերադառնում եմ տուն: Այնուհետև փոխում եմ զգեստներս, լվացվում եմ և ընթրում: Սովորաբար քնում եմ ժամը քսանչորսին, իսկ մինչ այդ կարդում եմ, կարգի եմ բերում հաջորդ օրվա համար անհրաժեշտ գրքեր՜ը, դասախոսությունների և գործնական աշխատանքների տետրերը: Словарь Ես տասնութ տարեկան եմ - мне восемнадцать лет.Հնչում է զարթուցիչի զանգը - раздается звонок будильника.Դուրս եմ գալիս տանից - выхожу из дома (также տնից)Ժամը տասներեքին - в разговорной речи частозаменяется формой ժամը մեկին, аналогичным образом вместо ժամը տասնչորսը - говорим ժամը երկուսը, вместо ժամը տասնհինգը говорим ժամը երեքը и т. д. Во избежание ошибок употребляем уточняющие слова: ցերեկվա (дня), գիշերվա (ночи), например: ցերեկվա ժամը երկուսն է (два часа дня), գիշերվա ժամը երկուսն է (два часа ночи)Դասերից հետո - после уроковՊարապմունքից հետո - после занятийՄոտ երկու ժամ - около двух часов, почти два часа.Մի փոքր զբոսնում եմ - немного гуляюԳրեթե միշտ - почти всегдаՄինչ այդ - до этогоԿարգի եմ բերում - привожу в порядок.Հաջորդ օրվա համար անհրաժեշտ - необходимый для следующего дня.Переведите вопросы и ответьте на них по-русски Դու քանի՞ տարեկան ես: Ե՞րբ է հեչում քո զարթուցիչի զանգը: Ե՞րբ ես վերջացնում մարզանքը: Ութն անց կեսին դու ի՞նչ ես անում: Դու ե՞րբ ես հասնում համալսարան: Ձեր դասերը ժամը քանիսի՞ն են սկսվում: Որքա՞ն է տնում ամեն դասաժամը: Ե՞րբ է ավարտվում աոաջին դասաժամը: Վեցերորդ դասը ժամը քանիսի՞ն է ավարտվում: Դասերից հետո դու ի՞նչ ես անում: Ժամը քանիսի՞ն ես գնում գրադարան: Ինչքա՞ն ժամանակ ես պարապում գրադարանի ընթերցասրահում: Շաբաթվա որ օրերին ես մասնակցում մարմնամարզության խմբակի պարապմունքներին: Որքա՞ն է տնում պարապմունքը: Ի՞նչ ես անում պարապմունքից հետո: Շաբաթվա մյուս օրերին երեկոները ի՞նչ ես անում: Ժամը քանիսի՞ն ես քնում:



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 10.10.14 | Сообщение # 8
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 8
Падежи и склонения:
Родительно-дательный падеж,
склонения “ոջ”, “վա”, “ց”
Другие синтаксические функции
родительно-дательного падежа
Выражение значения местоимений свой, себя
Безличные глаголы с окончаниями իս, ով
Порядок слов в предложении
________________________________________
РОДИТЕЛЬНО-ДАТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ,
СКЛОНЕНИЯ “ՈՋ”, “ՎԱ”, “ՈՑ”
ՀՈԼՈՎՈՒՄՆԵՐ
Склонение на “ոջ” հոլովում
К склонению на ոջ относятся существительные, которые в родительно-дательном падеже получают окончание ոջ.
Родительно-дательный падеж при помощи окончания образуют следующие существительные:
քույր քրոջ/ը/- сестра сестры, сестре, сестру
կին կնոջ/ը/- жена жены, жене, жену,женщина женщины, женщине, женщину
ընկեր ընկերոջ/ը/- товарищ товарища, товарищу
տեր տիրոջ/ը/- хозяин хозяина,хозяину
տալ տալոջ/ը/- золовка золовки,золовке, золовку
սկեսուր սկեսրոջ/ը/- свекровь свекрови
աներ աներոջ/ը/- тесть тестя, тестю
родительно-дательный падеж при помощи окончания ոջ образуют также те сложные существительные, последним компонентом которых является одно из вышеуказанных слов. Например: մորաքույր (тетя, сестра матери), դասընկեր (одноклассник, однокурсник), հողատեր (землевладелец), տիկին (сударыня, мадам).
Запомните!
Множественное число существительного կին /կանայք/ в
родительно-дательном падеже имеет форму կանանց:
կանայք, կանանց - женщины,женщин, женщинам ,женыжен, женам.
Склонение на “վա”
“վա” հոլովում
К склонению на վա относятся существительные, обозначающие время.
Родительно-дательный падеж при помощи окончания վա образуют следующие существительные:
Пример:
ամառ,ամառվա/ն/ - летолета, лету
ամիս,ամսվա/ն/ - месяцмесяца, месяцу
առավոտ,առավոտվա/ն/ - утроутра, утру
գիշեր,գիշերվա/ն/ - ночьночи
ժամ,ժամվա/ն/ - часчаса, часу
ժամանակ,ժամանակվա/ն/ - времявремени
կեսօր,կեսօրվա/ն/ - полденьполдня, полдню
ձմեռ,ձմեռվա/ն/ - зимазимы, зиме
շաբաթ,շաբաթվա/ն/ - неделянедели, неделе ,суббота,субботы, субботе
տարի,տարվա/ն/ - годгода, году
ցերեկ,ցերեկվա/ն/- день (антоним ночи) дня, дню
օրօրվա/ն/ - день (сутки)дня, дню
Запомните!
1.Некоторые из указанных существительных параллельно относятся к склонению на ի:
ժամվա-ժամի, ամսվա-ամսի, կեսօրվա-կեսօրի.
2.К склонению на վա могут относиться и другие слова выступающие в значении времени:
Пример:
ճաշ - обед
ճաշվա - обеденный
ճաշվա ժամ- обеденный час
ճաշվա ընդմիջում - обеденный перерыв
զատիկ - пасха
զատկվա - пасхальный
զատկվա - пасхальный праздник
զատկվա ձու - пасхальное яйцо
շուտ - рано
շուտվա - ранний (давнишний)
շուտվա ծանոթներ - давнишние знакомые
շուտվա ամսագիր - давнишний журнал
վաղուց - давно
վաղուցվա - давнишний
վաղուցվա բարեկամություն - давнишняя дружба
վաղուցվա լուրեր - давнишние вести
առաջ -раньше
առաջվա - ранний (прошлый)
առաջվա ուսուցիչները - учителя в прошлом, раньше
առաջվա ծնողները - родители в прошлом, раньше
3. В разговорной речи употребляются варианты слов գա
րուն, աշուն-գարուն, աշունք, которые относятся к склонению
վա: գարունվա — весенний, աշունվա — осенний.
4. Существительные դար (век), րոպե (минута), վայրկ
յան (секунда) относятся к склонению ի.
5. Названия месяцев также относятся к склонению на ի:
հունվար-հունվարի, մարտ-մարտի, ապրիլ-ապրիլի и т.д.
Склонение на “ց”
“ց” հոլովում
К склонению на ց относятся существительные, образованные при помощи суффиксов անք, ենք, ոնք, ունք, которые выражают значение множественности.
Արմենենք значит “Армен и его родня”, պապոնք - “дед и его семья”, մերոնք- “наши, наша, моя родня”, ձերոնք- “ваши, ваша, твоя родня”, քեռոնք - “дядя (брат матери) и его семья”.
Указанные существительные в родительно-дательном падеже получают окончание ց, которое прибавляется вместо конечного согласного ք.
Пример:
Արմենենք և Արմենենց
պապոնք և պապոնց
մերոնք և մերոնց
ձերոնք և ձերոնց
Существительные, относящиеся к склонению на ց, не имеют категории определенности, следовательно не принимают определенного артикля.
Внесистемные склонения
Այլաձև հոլովումներ
1.Существительное սեր (любовь) в родительно-дательном падеже получает окончание ո: սիրո/սիրո հասակ - возраст любви, սիրո երգ - песня любви, հանուն սիրո - во имя любви в определенном виде это слово имеет форму սիրուն (малоупотребительная форма).
2.Существительные հույս (надежда), լույս (свет), սուգ (траур), պատիվ (честь), հուր (огонь) обычно в родительно-дательном падеже имеют окончание ի, но в некоторых словосочетаниях (в роли несогласованного определения) они встречаются с окончанием ո.
Пример: սգո նիստ (траурное заседание), հուսո աստդ (звезда надежды), առավոտ լուսո (утро света), պատվո տախտակ (доска почета), Հրո երկիր (Огненная земля).
3.Существительное աղջիկ (девочка, девушка, дочь) в родительно-дательном падеже имеет окончание ա: աղջկա, աղջկան / աղջկա անունը — имя девушки, սիրում է աղջկան — любит девушку, մոտեցավ աղջկան — подошел к девушке.
4.Некоторые существительные, образованные при помощи суффиксов ուստ, իստ родительно-дательный падеж наряду с окончанием ի образуют также при помощи окончания յան.
Пример:
գալուստ (прибытие) - գալստյան փախուստ (бегство) - փախստյան հանգիստ (отдых) - հանգստյան
Запомните!
Собственное имя Գալուստ в родительно-дательном падеже может иметь только окончание ի. /Գալուստի/.
Остальные синтаксические функции родительно-дательного падежа Սեռական-տրական հոլովի մյուս շարահյուսական գործառույթները
Существительные в родительно-дательном падеже (в определенном, а также в неопределенном виде) выполняют функции:
1. косвенного дополнения, обозначающего лицо или предмет, на которое направлено действие. Таким дополнением управляют:
а)глаголы однонаправленного движения: մոտենալ (подойти), հասնել (достичь, дойти), հանգել (примкнуть, прийти), միանալ (присоединиться), ներկայանալ (представиться) и т.д.:
Пример:
մոտենալ գրատախտակին, շենքին, այգուն подойти к доске, к зданию, к саду հասնել նպատակին, ընկերներին, գնացքին достичь цели, товарищей, (дойти до) поезда միանալ երիտասարդներին, կարծիքին, շարժմանը присоединиться к молодым, к мнению, к движению ներկայանալ ղեկավարին, մարդկանց представиться руководителю, людям
б)некоторые переходные глаголы, которые одновременно управ
ляют прямым дополнением: հանձնել (сдать), տալ (дать),
նվիրել (дарить), վճարել (платить), մատուցել (подать), վաճա
ռել (продать), կապել (привязать):

Пример:
Գիրքը հանձնելու եմ գրադարանավարին /վաճառողին, տիրոջը/:
Книгу сдам (должен сдать) библиотекарю (продавцу, хозяину).
Նա միշտ ծաղիկներ Է նվիրում ընկերուհուն/քրոջը, կնոջը, աղջկան/:
Он всегда дарит цветы подруге (сестре, жене, девушке или дочери).
Կինը սուրճ է մատուցում հյուրերին /ընկերոջը, ամուսնուն, որդուն/:
Женщина подает кофе гостям (товарищу, мужу, сыну). Դու դրամը վճարելու ես գանձապահին /վաճառողահուն։
Ты деньги должен заплатить кассиру (продавщице). Նա ժապավենը կապում է գլխին /վզին, մեջքին/:
Она ленту повязывала на голову (на шею, на спину).
в) глаголы передачи информации: ասել (сказать), հաղորդել (сообщить, передать), պատմել (рассказать), հայտնել (сообщить, объявить), բացատրել (объяснить), հրամայել (приказать), հանձնարարել (поручать) и т.д.:
Пример:
Մեր զրույցի մասին պատմելու եմ ընկերուհուս /քրոջս,նստածներին/:
О нашей беседе расскажу моей подруге (твоей сестре сидящим).
Նա իր տեսակետը բացատրում է ուսանողներին /ընկերներին, մարդկանց/:
Она объясняет свою точку зрения студентам (товарища,людям).
Այդ բարի լուրը ես հաղորդելու եմ մեր ուսուցչուհուն /ծնողներին, ներկաներին/:
Эту добрую весть я сообщу нашей учительнице (родителям, присутствующим).
Նա հրամայեց տղաներին /աղջիկներին, զինվորներին/անցնել կամուրջը:
Он приказал парням (девушкам, воинам) перейти мост. Այդ աշխատանքը կարելի է հանձնարարել ուսանողներին /աշակերտուհիներին, տեղակալին/: Эту работу можно поручить студентам (ученицам, местителю).
2. прямого дополнения, если оно выражает значение или выступает в значении лица, отвечая на вопрос ու՞մ (кого?):
Նա սիրում է հարազատներին /որդուն, ընկերոջը, աղջկան/: Он любит родных (сына, товарища, дочь или девушку). Այսօր պարգևատրելու են առաջավորներին /գիտնականին, հերոսուհուն, նորարարին/:
Сегодня будут награждать передовиков (ученого, героиню, новатора).
Նա հիշում է ծնողներին /ուսուցչուհուն, մարզիչին, սկեսրոջը/:
Она помнит родителей (учительницу, тренера, свекровь). Նա բուժում է երեխային /հիվանդին, որդուն, մարդկանց/: Он лечит ребенка (больного, сына, людей). Նրանք պատժում էիե դավաճանին /վախկոտին, լրտեսներին/:
Они наказывали предателя (труса, шпионов). Նրանք հրավիրելու են համակուրսեցիներին /հաղթողին, երգչուհուն, թարգմանչին/.
Они пригласят (будут приглашать) однокурсников (победителя, певицу, переводчика).
Запомните!
1. Названия животных в роли прямого дополнения имеют форму родительно-дательного падежа и отвечают на вопрос ու՞մ (кого?), если употребляются в определенном виде, если же употребляются в неопределенном виде, то имеют форму именительного падежа и отвечают на вопрос ի՞նչ (что?).
Пример:
Նա փնտրում է ձիուն /ու՞մ/: Он ищет эту лошадь (кого?) Նա փնտրում է ձի /ի՞նչ/: Он ищет лошадь. (что?) Նա սիրում է կատվիս /ու՞մ/: Он любит эту кошку (кого?) Նա սիրում է կատու /ի՞նչ/: Он любит кошку. (что?)
2.Обстоятельство места, обозначающего пред лет, на котором совершается действие, обычно употребляется в определенном виде и отвечает на вопрос որտե՞՛ղ (где?куда?). В русском языке ему в основном соответствуют словосочетания с предлогом на.

Пример:
Տունը գտնվում է գետի ափին: Дом находится на берегу реки. Ոչխարների հոտն արածում է սարի լանջին: Стадо овец пасется на склоне горы. Գիշերը ցող է իջնում կանաչ խոտերին: Ночью падает роса на зеленые травы. Նա ձեռքը պահում էր ճակատին: Он руку держал на лбу.
3.Обстоятельство времени обычно употребляется в определенном виде и отвечает на вопрос ե՞րբ (когда?). Таким обстоятельствам в русском языке чаще всего соответствует словосочетания с предлогом в: հունվարին - в январе, մայիսին - в мае, այն ամսին - в том месяце, կեսգիշերին - в полночь, շոգին - в жару, ցրտին -в холод.

Пример:
Հունվարին նա քննություն է հանձնելու:
В январе он будет сдавать экзамен.
Մեր ծառերը ծաղկում են ապրիլին:
Наши деревья расцветают в апреле.
Նա իր գործերը վերջացնելու է կեսգիշերին:
Он свои дела закончит в полночь.
Նա ձմեռվա ցրտին թեթև վերարկու է հագնում:
Он в зимний холод носит легкое пальто.
Ամառվա շոգին նրանք ամառանոց են գնում:
В летнюю жару они отправляются на дачу.
Выражение значения местоимений “свой”, “себя” в армянском языке “свой”, “себя”
դերանունների իմաստի արտահայտությունը հայերենում
В русском языке местоимение свой выражает принадлежность подлежащее связанного с ним дополнения или обстоятельства. Эту роль в армянском языке выполняют притяжательные местоимения: իմ, մեր - для первого лица, քո, ձեր - для второго лица, իր իրենց -для третьего лица.
Пример:
Я люблю своего сына. Ես սիրում եմ իմ որդուն: Я живу в своей стране. Ես ապրում եմ իմ երկրում: Ты любишь своего сына. Դու սիրում ես քո որդուն: Ты живешь в своей стране. Դու ապրում ես քո երկրում: Он любит своего сына. Նա սիրում է իր որդուն: Мы любим свою землю. Մենք սիրում ենք մեր հողը: Мы живем в своей стране. Մենք ապրում ենք մեր երկրում: Вы любите свою землю. Դուք սիրում եք ձեր հողը: Вы живете в своей стране. Դուք ապրում եք ձեր երկրում: Они любят свою землю. Նրանք սիրում են իրենց հողը: Они живут в своей стране. Նրանք ապրում են իրենց երկրում:
Значение местоимения себя в армянском языке выражается личными местоимениями в дательном падеже: ինձ, մեզ - для первого лица, քեզ, ձեզ - для второго лица, իրեն, իրենց - для третьего лица:
Пример:
Я знаю себя.Ես ճանաչում եմ ինձ:
Ты знаешь себя.Դու ճանաչում ես քեզ:
Он знает себя.Նա ճանաչում է իրեն:
Мы уважаем себя.Մենք հարգում ենք մեզ:
Вы уважаете себя.Դուք հարգում եք ձեզ:
Они уважают себя.Նրանք հարգում են իրենց:
Прочитатй и переведите:
Գրիգորենք լավ այգի ունեն: Գրիգորենց այգու ծառերը պտուղ են տալիս հուլիսին: Նրա կնոջ ընկերուհու անունը Անահիտ է: Անահիտի նամակը ես հանձնելու էի քո մորաքրոջը: Շենքի կառուցման աշխատանքները մոտենում են ավարտին: Մենք բնակարան ենք ստանալու գարնանը: Այս վայրկյանին ես մտածում էի իմ լավ ընկերոջ մասին: Առավոտվա հովը հանգստացնում է մարդու նյարդերը: Տաղանդավոր պատանուն շուտով մրցանակ են տալու: Երեխաներին ուղարկելու ենք ճամբար ամառվա արձակուրդներին: Նա շատ է սիրում ամռան պայծառ օրերը: Տատիկը ձեռնոց է գործում թոռան համար: Աղջիկները գնում են անտառ սունկի /սունկ հավաքելու/: Ամուսինը միշտ ծաղիկներ է նվիրում կնոջը: Կինը թեյ է տալիս ամուսնուն: Աղջիկը նայում է ընկերուհու նոր մատանուն: Գրքի ընթերցման ժամանակ ես հիշում էի մեր գյուղը, մեր այգու գեղեցիկ ծառերը: Դու հասնելու ես քո նպատակին: Բժիշկը բուժում է իր հիվանդ երեխային:
Переведите вопросы и ответьте на них, используя предыдущее упражнение:
Հուլիսին ու՞մ այգու ծառերն են պտուղ տալիս: Ու՞մ անունն է Անահիտ: Ու՞մ էիր հանձնելու Անահիտի նամակը: Շենքի կառուցման աշխատանքները մոտենու՞մ են ավարտին: Դուք ե՞րբ եք բնակարան ստանալու: Ինչի՞ մասին էիր մտածում այս վայրկյանին: Ի՞նչն է հանգստացնում մարդու ներվերը: Շուտով ու՞մ են մրցանակ տալու: Երեխաներին ե՞րբ ենք ուղարկելու ճամբար: Նա ո՞բ օրերն է շատ սիրում: Տատիկն ու՞մ համար է ձեռնոց գործում: Աղջիկները ի՞նչ նպատակով /ինչի՞ համար/ են գնում անտառ: Ո՞վ է ծաղիկներ նվիրում կնոջը: Ու՞ր էր նայում աղջիկը: Դու ի՞նչ էիր հիշում գրքի ընթերցման ժամանակ:
Переведите на армянский язык:
Вы весной купите квартиру. Утренняя прохлада успокаивает наши нервы. Я передам письмо тете твоей подруги. Строительство дома не подходит к концу. Талантливому юноше дадут премию? Девушки зачем пошли в лес? Кто пошел по грибы? Бабушка
будет вязать рукавицы для внука. Он читал письмо подруги. Ты любишь ясные летние дни? Сегодня я подарю цветы нашей учительнице. Я часто вспоминаю нашу деревню. Он подарил нам хорошие книги. Ты кого часто вспоминаешь? Кому дадут премию? Детей когда отправляют в лагерь? Для кого будет вязать рукавицы бабушка? Когда вы получите новую квартиру? Строительство нового здания завершится в конце месяца.
Мы подходим к вашему саду. Ты присоединяешься к мнению молодых? Он достигнет своей цели. В понедельник он должен представиться своему руководителю. Ты даришь цветы своей подруге? Внучка подает кофе бабушке. Ты расскажешь о нашей беседе своему товарищу? Ты любишь своих родных? Врач лечит своего больного ребенка.
Безличные глаголы с окончанием “իս”, “ով” “իս”, “ով” վերջավորություններով անդեմ բայեր
1. Безличные глаголы с окончанием իս образуются путем прибавления указанного окончания к инфинитиву /գրել-գրելիս, կարդալ-կարդալիս/ и выражают действие, одновременное с действием сказуемого, причем оба действия относятся к одному и тому же подлежащему.
Пример:
Որդու նամակը կարդալիս մայրը ժպտում էր: Читая письмо сына, мать улыбалась. Այգում աշխատելիս նա մեծ հաճույք է ստանում: Он получает большое удовольствие, работая в саду. Մեծերին բարևելիս նա հանում է գլխարկը: Здороваясь со взрослыми, он снимает шапку. Ընկերոջը սպասելիս նա թերթ էր կարդում: Ожидая товарища, он читал газету. Փողոցն անցնելիս մենք շտապում էինք: Переходя улицу, мы торопились.
Безличные глаголы с окончанием իս в предложении обычно выступают в роли обстоятельства времени. Значение таких глаголов передается либо деепричастием несовершенного вида, либо при помощи придаточного предложения времени, либо сочетанием от֊ глагольного существительного с предлогами при, во время.
Пример:
Այդ կարևոր հարցն ուսումնասիրելիս նա չէր շտապում: Изучая этот важный вопрос, он не торопился. Когда он изучал этот важный вопрос, не торопился. При изучении этого важного вопроса он не торопился. Զեկուցումը կարդալիս նա հուզվում էր: Читая доклад, он волновался. Когда он читал доклад, волновался. При чтении доклада он волновался.
2. Безличные глаголы с окончанием ով образуются путем прибавления этого окончания к инфинитиву /գրել-գրելով, կարդալ-կար-դալով/ и фактически являются формой творительного падежа инфинитива. Они могут выражать действие:
а) одновременное с действием сказуемого, в предложении выполняя роль обстоятельства образа действия и отвечая на вопрос ինչպես (как?). Значение таких глаголов в русском языке передается в основном при помощи деепричастия несовершенного вида.
Пример:
Ծերունին քայլում էր կաղալով:
Старец шагал прихрамывая.
Երեխան պարում էր թռչկոտելով.
Ребенок танцевал подпрыгивая.
Երբեմն հանգստանալով մենք առաջ էինք գնում:
Иногда отдыхая, мы шли вперед.
Ընկերոջ հետ խոսելով նա նամակ էր գրում: Разговаривая с товарищем, он писал письмо.
б) предшествующее действию сказуемого, в предложении выполняя роль обстоятельства времени и отвечая на вопрос ե՞րբ (когда?). Значение таких глаголов в русском языке передается главным образом деепричастием в совершенном или несовершенном виде.
Пример:
Տուն մտնելով՝ նա միացնում է հեռուստացույցը: Войдя (входя) в дом, он включает телевизор. Աշխատանքն ավարտելով՝ նա շտապում է երեխաների մոտ: Закончив (заканчивая) работу, он спешит к детям. Դասախոսաթյունը լսելով՝ ես ամեն ինչ հասկացա: Выслушав (слушая) лекцию, я все понял.
Прочитайте и переведите:
1. Հանձնարարությունը կատարելիս նա շատ գրքեր էր օգտագործում: Հաջող պատասխան լսելիս դասախոսն ուրախանում է: Հեռուստացույց դիտելիս դու ակնո՞ց ես դնում: Անկողին մտնելիս լույսը հանգցնու՞մ ես: Նախաճաշելիս ես անպայման մի գավաթ սուրճ եմ խմում: Աշխատավարձ ստանալիս դու դրամը հաշվու՞մ ես: Ծիծաղելիս նա փակում էր աչքերը: Գյուղում հանգստանալիս նա ամեն օր լողանում էր գետում: Դասը պատասխանելիս աշակերտը նայում էր ուսուցչուհուն: Տանտիրուհին ուրախ ժպտում էր հյուրերին դիմավորելիս: Թերթ կարդալիս պապիկը միշտ ծխում է: Կինոնկարը դիտելիս ինձ հետաքրքրում էր ռեժիսորի աշխատանքը: Հիվանդանալիս նա ինքն իրեն բուժում է:
2. Դժվարությունները հաղթահարելով՝ դու հասնելու ես քո նպատակին: Ատելով կեղծիքը՝ նա չի սիրում ստախոս մարդկանց: Աշնան դեղին տերևները դողալով ընկնում էին սառը հողին: Բուժելով հիվանդ երեխային բժիշկն իրեն երջանիկ էր զգում: Վիճելով բոլոր ըն-
կերների հետ՝ նա մենակ է մնալու: Փոքրիկը բակ իջնելով՝ փնտրում է ընկերներին: Մրցամարտում հաղթանակ տանելով՝ նա չեմպիոն է դառնալու: Նոր փաստեր բերելով՝ նա ուզում էր ապացուցել իր տեսակետը: Նա պատասխանում էր հուզվելով ու շփոթվելով: Աղջիկն ուրախանում էր նոր զգեստներ հագնելով:
Переведите на армянский язык:
1. Выполняя задание, я пользовался многими книгами. Слушая хороший ответ, преподаватель радуется. Ложась в постель, он гасит свет. Завтракая, ты пьешь кофе или чай? Смеясь (когда смеялся) он закрывал глаза. Отдыхая в деревне, я часто купался в нашей реке. Отвечая урок, он смотрел на нас. Встречая друзей, мы были очень веселы. Читая газеты, мой брат курит. Получая зарплату, он считает деньги.
2. Преодолев трудности, мы достигнем нашей цели. Ненавидя ложь, он не любит лгунов. Вылечив больную девочку, врач был счастлив. Споря с товарищами, он доказывает свою точку зрения. Играя во дворе, мальчик получает большое удовольствие. Победив в матче, он станет чемпионом. Он отвечал урок волнуясь и ошибаясь. Дети радуются, получая новые игрушки.
Порядок слов в предложении
Բառերի դասավորությունը նախադասության մեջ (շարադրություն)
В армянском языке порядок слов в предложении преимущественно свободный. Мысль Նա գիտի դասը можно высказать шестью вариантами предложений:
Նա գիտի դասը: Он знает урок.
Նա դասը գիտի: Он урок знает.
Գիտի նա դասը: Знает он урок.
Գիտի դասը նա: Знает урок он.
Դասը նա գիտի: Урок он знает.
Դասը գիտի նա: Урок знает он.
Однако в предложении нельзя изменить порядок слов Կանաչ ծառերի ճյուղերը քամուց օրորվեցին, не нарушив либо подчинительной связи слов, либо смысла предложения. Рассмотрим некоторые варианты:
Կանաչ ծառերի ճյուղերը քամուց օրորվեցին: Ветви зеленых деревьев покачнулись от ветра. Ծառերի կանաչ ճյուղերը քամուց օրորվեցին: Зеленые ветви деревьев покачнулись от ветра. Կանաչ քամուց ծառերի ճյուղերը օրորվեցին: От зеленого ветра ветви деревьев покачнулись. Ծառերի քամուց կանաչ ճյուղերը օրորվեցին: От ветра деревьев зеленые ветви покачнулись.
В первом варианте определение կանաչ поменяло свое место, во втором и третьем вариантах получилась бессмыслица.
Однако возможны следующие варианты, которые не нарушают связи слов и смысл исходного предложения: Քամուց օրորվեցին կանաչ ծառերի ճյուղերը: От ветра покачнулись ветви зеленых деревьев. Օրորվեցին քամուց կանաչ ծառերի ճյուղերը: Покачнулись от ветра ветви зеленых деревьев. Օրորվեցին կանաչ ծառերի ճյուղերը քամուց: Покачнулись ветви зеленых деревьев от ветра. Քամուց կանաչ ծառերի ճյուղերը օրորվեցին: От ветра ветви зеленых деревьев покачнулись.
Надо заметить, что при обычном порядке слов логическое ударение в предложении выражается слабо и падает на сказуемое. Однако в живой речи, чтобы подчеркнуть важность одного из членов предложения, часто прибегаем к изменению порядка слов. При этом слово, играющее важную роль для выражения мысли, обычно употребляется в начале предложения. Еще надо иметь в виду, что если в составе сказуемого имеется вспомогательный глагол, то при изменении обычного порядка слов он примыкает к тому члену предложения, который выделен логическим ударением.
Изменив порядок слов в предложении Ուսանողները պարապում են գրադարանում, получим следующие варианты, в которых
вспомогательный глагол примыкает к словам, выделенным логическим ударением:
Ուսանողներն են պարապում գրադարանում:
Студенты занимаются в библиотеке.
Գրադարանում են պարապում ուսանողները:
В библиотеке занимаются студенты.
Логическое ударение играет очень важную роль в вопросительных предложениях.
Пример:
1. Արա՞մը դասը գիտի: Арам знает урок?
2. Արամը դա՞սը գիտի: Арам знает урок?
3. Արամը դասը գիտի՞: Арам знает урок?
Ответы на эти вопросы соответственно могут быть следующие: 1) Այո, Արամը (Да, Арам); 2) Այո, դասը (Да, урок); 3) Այո, գիտի (Да, знает).
Порядок слов в предложении в конечном счете основывается на порядке слов в словосочетании.
1. В словосочетаниях, где господствующим словом является существительное, зависимое слово обычно ставится:
а) перед господствующим, если выступает в роли определения.
Пример:
լայն փողոց - широкая улица
երկաթե դուռ - железная дверь
երկու գիրք - две книги
այսպիսի մարդ - такой человек
հասած մրգեր - спелые фрукты
վազող երեխա - бегущий ребенок
խմելու ջուր - питьевая вода
ծղոտից գլխարկ - соломенная шляпа (шляпа из соломы)
արևի շողեր - лучи солнца
սենյակի դուռ - дверь комнаты
վարպետի գործ - дело мастера
б) после господствующего слова, если выступает в роли дополнения или обстоятельства.
Пример:
ուղերձ ժողովրդին - послание к народу
հավելում աշխատավարձին - прибавка к зарплате
վերադարձը հայրենիք - возвращение на родину
ժամանումը Երևան - прибытие в Ереван
հանդիպումը ճանապարհին - встреча на дороге
ողջույն հաղթողներին - привет победителям
ժողով գործարանում - собрание на заводе
լուրեր հայրենիքից - вести с родины
անցում գետով — переправа по реке
2. В словосочетаниях, где господствующим словом является глагол, зависимые слова (дополненияи обстоятельства) ставятся как после господствующего слова, так иперед ним.
Пример:
պատռել թուղթը թուղթը պատռել- разорвать бумагу бумагу разорвать
մոտենալ կանգառին կանգառին մոտենալ- подойти к остановке к остановке подойти
գնալ աշխատանքի աշխատանքի գնալ- идти на работу на работу идти
կտրել դանակով դանակով կտրել- резать ножом ножом резать
դալալ ցրտից ցրտից դողալ- дрожать от холода от холода дрожать
3.В словосочетаниях, где господствующим словом является прилагательное, зависимоесловообычно ставится перед господ ствующим словом:
բոլորին հաճելի - приятный для всех
կռվի պատրաստ - готовый к драке
հարկերից ազատ - свободный от налогов
հոգով մաքուր - чистый душой
մարմնով տկար - слабый телом
ցավին անտարբեր - безразличный к боли
չափազանց բարձր - очень высокий
հազիվ լսելի - еле слышимый
ֆիզիկապես ուժեղ - физически сильный
մանկուց հիվանդ - с детства больной
միշտ գեղեցիկ - всегда красивый
4.В словосочетаниях, где господствующим словом является
наречие (такие словосочетания малоупотребительны), зависимое
слово ставится перед господствующим.
Пример:
չափազանց դանդաղ - очень медленно
շատ կամաց - очень тихо
բոլորից արագ - быстрей всех
շատ հաճախ - очень часто
աշխատանքին զուգահեռ - параллельно с работой

Прочитайте и переведите:
Բազմաթիվ լապտերներ լուսավորում են մեր լայն փողոցը: Որտե՞ղ է երկաթե դռան բանալին: Այսօր ես երկու գիրք եմ գնելու: Աշնանը մենք հավաքելու ենք հասած մրգերը: Բակում վազվըզող երեխան հաճախ ընկնում էր: Խմելու ջուրը պետք է խնայողաբար օգտագործել: Դու ե՞րբ ես հագնելու քո ծղոտե գլխարկը: Լուսնի շողերը լուսավորում են իմ պատշգամբը: Դու քո սենյակի դուռը միշտ բա՞ց ես պահում: Այս քանդակը իսկական վարպետի գործ է: Բանա-
ստեղծի ուղերձն իր ժողովրդին անկեղծ էր և հուզիչ: Շուտով նրանք ունենալու են հավելում աշխատավարձին: Բժշկի վերադարձը հայրենի գյուղ մեծ ուրախություն էր համագյուղացիների համար: Ուկրաինացի բարեկամների ժամանումը Երևան եղբայրական սիրո արտահայտություն է: Անսպասելի հանդիպումը ճանապարհին փոխում է նրանց պլանները: Բոլորի համար հաճելի մի համեստ աղջիկ է նա: Ամեն րոպե կռվի պատրաստ անկարգ տղա է նա: Իմ ականջին հազիվ լսելի մի ձայն է հասնում: Նա ֆիզիկապես ուժեղ երիտասարդ է: Անգլերենին զուգահեռ նա սովորում է ֆրանսերեն: Մեր մեքենան չափազանց դանդաղ էր շարժվում: Դուք շա՛՛տ հաճախ եք գնում զբոսանքի:
Переведите на армянский язык:
Ночью множество фонарей будет освещать наш маленький город. Ключ от железной двери в его кармане. Сегодня он должен был купить две книги. Летом они собирали спелые фрукты. Бегающие во дворе дети иногда падали. Летом я буду носить свою соломенную шляпу. Ночью лунный свет освещал мою квартиру. Он всегда закрывает дверь своей комнаты? Мы видим работу настоящего мастера. Послание талантливого мастера своим ученикам было искренним и волнующим. Надбавка к зарплате будет в декабре? Возвращение сына в родное село было большой радостью для его родителей. Прибытие наших гостей в Ереван - праздник для нас. Они не забывают встречу с друзьями на дороге. Приятная для всех девочка хорошая и скромная ученица. Параллельно с русским он изучает армянский. Наш автобус едет очень медленно. Они часто ходят на прогулку?
Текст.
ՍՊՈՐՏԻ ՄԱՍԻՆ
Մեր ինստիտուտում տարբեր մարզաձևերի շատ խմբակներ կան: Մենք ունենք լողորդների, ծանրորդների, ըմբշամարտիկների, հնգամարտիկների, թեթև ատլետների, մարմնամարզիկների խմբակներ և, իհարկե, ֆուտբոլի թիմ:
Մեր մարզիկները հաճախ մասնակցում են միջբուհական, հանրապետական մրցումների և հասնում են նշանակալից հաջողությունների: Հատկապես աչքի է ընկնում մեր ինստիտուտի ֆուտբոլի թիմը, որի ելույթները մեծ ուրախություն են պարգևում մարզասերներին: Մեր թիմի դարպասապահը շատ հմուտ ֆուտբոլիստ է և թույլ չի տալիս հակառակորդին գրավել իր դարպասը:
Ես սիրում եմ ֆուտբոլը, բայց ավելի շատ ինձ դուր է գալիս մարմնամարզությունը:
Հնում մարմնամարզություն էին անվանում ֆիզիկական վարժությունների բոլոր ձևերը: Մեր օրերում մարմնամարզությունը առանձին մարզաձև է:
Մարմնամարզությունը տարբեր տեսակներ ունի: Լիցքային վարժությունները կոչվում են առավոտյան մարմնամարզություն, իսկ աշխատանքի ժամանակ հինգ րոպե տևող վարժությունները համարվում են արտադրական մարմնամարզություն: Մարմնամարզության մի տեսակն էլ բուժական մարմնամարզությունն է. այն օգնում է մարդկանց բուժվելու և առողջությունը վերականգնելու գործում:
Մարմնամարզությունը շատ կարևոր է բոլոր մարզիկների համար, ահա թե ինչու նրանք իրենց մարզումների ծրագրերում ընդգրկում են մարմնամարզական վարժություններ: Այդ վարժությունները նպաստում են զարգացնելու մարզիկի ուժը, ճկունությունը, շարժումների արագությունը:
Մարմնամարզությունը ուժ, առույգություն, առողջություն է պարգևում մարզիկին, կատարելագործում է նրա վարպետությունը: Բայց կա նաև սպորտային մարմնամարզություն: Այն ընդգրկում է այնպիսի վարժություններ, որոնք կատարվում են սպորտային գործիքների վրա: Այդպիսի գործիքներ են զուգափայտերը, օղակները, պտտաձողը, նժույգը:
Ես մասնակցում եմ սպորտային մարմնամարզության խմբակի պարապմունքներին: Մեր մարզիչը սպորտի վարպետ է, նա մեծ փորձ ունի և լավ մանկավարժ է:
Словарь
մարզաձև - вид спорта
լողորդ - пловец
ծանրորդ - штангист
ըմբշամարտիկ - борец
հնգամարտիկ - пятиборец
թեթև ատլետ - легкоатлет
մարմնամարզիկ - гимнаст
մարզասեր - болельщик (любитель спорта)
միջբուհական - межвузовский
բուհ - аббревиатура, происходит от словосочетания բարձրագույն ուսումնական հաստատություն (вуз)
աչքի է ընկնում - выделяется (бросается в глаза)
մարմնամարզություն - гимнастика
լիցքային վարժություններ - зарядка
հինգ րոպե տևող - длящийся пять минут
առավոտյան - утренняя гимнастика- մարմնամարզություն
արտադրական производственна
բուժական - лечебная гимнастика-մարմնամարզություն
մարզիկ - спортсменմարզումներ - тренировка մարզիչ - тренер սպորտային գործիք - спортивный снаряд զուգափայտեր - брусья օղակներ - кольца պտտաձող - турник նժույգ - конь Переведите вопросы и ответьте на них по-русски Ձեր ինստիտուտում ի՞նչ մարզաձևերի խմբակներ կան: Ձեր մարզիկներն ինչպիսի՞ մրցումների են մասնակցում: Նրանք ինչպիսի՞ հաջողություններ ունեն: Մարզասերները սիրու՞մ են ձեր ֆուտբոլի թիմը: Ձեր թիմի ելույթները ու՞մ են ուրախություն պարգևում: Ո՞վ է ձեր թիմի դարպասապահը: Նա ինչպե՞ս է պաշտպանում իր դարպասը: Դու ո՞ր մարզաձևն ես ավելի շատ սիրում: Հնում ի՞նչ էին անվանում մարմնամարզություն: Այսօր ի՞նչն են անվանում մարմնամարզություն: Մարմնամարզությունը ի՞նչ տեսակներ ունի: Ո՞ր վարժություններն են կոչվում արտադրական մարմնամարզություն։ Մարզիկներն իրենց մարզումների ծրագրերում ինչու՞ են ըսդգրկում մարմնամարզական վարժություններ: Ինչի՞ն են նպաստում այդ վարժությունները: Մարմնամարզությունը մարզիկին ի՞նչ է տալիս: Ւ՞նչ պիսի՞ վարժություններ է ընդգրկում սպորտային մարմնամարզությունը: Որո՞նք են սպորտային գործիքները: Դու ո՞ր գործիքներն ես սիրում: Ո՞վ է ձեր մարզիչը:



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 10.11.56 | Сообщение # 9
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 9
Падежи и склонения: Родительно-дательный падеж, склонения “ո”, “ա” Основы глагола Суффиксальные глаголы Основа прошедшего совершенного времени
Страдательная форма глаголов II спряжения
Прошедшее совершенное время Сочинительные союзы и сложносочиненные предложения
________________________________________
РОДИТЕЛЬНО-ДАТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ,
ВНУТРЕННИЕ СКЛОНЕНИЯ “Ո”, “Ա”
ՀՈԼՈՎՈՒՄՆԵՐ
Как уже было сказано (см. урок №6), форма родительно-дательного падежа образуется при помощи внешних или внутренних флексий, по которым и определяются внешние и внутренние склонения Внутренних склонений два: на “ո” и на “ա”
Склонение “ո”
“ո” հոլովում
К склонению на “ո” относятся существительные հայր, մայր, եղբայր, а также те сложные слова, в которых последним компонентом является одно из указанных существительных: նախամայր (праматерь), աստվածամայր (богоматерь), նախահայր (праотец), հորեղբայր (брат отца), մորեղբայր (брат матери). Родительно-дательный падеж этих существительных образуется путем замены двузвучия այ гласным ո:
հայր հոր/ը/- отец отца, отцу
մայր մոր/ը/- мать матери
եղբայր եղբոր/ը/- брат брата, брату
նախահայր նախահոր/ը/- праотец праотца, праотцу

նախամայր եախամոր/ը/-праматерь праматери

մորեղբայր մորեղբոր/ը/- брат матери брата матери, брату матери

Родительно-дательному падежу существительных, относящихся к склонению на “ո”, главным образом присущи функции несогласованного определения, прямого и косвенного дополнений, а кроме этого они могут выступать в предложных (послеложных) словосочетаниях.
Примеры:
Նա խորապես հարգում է իր հորը /մորը, եղբորը/:
Он глубоко уважает своего (свою) отца (мать, брата).
Նա նամակ է գրում իր հորը /մորը, եղբորը/:
Он пишет письмо своему (своей) отцу (матери, брату).
Նա հաճախ պատմում էր իր հոր /մոր, եղբոր/ մասին:
Он часто рассказывал о своем (своей) отце (матери, брате).
Նա ապրում է իր հոր /մոր, եղբոր/ հետ:
Он живет со своим (своей) отцом (матерью, братом).
Склонение на “ա” հոլովում
К склонению на “ա” относятся существительные, которые образуют форму родительно-дательного падежа при помощи внутренней флексии ա.
Родительно-дательный падеж указанным способом образуют:
1)Существительные, имеющие суффикс ություն. В родительно:
дательном падеже вместо конечного гласного ու прибавляется ա.
Примеры:
ուրախություն ոտախության/ը/- радость радости
բարություն բարության/ը/- доброта доброты, доброте
արտադրություն արտադրության/ը/- производство производства, производству
պարզություն պարզության/ը/- простота простоты, простоте

2)Существительные տուն, շուն, ձյուն, սյուն, արյուն, անկյուն. в
родительно-дательном падеже вместо гласного ու прибавляется ա.
Примеры:
տուն տան/ը/- дом дома, дому
շուն շան/ը/- собака собаки,собаке
ձյուն ձյան/ը/- снег снега, снегу
սյուն սյսա/ը/- столб столба, столбу
արյուն արյան/ը/- кровь крови
անկյուն անկյան/ը/- угол угла, углу
3) Существительное անուն. В родительно-дательном падеже перед конечным согласным ն прибавляется внутренняя флексия ա, а перед ա ու подвергается чередованию и переходит в վ, и таким образом получается:
անուն - անուան - անվան/ը/
имя - имени
Родительно-дательный падеж существительных, относящихся к склонению ա, в предложении выступает в функциях, которые рассмотрены в уроках № 6 и №7, 8.
1)Несогласованное определение:
Խորհրդակցության մասնակիցները կարևոր հարցեր են լուծելու: Участники совещания будут решать важные вопросы.
Ես լավ գիտեմ ձեր տան ճանապարհը: Я хорошо знаю дорогу к вашему дому. Ձյան փաթիլներն իջնում էին կանաչ ծաոերին: Снежинки (хлопья снега) опускались на зеленые деревья. Մաշտոցի անվան դպրոցում սովորում է նրա քույրը: В школе имени Маштоца учится его (ее) сестра.
2)Прямое дополнение; в этой роли выступают существительное
շուն и существительные с суффиксом ություն, если являются собира
тельными названиями лиц (ուսանողություն - студенчество, աշխա
տավորություն — трудящиеся, ղեկավարություն — руководство).
Տղան սիրում է /կերակրում է/ շանը: Мальчик любит (кормит) собаку. Մեր ռեկտորը սիրում է ուսանողությանը: Наш ректор любит студенчество.
3)Косвенное дополнение:
Նա լրջորեն է վերաբերվում ընկերների դիտողությանը:
Он серьезно относится к замечанию товарищей.
Ես հավատամ եմ քո հաջողությանը:
Я верю в твою удачу.
Նա իր տաղանդը նվիրում է գիտությանը
Он свой талант дарит науке.
Մենք մոտենում էինք նրանց տանը:
Мы подходили к их дому.
4.Обстоятельство:
а)места:
Երեկոյան նա սիրում է նստել տանը: Вечером он любит сидеть дома.
б)цели:
Կիրակի օրը նրանք գնալու են որսորդության: В воскресный день (в воскресенье) они пойдут охотиться. Նա հաճախ է գնում հերթապահության:
Он часто ходит дежурить. (Он часто дежурит. Он часто ходит на дежурство).
5.Родительно-дательный падеж рассматриваемых существи
тельных употребляется также в предложных (послеложных) слово
сочетаниях.
Примеры:
Նա պատմում էր իր ընկերոջ քաջության մասին: Он рассказывал о храбрости своего товарища. Նա նոր իրեր է գնելու տան համար: Он должен купить новые вещи для дома.
ОСНОВЫ ГЛАГОЛА/ ԲԱՅԱՀԻՄՔԵՐ
Все личные и безличные формы глагола образуются от двух основ: либо от основы инфинитива, либо прошедшего совершенного времени:
1. Как уже отмечалось (см. урок № 4), основой инфинитива является часть слова, находящаяся перед окончаниями ել, ալ.
Примеры:
Инфинитив Основа инфинитива
գրել գր
սովորել սովոր
կարդալ կարդ
զգալ զգ

2. Основой прошедшего совершенного времени является часть слова, которая предшествует личным окончаниям этого времени. Но Прошедшее совершенное время образуется по-разному при простых и суффиксальных глаголах. Именно поэтому, чтобы приступить к изучению формообразования прошедшего совершенного времени и его основы, предварительно надо ознакомиться с суффиксальными глаголами.
Суффиксальные глаголы
Ածանցավոր բայեր
Суффиксальным называется глагол, который перед окончанием ել или ալ имеет глагольный суффикс (ն, չ, ան, են, ացն, եցն, ցն, վ, ատ, ոտ, կոտ, տ). Все остальные глаголы называются простыми.
1.Суффиксы ն, չ, են имеют лишь морфологическое назначение
и новых смысловых оттенков глаголу не придают:
հասնել доходить, հանգչել гаснуть
գտնել находить, վախենալ бояться
մտնել входить ,գիտենալ знать
թռչել лететь
փախչել-убегать ,մոտենալ приближаться

2.Суффикс ան в некоторых глаголах имеет морфологическое назначение: զարմանալ - удивляться, հիանալ - восхищаться, զայրանալ - сердиться, գողանալ - воровать, но в большинстве случаев выражает значение становления:
հիվանդանալ - болеть, заболеть, заболевать
հնանալ- устареть, устаревать
մեծանալ-расти, вырасти, вырастать, становиться большим
խելոքանալ-умнеть, поумнеть, становиться умным
ծերանալ-стареть, постареть, становиться старым
ջահելանալ-молодеть, помолодеть, становиться молодым
թանկանալ-дорожать, подорожать, становиться дорогим
էժանանալ-дешеветь, подешеветь, становиться дешевым.
3. Суффиксы եցն, ացն, ցն образуют каузативные глаголы.
а)Суффикс եցն образует каузативные глаголы от простых гла
голов спряжения ել и от глаголов спряжения ալ, в составе
которых имеется суффикс են (եցն прибавляется вместо են).
Примеры:
խմել пить ,խմեցնել поить
նստել сидеть, նստեցնել сажать
վազել бежать, վազեցնելзаставить бежать
լռել молчать, լռեցնել заставить молчать
վախենալ бояться,վախեցնել-пугать
մոտենալ-приближаться, մոտեցնել- приближать
հագենալ-насыщаться ,հազեցնել-насыщать
б)Суффикс ացն образует каузативные глаголы от глаголов спряжения на ալ: простых и имеющих суффикс ան, вместо которого прибавляется ացն:
լալալ- плавать, плыть լողացնել- купать искупать
խաղալ - играть, сыграть խաղացնել- заставить, заставлять играть
զգալ- чувствовать, почувствовать дать, давать, почувствовать
բարձրանալ - подниматься, подняться բարձրացնել- поднимать, поднять
բարձրանալ - подниматься, подняться բարձրացնել- поднимать, поднять
զարմանալ - удивляться, удивиться զարմացնել- удивить, удивлять
ամուսնանալ - жениться(выйти замуж) ամուսնացնել- женить(выдать замуж)
հասկանալ понимать, понять հասկացնել - дать, давать понять
չորանալ сушиться, высушиться չորացնել - сушить, высохнуть

в) Суффикс ցն образуеткаузативные глаголы от глаголов, имеющих суффикс ն или չ (ցն прибавляется вместо ն, չ)
հագնել - надевать, надеть հագցնել - одевать, одеть
հասնել - достигать, достичь հասցնել - доводить, заставить(заставлять)
մեռնել - умирать, умереть մեռցնել - умертвлять, умертвить
տեսնել - видеть, увидеть, показывать տեսցնել - дать (давать), увидеть, показать
հանգչել - гаснуть, погаснуть հանգցնել - гасить, погасить
կպչել- липнуть, прилипнуть կպցնել - прилеплять, прилепить

Запомните!
1. Глаголы իջնել (суффикс ն), սառչել (суффикс չ), в виде исключения, каузативную форму образуют при помощи суффикса եցն։
իջնել - спускаться իջեցնել - спускать, опускать սառչել - мерзнуть, սառեցնել - охлаждать, замораживать
2. Есть глаголы, преимущественно переходные, от которых невозможно образовать каузативной формы при помощи суффиксов ացն, եցն, ցն. Такие глаголы значение каузатив
ности передают в сочетании с глаголом տալ (дать, давать):
բերել - приносить բերել տալ - заставить(дать) принести
գրել - писать գրել տալ - заставить(дать) писать
գտնել - находить գտնել տալ - заставить(дать) находить
կառուցել - строить կառուցել տալ - заставить(дать) строить
3. Все каузативные глаголы относятся к спряжению на
ել.
4. Суффиксы ատ, ոտ, կոտ, տ образуют глаголы со значением
многократности действия. Эти суффиксы прибавляются к основе
инфинитива:
թռչել - прыгать попрыгать, թռչկոտել- попрыгивать
կոտրել - ломать, կոտրատել կոտրտել - разламывать поломать
Глаголы с указанными суффиксами в литературном языке малоупотребительны. Значение многократности действия часто передается при помощи повторения корня глагола:
ձգել - тянуть, растянутьձգձգել - растягивать

վազել - бежать, побежатьվազվզել - бегать

փայլել - блестетьփայլփլել - поблескивать
5. Суффикс վ образует глаголы страдательного залога от глаго
лов действительного залога.
а) Все переходные глаголы спряжения на ել страдательную форму образуют от основы инфинитива путем прибавления суффиска վ.
Примеры:
գրել - писать, написать գրվելписаться
սիրել - любить, полюбить սիրվելбыть любимым
նկատել - замечать, заметить նկատվել быть замеченным
վաճառել продавать, продать վաճառվել продаваться

б)Страдательная форма каузативных глаголов образуется от основы инфинитива, путем прибавления суффикса վ вместо конечного согласного ն.
Примеры:
բարձրացնել - поднимать, поднять բարձրացվել - подниматься(быть поднятым)
ամրացնել - прикреплять, прикрепить ամրացվել - прикрепляться(быть прикрепленным)
դադարեցնել - прекращать, прекратить դադարեցվել - прекращаться(быть прекращенным)
իջեցնել — спускать, спустить իջեցվել - спускаться, опускаться(быть спущенным, опущенным)
в)Глаголы спряжения ալ страдательную форму образуют от основы прошедшего совершенного времени, именно поэтому вопрос об образовании страдательной формы глаголов спряжения ալ будет рассмотрен после ознакомления с особенностями образования основы прошедшего совершенного времени.
Основа прошедшего совершенного времени Անցյալ կատարյալ հիմքը
1. Простые глаголы спряжения на ել, а также страдательные и многократные основу прошедшего совершенного времени образуют при помощи основообразующего суффикса եց, который прибавляется к основе инфинитива.
Инфинитив Основа инфинитива Основа прошедшего
совершенного времени
գրել- գր- գրեց
պատմել- պատմ -պատմեց
սիրել- սիր- սիրեց
հարգվել- հարգվ- հարգվեց
թռչկոտել- թռչկոտ- թռչկոտեց
2.Простые глаголы спряжения на ալ основу прошедшего совершенного времени образуют путем прибавления основообразующего суффикса աց к основе инфинитива.
Примеры:
Инфинитив Основа инфинитива Основа прошедшего совершенного времени
պատմել - պատմ - պատմեց
զգալ- զգ -զգաց
լողալ- լող- լողաց
խաղալ- խաղ -խաղաց
հազալ- հազ - հազաց
հոգալ- հոգ- հոգաց
ցնծալ- ցնծ -ցնծաց

3.Суффиксальные глаголы, имеющие в своем составе суффикс ն или չ, основу прошедшего совершенного времени образуют от основы инфинитива путем отбрасывания указанных суффиксов, вследствие чего основа прошедшего совершеннего времени совпадает с корнем глагола.
Примеры:
Инфинитив Основа инфинитива Основа прошедшего совершенного времени
գտնել- գտն- գտ
հասնել- հասն- հաս
թռչել- թռչ- թռ
փախչել- փախչ- փախ
4.Суффиксальные глаголы, которые в своем составе имеют
суффикс ան или են, основу прошедшего совершенного времени образуют от основы инфинитива, вместо конечного согласного ն прибавляя согласный ց.
Примеры:
Инфинитив Основа инфинитива Основа прошедшего совершенного времени
զարմանալ- զարման -զարմաց
հիանալ- հիան- հիաց
ուրախանալ- ուրախան- ոտախաց
հագենալ- հագեն- հագեց
մոտենալ- մոտեն- մոտեց
վախենալ- վախեն -վախեց

5. Каузативные глаголы основу прошедшего совершенного времени образуют от основы инфинитива вместо конечного согласного ն прибавляя согласный ը.
Примеры:
Инфинитив Основа инфинитива Основа прошедшего совершенного времени
խմեցնել- խմեցն- խմեցը
մոտեցնել- մոտեցն- մոտեցը
խաղացնել- խաղացն- խաղացը
բարձրացնել- բարձրացն -բարձրացը
հագցնել -հագցն- հագցը
հանգեցնել- հանգցն -հանգցը

Страдательная форма глаголов спряжения на “ալ”
Страдательную форму глаголов спряжения на ալ образуют путем прибавления суффикса վ к основе прошедшего совершенного времени.
Примеры:
Инфинитив Основа прошедшего совершенного Страдательная форма
աղալ- աղաց- աղացվել
զգալ -զգաց- զգացվել
կարդալ - կարդաց - կարդացվել
գողանալ- զողաց -գողացվել

Запомните!
Все страдательные глаголы относятся к спряжению на ել.
Прошедшее совершенное время изъявительного наклонения
Սահմանական եղանակի անցյալ կատարյալ ժամանակը
Прошедшее совершенное время изъявительного наклонения обозначает законченное, завершенное действие, независимо от того, когда это действие завершилось: непосредственно до момента речи или в далеком прошлом.
Надо отметить, что в живой речи, при переписке в научной литературе эта форма глагола употребляется в повествовании автора, а также в речи очевидца.
В русском языке этой форме соответствует прошедшее время совершенного вида.
Прошедшее совершенное время образуется от основы прошедшего совершенного времени и личных окончаний.
Все глаголы спряжения на ել (кроме имеющих суффикс ն или չ), а также простые глаголы спряжения на ալ прошедшее совершен ное время образуют при помощи следующих окончаний:
Ед. число Мн. число
I лицо - ի -ինք
II лицо -իր -իք
III лицо - ին
Каузативные глаголы в III лице единственного числа вместо нулевого окончания имеют окончание եք.
Примеры:
գրել/գր-ել/
գրեցի - я написал (а)
գրեցիր - ты написал (а)
գրեց - он написал, она написала
գրեցինք - мы написали
գրեցիք - вы написали
գրեցին - они написали
կարդալ /կարդ-ալ/
կարդացի - я прочитал (а)
կարդացիր - ты прочитал (а)
կարդաց - он прочитал, она прочитала
կարդացինք - мы прочитали
կարդացիք - вы прочитали
կարդացին - они прочитали
բուժվել /բուժ-վ-ել/
բուժվեցի - я вылечился(лась)
բուժվեցիր - ты вылечился (лась)
բուժվեց - он вылечился, она вылечилась
բուժվեցինք - мы вылечились
բուժվեցիք - вы вылечились
բուժվեցին - они вылечились
բարձրացնել /բարձր-ացն-ել/
բարձրացրի - я поднял (a)
բարձրացրիր - ты поднял (a)
բարձրացրեց - он поднял, она подняла
բարձրացրինք - мы подняли
բարձրացրիք - вы подняли
բարձրացրին - они подняли
Глаголы спряжения на ալ, имеющие в своем составе суффиксы ան или են, а также глаголы спряжения на ել, в составе которых имеются суффиксы ն или չ, некоторые неправильные глаголы прошедшее совершенное время образуют при помощи следующих окончаний:
Ед. число Мн. число
I лицо - ա - անք
II лицо - ար- աք
III лицо - ավ - ան
Примеры:
բարձրանալ /բարձր-ան-ալ/
բարձրացա - я поднялся (лась)
բարձրացար - ты поднялся (лась)
բարձրացավ - он поднялся, она поднялась
բարձրացանք - мы поднялись
բարձրացաք - вы поднялись
բարձրացան - они поднялись
մոտենալ /մոտ-են-ալ/
մոտեցա - я подошел (а)
մոտեցար - ты подошел (а)
մոտեցավ - он подошел, она подошла
մոտեցանք - мы подошли
մոտեցաք - вы подошли
մոտեցան - они подошли
գտնել /գտ-ն-ել/
գտա - я нашел (а)
գտար - ты нашел (а)
գտավ - он нашел, она нашла
գտանք - мы нашли
գտաք - вы нашли
գտան - они нашли
փախչել /փախ-չ-ել/
փախա - я убежал (а)
փախար - ты убежал (а)
փախավ - он убежал, она убежала
փախանք - мы убежали
փախաք - вы убежали
փախան - они убежали
Отрицательное спряжение прошедшего совершенного времени образуется путем прибавления отрицательной частицы չ к личным формам:
գրեցի - չգրեցի
գրեցիր - չգրեցիր
գրեց չ- գրեց
գրեցինք - չգրեցինք
գրեցիք - չգրեցիք
գրեցին - չգրեցին

Отрицательная частица չ пишется слитно с личными формами положительного спряжения.
Прочитайте и переведите:
Ես թելադրությունն առանց սխալների գրեցի: Երեկ դասախոսությունն ուշ վերջացավ: Ես ձեր հարցը լավ չհասկացա: Երեխաները դասն անգիր սովորեցին: Երկու օր առաջ մենք ֆրանսիական կինոնկար դիտեցինք: Շաբաթ օրը մեր խմբի բոլոր ուսանողները գնացին թանգարան: Աղջիկը շփոթվեց և ձեր հարցին ճիշտ չպատասխանեց: Երիտասարդը մտավ սրճարան և մի գավաթ սուրճ պատվիրեց: Նրանք ամուսնացան և մեկնեցին ամուսնական ճանապարհորդության: Ես մտա փոստի բաժանմունք, դրոշմանիշ գնեցի, փակցրի ծրարին և գցեցի փոստարկղը: Նա ուսումնասիրեց բոլոր նյութերը, գտավ փաստեր և ապացուցեց իր տեսակետը: Անծանոթը նստեց զբոսայգու ազատ նստարանին, ծխախոտ վառեց և սկսեց ծխել: Նա առավոտյան վաղ արթնացավ, նախաճաշեց և գնաց աշխատանքի: Դուռը բախեցին, բայց նա չլսեց: Մենք հանդիպեցինք համերգասրահում: Առավոտյան ինձ զանգահարեց ընկերս և առաջարկեց գնալ պատկերասրահ: Ձեր թատրոնի նոր ներկայացումը մենք շատ հավանեցրեք: Առավոտյան երկինքը պարզվեց, բայց երեկոյան նորից անձրև սկսվեց: Տղան հանդիպեց ընկերոջը և հրավիրեց ընթրելու: Երեխան ընկավ, բայց չվախեցավ: Դասախոսը կրկնեց իր հարցը, բայց նա չհասկացավ: Մենք շնորհավորեցինք մեր ընկերոջը և հաջողություններ ցանկացանք: Այսօր ես զանգահարեցի քեզ, հեռախոսդ չպատասխանեց: Մայրը արթնացրեց երեխային, հագցրեց, կերակրեց և ուղարկեց մանկապարտեզ: Ես իմացա ձեր տան տեղը, բայց չկարողացա գալ: Դուք շուտ վերադարձաք, իսկ մենք երկար զբոսնեցինք: Նրանք շատ քայլեցին, բայց չհոգնեցին: Ուսուցչուհին զարմացավ, բայց չզայրացավ: Ես համոզեցի իմ ընկերոջը, և մենք միասին սկսեցինք աշխատել: Նա սովորեց գորգ գործելու արվեստը և սովորեցրեց իր աղջիկներին: Ծանր աշխատանքը նրան հասցրեց այդ վիճակին: Նա իմացավ ուրախալի նորությունը և շտապեց ուրախացնել ընկերներին: Նա ուրախացրեց ընկերներին՝ հայտնելով բարի լուրը: Այգում զբոսնելիս նա տեսավ իր հին ընկերոջը և հրավիրեց թատրոն: Երեկոյան տեղի ունեցավ ուսանողական գիտական ընկերության նիստը: Նա հետևեց բժշկի խորհուրդներին և շուտ լավացավ: Ուշադիր լսելով մեր կարծիքը, նա հասկացավ իր սխալը: Մեր մեքենան թեքվեց դեպի աջ, և երևաց Մասիսի գագաթը: Նա խոստացավ սպասել ընկերուհուն, բայց խոստումը չկատարեց:
Переведите следующие вопросы и ответьте на них по-русски
Դու ինչպե՞ս գրեցիր թելադրությունը: Դասախոսությունը ե՞րբ վերջացավ: Դուք իմ հարցը լավ չհասկացա՞ք: Դուք ինչպիսի՞ կինոնկար դիտեցիք: Ձեր խմբի ուսանողները ե՞րբ գնացին թանգարան: Աղջիկը մեր հարցին ճի՞շտ պատասխանեց: Դու մտար սրճարան և ի՞նչ պատվիրեցիր: Նա ամուսնացավ և ու՞ր մեկնեց: Փոստի բաժանմունքում դու ի՞նչ գնեցիր: Դու բոլո՞ր նյութերը ուսումնասիրեցիր: Դու առավոտյան ե՞րբ արթնացար: Երբ դուռը բախեցին, նա լսե՞ց: Դուք որտե՞ղ հանդիպեցիք: Քեզ ե՞րբ զանգահարեց ընկերդ: Ընկերդ ի՞նչ առաջարկեց: Դու հավանեցի՞ր մեր թատրոնի նոր ներկայացումը: Այսօր երկինքը պարզվե՞ց: Անձրևը ե՞րբ սկսվեց: Դու իմ հարցը հասկացա՞ր: Դու ընկերոջդ շնորհավորեցի՞ր: Դու այսօր ինձ զանգահարեցի՞ր: Նա մեր տան տեղն իմացա՞վ: Դու երկա՞ր զբոսնեցիր: Ուսուցչուհին աշակերտների վրա զայրացա՞վ: Նա սովորե՞ց գորգ գործել: Նա ու՞մ սովորեցրեց գորգ գործելու արվեստը: Երբ նա իմացավ ուրախալի նորությունը, ի՞նչ արեց: Դու ինչպե՞ս ուրախացրիր քո ընկերներին: Ե՞րբ տեղի ունեցավ ձեր ուսանողական գիտական ընկերության նիստը: Դու հետևեցի՞ր բժշկի խորհուրդներին: Նա ե՞րբ հասկացավ իր սխալը: Նա կատարե՞ց իր խոստումը:
Переведите на армянский язык:
Ты диктант написал без ошибок. Лекция кончилась в девятнадцать часов. Ты понял вопрос преподавателя? Они посмотрели новый французский фильм. В понедельник студенты второго курса пошли в музей. Вечером мы вошли в кафе и заказали кофе. Он зашел в почтовое отделение и купил марки. Я приклеил марку к конверту и бросил письмо в почтовый ящик. Он женился и отправился в свадебное путешествие. Я изучил все материалы, нашел необходимые факты и смог обосновать свое мнение. Они сели на свободную скамейку и начали курить и беседовать. Ты утром рано проснулся? Ты когда позавтракал? Вчера мне позвонила подруга и предложила пойти в театр. Всем очень понравилась новая постановка вашего театра. Вчера небо прояснилось, а сегодня снова начался дождь. Девочка упала, но не испугалась. Я повторил вопрос, но он не услышал. Он услышал мой вопрос, но не понял. Ты ответил на мой вопрос? Мать одела ребенка и отправила в детский сад. Мы удивились, но не рассердились. Они начали вместе работать. Она научила нас искусству ткать ковры. Я узнал радостную весть и поспешил сообщить товарищам. Ты очень обрадовал меня, сообщив эту радостную весть. Встретив старого друга, он пригласил его в кафе. Выслушав мнение товарищей, я понял свою ошибку.
Сочинительные союзы и сложносочиненные предложения
Համադասական շաղկապներ և բարդ համադասական նախադասություններ
Сочинительными союзами соединяются как однородные члены предложения, так и равнозначные предложения.
Сочинительными союзами являются: և (и), ու (и), իսկ (а), բայց (но, однако), սակայն (но, однако), կամ (или), ևս, նաև, էլ (и, также, тоже), նույնիսկ, անգամ, մինչև իսկ (даже), բայց և (но, и), բայց և այնպես (тем не менее), կամ թե, կամ թե չէ, և կամ (или же), այլ (а), ոչ թե...այլ (не... а), ոչ միայն...այլև (не только... но и), թե՛ (или: употребляется в вопросительных предложениях), թե...թե (и... и), ոչ...ոչ (ни... ни), կամ...կամ (или... или), այսինքն, այն է (то есть).
Сочинительные союзы выражают следующие отношения:
1. Соединительные: և, ու, էլ, ևս, նաև, նույնիսկ, անգամ, մինչև
իսկ, ոչ միայն... այլև, ոչ..ոչ, թե...թե:
2. Противительные: իսկ, բայց, սակայն, բայց և, բայց և
այնպես, այլ, ոչ թե... այլ:
3. Разделительные: կամ, և կամ, կամ թե, կամ թե չէ, կամ...կամ.
թե:
4. Пояснительные: այսինքն, այն է.
1. Соединительные союзы:
а)և, ու эти союзы выступают в той же роли, что и союз и в русском языке. Большую частотность имеет союз ու, т.к. союз և в разговорной речи употребляется ограниченно.
Ես շուկայում գնելու եմ տանձ ու /և/ խնձոր:
Я на базаре должен купить груши и яблоки.
Հայրս ու /և/ եղբայրս շինարարներ են:
Мои отец и брат - строители.
Աշնանը քամիներ են փչում, և ծառերը մերկանում են:
Осенью дуют ветры, и деревья обнажаются.
Հինգ օր առաջ դասերը վերջացան, և աշակերտները մեկնեցին ճամբար:
Пять дней назад уроки кончились, и ученики уехали в лагерь.
б)ոչ միայն...այլև
Նա ոչ միայն աշխատասեր է, այլև շատ ընդունակ: Он не только трудолюбивый, но и очень способный. Մենք ոչ միայն հանգստացանք, այլև մեծ հաճույք ստացանք: Мы не только отдохнули, но и получили большое удовольствие. Այդ գիրքը կարդացին ոչ միայն աշակերտները, այլև նրանց ծնողները:
Эту книгу прочли не только ученики, но и их родители.
в)ոչ...ոչ, թե...թե; повторяющиеся союзы, имеют усилительное значение.
Նա ոչ ինձ է հավատում, ոչ քեզ, ոչ իր հարազատ եղբորը:
Он ни мне, ни тебе, ни своему родному брату не верит.
Նա ոչ աշխատել է ուզում, ոչ սովորել:
Он не желает ни работать, ни учиться.
Նրանք թե երգում էին, թե պարում, թե զվարճանում:
Они и пели, и танцевали, и веселились.
Թե հանդիսականներն էին գոհ, թե դերասանները:
И зрители были довольны, и артисты.
г)էլ, նաև, ևս; союзные аналоги, выражают модальность. էլ, ևս
употребляются после того слова, к которому относятся, а նաև - перед
таким словом. նաև и ևս в разговорной речи имеют ограниченное употребление.
Այսօր ես էլ /ևս/ մասնակցեցի ժողովին: Այսօր նաև ես մասնակցեցի ժողովին: Сегодня и (также) я участвовал на собрании. Մենք սուրճ էլ /ևս/ խմեցինք: Մենք նաև սուրճ խմեցինք: Мы и (также) кофе выпили.
Запомните!
Если сказуемое в предложении имеет в своем составе вспомогательный глагол, то он употребляется непосредственно после модального союза էլ. Например:
Արամն էլ էր մասնակցում արշավին:
Арам тоже участвовал в походе.
Մենք սուրճ էլ ենք խմելու:
Мы кофе тоже будем пить.
д)անգամ, նույնիսկ, մինչև, իսկ; союзные аналоги, выражающие
модальность, употребляются перед или после того слова, к которому
примыкают. նույնիսկ, մինչև իսկ в разговорной речи употребляются ограниченно.
Անգամ /նույնիսկ, մինչև իսկ/ մեր կուրսի գերազանցիկը չհասկացավ:
Даже отличник нашего курса не понял. Մեր կուրսի գերազանցիկը անգամ չհասկացավ: Нашего курса отличник даже не понял. Մեր կուրսի գերազանցիկը չհասկացավ անգամ /նույնիսկ, մինչև իսկ/:
Отличник нашего курса не понял даже. Մեր կուրսի գերազանցիկը անգամ /նույնիսկ, մինչև իսկ/ չհասկացավ: Отличник нашего курса даже не понял.
2. Противительные союзы соединяют только равноправные предложения. Самыми употребительными из них являются իսկ и բայց; союзы սակայն, բայց և, բայց և այնպես, այլ, ոչ թե...այլ преимущественно употребляются в литературной речи.
а) իսկ, բայց.
1) Иногда эти союзы взаимозаменяемы.
Примеры:
Մենք շտապում էինք, իսկ /բայց/ անձրևը չէր դադարում: Мы торопились, а (но) дождь не переставал.
Մենք գիտեինք Արամի դժվարությունների մասին, իսկ /բայց/ նա մեզ ոչինչ չէր ասում:
Мы знали о трудностях Арама, а (но) он нам ничего не говорил.
Նա քեզ օգնում է, իսկ /բայց/ դու նրան խանգարում ես:
Он тебе помогает, а (но) ты ему мешаешь.
2) Как в русском языке союзы а и но, так и в армянском языке союзы իսկ и բայց имеют каждый свое значение и назначение.
իսկ выражает отношения между параллельными явлениями:
Մայրիկը լվացք էր անում, իսկ ես նրան օգնում էի: Мать стирку делала, а я ей помогала. Պապիկը հեքիաթ էր պատմում, իսկ մենք նրան լսում էինք: Дед сказку рассказывал, а мы его слушали. Որդին վարում էր, իսկ հայրը՝ ցանում: Сын пахал, а отец сеял.
Մեծ եղբայրը բժշկականում է սովորում, իսկ փոքրը՝ համալսարանում:
Старший брат учится в медицинском, а младший - в университете.
Բայց (также սակայն, բայց և, բայց և այնպես) выражает такие отношения, когда факт, высказанный во втором из двух равнозначных предложений, исключает или ограничивает возможность мысли, высказанной в первом предложении.
Примеры:
Ես ուզում էի գնալ թատրոն, բայց հիվանդ էի:
Я хотел пойти в театр, но был болен.
Դու լավ ես հասկանում, բայց վատ ես բացատրում:
Ты хорошо понимаешь, но плохо объясняешь.
Նա շատ տխուր էր, բայց ժպտում էր բոլորին:
Он был очень грустным, но улыбался всем.
Քո կարծիքը շատ հետաքրքիր է, բայց հիմնավորած չէ՛-
Твое мнение очень интересное, но необоснованное.
Նա կոպիտ է, բայց լավ մարդ է:
Он грубый, но хороший человек.
б) Այլ; выражает отрицательное противопоставление, причем сказуемое в одном из равнозначных предложений употребляется в отрицательной форме. Примеры: Նա ընդունակ չէ, այլ աշխատասեր է: Он не способный, а трудолюбивый. Ես նրան չեմ փնտրում, այլ քեզ եմ փնտրում: Я не его ищу, а тебя ищу. Նա արդեն չարաճճի մի աղջիկ չէ, այլ համեստ ու խելացի օրիորդ: Она уже не шаловливая девочка, а скромная и умная барышня (девушка). в) Ոչթե..այլ; выражает отрицательное противопоставление, но не требуется, чтобы сказуемое в одном из равнозначных предложений имело отрицательную форму. Примеры: Նա ոչ թե պարապում է, այլ ժամանակ է սպանում: Он не занимается, а убивает время. Նա ոչ թե իմ ընկերուհին է, այլ քո: Она не моя подруга, а твоя. Սխալներիդ համար ոչ թե ուրիշներն են մեղավոր, այլ դու ինքդ: В твоих ошибках не другие виноваты, а ты сам. 3. Разделительные союзы употребляются в таких конструкциях, где перечисляются взаимоисключающие факты, и лишь один из них может быть принят или может быть либо действительным, либо осуществимым. а) Կամ /և կամ, կամ թե, կամ թե չէ/ Երեկոները նա թերթ է կարդում կամ հեռուստացույց դիտում: Вечерами он (она) читает газеты или смотрит телевизор. Նա ամառանոց է մեկնելու ամռանը կամ աշնանը: Он (она) поедет на дачу летом или осенью. Նախաճաշին ես խմում եմ կաթ կամ թեյ: Во время завтрака (за завтраком) я пью молоко или чай. Запомните! Союзы կամ թե, կամ թե չէ чаще употребляются в живой разговорной речи и ограниченно — в письменной и литературной. б)Կամ...կամ; повторяющийся союз, который либо усиливает отношение взаимоисключения, либо употребляется в таких конструкциях, где перечисляются систематически повторяющиеся явления. Կամ ես վատ եմ բացատրում, կամ դու լավ չես հասկանում: Или я плохо объясняю, или ты плохо понимаешь. Կամ պետք է լավ խաղալ, կամ թողնել բեմը: Или надо хорошо играть, или оставить сцену. Կամ ամբողջ օրը կարդում ես, կամ մոռանում ես դասերիդ մասին: Или целый день читаешь, или забываешь о своих уроках. Աշնանը մեր կողմերում կամ ուժեղ քամիներ են լինում, կամ տևական անձրևներ: Осенью в наших краях бывают или сильные ветры, или затяжные дожди. Երեկոյան նրանք կամ շախմատ էին խաղում, կամ օրվա կարևոր դեպքերն էին քննարկում, կամ երաժշտություն էին լսում: Вечером они или играли в шахматы, или обсуждали важные события дня, или слушали музыку. в)Թե; соединяет равносильные предложения, выражающие прямой или косвенный вопрос, причем с интонацией вопроса произносится либо то предложение, которое предшествует союзу թե, либо союз. Չգիտեմ, հարազատ վայրե՞րն էր հիշում, թե երազում էր ապագայի մասին: Не знаю, родные края вспоминал или мечтал о будущем? Այսօր Արամն է հերթապահում, թե՛ Աշոտը: Сегодня Арам дежурит или Ашот? Վաղը երկինքը պայծառ է լինելու՞, թե՞ նորից անձրև է գալու: Завтра небо будет ясное или снова пойдет дождь? 4. Пояснительные союзы соединяют либо равносильные предложения, либо однородные члены предложения. Они соединяют пояснительное предложение или слово с предшествующей частью предложения, содержание которой поясняется. Այսինքն имеет большую частотность, т.к. այն է чаще употребляется в письменной речи. Ուսանողները լոտ պարապում են ընթերցասրահում, այսինքն իրենց գործն են անում: Студенты молча занимаются в читальном зале, то есть заняты своим делом. Նա չի ուզում նահանջել, այսինքն արհամարհում է դժվարությունները: Он не желает отступать, то есть пренебрегает трудностями. Սովորական ժամին, այսինքն առավոտյան ժամը ութին, նա արթնացավ: В привычном часу, то есть в восемь часов утра он проснулся. Текст. ՈՒՂԵՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ ԴԵՊԻ ՄՈՍԿՎԱ, ԾԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՄՈՍԿՎԱՅԻՆ Հունիսի սկզբին ստացա հերթական արձակուրդս և որոշեցի մեկնել Մոսկվա: “Ամենաարագ փոխադրական միջոցը ինքնաթիռն է”, և մտածեցի ես և գնացի ինքնաթիռի տոմս գնելու: Մեկ ժամվա չափ հերթի կանգնեցի: Երբ հերթս հասավ, տոմս գնեցի և շատ ուրախ վերադարձա տուն: Մեկնելուս օրը գնացի օդանավակայան, հանձնեցի իրերս, հետո բոլոր ուղևորների հետ մոտեցա մեր ինքնաթիռին: Դա ժամանակակից երկուհարյուրտեղանոց ինքնաթիռ էր: Շուտով բոլորս զբաղեցվինք մեր տեղերը, և ինքնաթիռն օդ բարձրացավ: Մի քանի րոպե անց ուղեկցորդուհին մեզ թեյ, հյութ և թեթև խորտիկներ մատուցեց: Ժամանակը շատ արագ անցավ, մեր ինքնաթիռն առանց ուշացման հասավ Մոսկվա և հաջող վայրէջք կատարեց: Արդեն մութ էր, բայց ես որոշեցի անմիջապես դուրս գալ փողոց ու ծանոթանալ այդ հրաշալի քաղաքին: Իրերս թողնելով հյուրանոցում, դուրս եկա փողոց. նախ թեքվեցի աջ, հետո քայլեցի դեպի ձախ ու հայտնվեցի մի մեծ հրապարակում: Ես տեսա Կրեմլը, նրա ատամնաձև պարիսպները, դարպասներն ու աշտարակները, կառավարական տան կանաչ գմբեթը, գմբեթի վրա ծածանվող դրոշը: Կրեմլին նայելիս ես պատկերացրի Ռուսաստանի պատմության փառավոր էջերը. Դմիտրի Դոնսկոյի զորագնդեբն այստեղ երդվեցին հաղթել թշնամուն, այստեղ Պետրոս Առաջինը տոնեց Պոլտավայի հաղթանակը շվեդական զորքերի դեմ: Շատ թափառեցի գիշերային Մոսկվայի փողոցներում, բայց բոլորովին չհոգնեցի: Հանկարծ նայեցի ժամացույցիս և շատ զարմացա: Գիշերվա ժամը մեկն էր: Ես մոտեցա մի միլիցիոների, և նա ինձ բացատրեց, թե ինչպես կարող եմ գտնել “Մոսկվա” հյուրանոցի ճանապարհը: Ես շատ հեշտ գտա իմ հյուրանոցը, արագ բարձրացա սենյակս, հանեցի շորերս, մտա լողասենյակ, տաք ցնցուղի տակ լալացա և անմիջապես քնեցի: Словарь Ուղևորություն դեպի Մոսկվա - поездка в Москвуծանոթություն Մոսկվային - знакомство с Москвойմեկ ժամվա չափ հերթի կանգնեցի - около часа простоял в очередиհերթս հասավ - моя очередь подошлаմեկնելուս օրը - в день моего отъездеերկուհարյուրտեղանոց - двухсотместныйշուտով - вскореմի քանի րոպե անց - через несколько минутիրերս թողնելով - оставив свои вещиդուրս եկա - вышел, форма прошедшего совершенного времени глагола դուրս գալբացատրեց, թե - объяснил, (что) как могуինչպես կարող եմ գտնել- найти, թե здесь является подчинительным союзом (что)հանեցի շորերս - снял свою одежду, շոր в значении одежда употребляется в живой речи, т. к. синоним զգեստ имеет книжный оттенок.Ответьте на вопросы Դու ե՞րբ որոշեցիր մեկնել Մոսկվա: Ո՞րն է ամեեաարագ փոխադրական միջոցը: Դու ինչքա՞ն ժամանակ հերթի կանգնեցիր: Ե՞րբ տոմս գնեցիր: Մեկնելուդ օրը ու՞ր գնացիր և ինչ արեցիր: Ինչպիսի՞ն էր ձեր ինքնաթիռը: Ի՞նչ արեց ուղեկցորդուհին



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
AdminДата: Воскресенье, 2009-12-13, 10.13.19 | Сообщение # 10
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1797
Статус: Offline
УРОК 10
Отложительный падеж
Синтаксические функции отложительного падежа
Прилагательное
Синтаксические свойства прилагательного

________________________________________
Отложительный падеж
Բացառական հոլով
Отложительный падеж служит для обозначения субъекта, от которого исходит действие, и отвечает на вопросы: ումի՞ց (от, с кого?), ինչի՞ց (от, с, из чего?).
Отложительный падеж образуется при помощи окончаний ից или ուց. Окончание ուց получают существительные, которые относятся к склонению на ու, а также существительные սեր и աստված /սիրուց, աստծուց/.
Остальные существительные, при этом все существительные во множественном числе, в отложительном падеже имеют окончание ից.
Окончания отложительного падежа прибавляются либо к именительному, либо к родительно-дательному падежам.
1. Если существительные относится к склонениям на ի, ու, ան, или ա, то окончания отложительного падежа прибавляются к именительному падежу.

Именительный
Родительно- Дательный
Отложительный
գինի
գինու /ու/
գինուց

մարդ
մարդու /ու/
մարդուց

շարժում
շարժման /ան/
շարժումից

ուսում
ուսման /ան/
ուսումից

թոռ
թոռան /ան/
թոռից

պետություն
պետության /ա/
պետությունից

տուն
տան /ա/
տնից


Запомните!
1.Существительные, в именительном падеже имеющие окончание ի, окончание ուց получают после выпадения ի (кроме ձի-ձիուց).

այգի
այգուց

որդի
որդուց

թշնամի
թշնամաց

2.Существительное դուռ в отложительном падеже перед окончанием получает согласный ն: Դուռ-դռնից
2.Если существительные относятся к склонениям на ոջ, ց или ո, то окончание отложительного падежа прибавляется к родительно- дательному падежу.

Именительный
Родительно- Дательный
Отложительный

քույր
քրոջ /ոջ/
քրոջից

ընկեր
ընկերոջ /ոջ/
ընկերոջից

մերոնք
մերոնց /ց/
մերոնցից

Գրիգորենք
Գրիգորենց /ց/
Գրիգորենցից

մայր
մոր /ո/
մորից

եղբայր
եղբոր /ո/
եղբորից


3.Существительные, относящиеся к склонению на վա, отложи тельный падеж образуют путем прибавления окончания ից либо к именительному, либо к родительно-дательному падежам (в последнем случае перед окончанием ից прибавляется согласный ն).

Именительный
Родительно- Дательный
Отложительный

քույր
քրոջ /ոջ/
քրոջից

օր
օրվա
օրից, օրվանից

ամիս
ամսվա
ամսից, ամսվանից

շաբաթ
շաբաթվա
շաբաթից շաբաթվանից


Запомните!
1. Существительные ամառ, ձմեռ, имеющие в родительно-дательном падеже параллельные формы: ամռան/ամառվա/,ձմռան/ձմեռվա/, в отложительном падеже также могут иметь
параллельные формы: ամռանից /ամառվանից/, ձմռանից /ձմեռվանից/:
2. Существительные գարուն,աշուն отложительный падеж образуют путем прибавления окончания ից к родительно-дательному падежу.
Родительно-дательный Отложительный
գարնան - գարնանից
աշնան- աշնանից
3.Существительное աղջիկ в отложительном падеже имеет форму աղջկանից.
4.Значение отложительного падежа в русском языке обычно передается при помощи предлогов с, от, из.
Պատուհանից երևամ են հեռու սարերը:
Из окна видны далекие горы.
Աշնանից նա սկսելու է աշխատել երաժշտական դպրոցում:
С осени он начнет работать в музыкальной школе.
Տղան նամակ ստացավ իր եղբորից:
Мальчик получил письмо от своего брата.
Отложительный падеж местоимений
Отложительный падеж личных местоимений I и II лица как в единственном, так и во множественном числе образуется путем прибавления окончаний նից или անից к дательному падежу.

Именительный
Дательный
Отложительный

ես
ինձ
ինձնից ինձանից

դու
քեզ
քեզնից քեզանից

մենք
մեզ
մեզնից մեզանից

դուք
ձեզ
ձեզնից ձեզանից
Личные местоимения III лица նա, ինքը а также указательные местоимения սա, դա, նա как в единственном, так и во множественном числе отложительный падеж образует путем прибавления окончания ից к дательному падежу.

Именительный
Дательный
Отложительный

նա
նրան
նրանից

ինքը
իրեն
իրենից

սա
սրան
սրանից

դա
դրան
դրանից

նրանք
նրանց
նրանցից

իրենք
իրենց
իրենցից

սրանք
սրանց
սրանցից

դրանք
դրանց
դրանցից
В отложительном падеже вопросительное местоимение ո՞վ имеет форму ումի՞ց, ե՞րբ-եոբվսւնի՞ց, որո՞նք-որոնցի՞ց: неопределенное местоимение ոմանք имеет форму ոմանցից.
Все остальные местоимения, которые склоняются, отложительный падеж образуют путем прибавления окончания ից к именительному падежу.
Синтаксические функции отложительного падежа
1. Одной из основных функций отложительного падежа является функция косвенного дополнения, которое отвечает на вопросы: ումի՞ց, ի՞նչից.
Таким дополнением управляют:
а)Глаголы, выражающие значение удаления от чего-то, лишения чего-то: հեռանալ (уйти, удаляться), հեռացնել (удалять,исключать), խուսափել (избегать), փախչել (убегать), փախցնել
(заставить убежать), զրկել (лишать), անջատել (разъединять,выключать), բաժանել (разделять), մեկուսացնել (изолировать).
Չարաշահումների համար նրան հեռացնելու են աշխատանքից:

Из-за злоупотреблений его должны уволить с работы.

Նա փախչում է դժվարություններից:
Он бежит от трудностей. (Он избегает трудностей).
Նա հաճախ խուսափում է վեճից:
Он избегает споров.
Հայրը որդուն զրկեց ժառանգությունից:
Отец сына лишил наследства.
б)Глаголы, выражающие эмоциональное состояние, настроение:
ձանձրանալ (скучать, уставать), խորշել (брезгать), վախենալ(бояться), հրաժարվել (отказаться), զգուշանալ (опасаться).
Երեխան ձանձրանում էր կեղծիքից:
Ребенок уставал от лжи.
Նա վախենում է քննադատությունից:
Он боится критики.
Տնօրենը հրաժարվեց իր պաշտոնից:
Директор отказался от своей должности.
Պետք է զգուշանալ կեղծավոր մարդկանցից:
Надо опасаться лживых людей.
в)Глаголы, выражающие значение исходности: վերցնել (брать),խլել (отнимать), հափշտակել (захватывать), խնդրել (просить),հարցնել (спрашивать), լսել (слышать), ընդունել (принимать):
Նա գնդակը խլեց իր ընկերոջից:
Он отнял мяч у своего товарища.
Նա ներողության խնդրեց իր ընկերոջից:
Он попросил прощения у своего товарища.
Մենք հաճելի նորությունը լսեցինք մեր ղեկավարներից:
Мы приятную новость услышали от своих руководителей
г)Страдательные глаголы, при которых дополнение в отложи тельном падеже выражает значение логического субъекта.Часто роль такого логического субъекта выполняет роди
тельно-дательный падеж с послелогом կողմից:
Աբելը սպանվեց Կայենից /Կայենի կողմից/:

Авель был убит Каином (дословно: со стороны Каина).

Մայրը սիրվում է իր զավակներից /զավակների կողմից/:

Мать любима своими детьми (дословно: от своих детей, со стороны своих детей).

Նա պարգևատրվեց կառավարության կողմից:

Он был награжден правительством (дословно: со стороны правительства).

Հրամանը ստորագրվեց տնօրենի կողմից:

Приказ был подписан директором (дословно: со стороны директора)

д)Прилагательные или наречия, при которых дополнение в отложительном падеже выражает отношение сравнения:
Մասիսը Արագածից բարձր է:
Масис выше Арагаца.
Խաղողը խնձորից քաղցր է:
Виноград слаще яблока.
Մեքենան գնացքից արագ էր պանում:
Машина мчалась быстрее поезда.
Նա իր ընկերներից լավ է աշխատում:
Он работает лучше своих товарищей.
2. Отложительный падеж выполняет функции обстоятельств: а) обстоятельства места, которое отвечает на вопрос որտեղի՞ց (откуда?).
Մենք նամակ ստացանք Մոսկվայից:
Мы получили письмо из Москвы.
Նա վերադարձավ գործուղումից:
Он вернулся из командировки.
Ամեն առավոտ նա դուրս է գալիս տանից և գնում աշխատանքի:
Каждое утро он выходит из дому и идет на работу.
б)Обстоятельства времени, которое отвечает на вопрос երբվանի՞ց (с каких пор? с какого времени?).
Նա գարնանից սկսելու է թարգմանել այս վեպը:

Он с весны начнет переводить этот роман.

Մեկ շաբաթից բացվելու է երիտասարդ նկարիչների ցուցահանդեսը:

Через одну неделю откроется выставка молодых художников.
Այդ օրվանից նա բոլոր ընկերների սիրելին է:

С этого дня он любимец всех товарищей.

в)Обстоятельства причины, которое отвечает на вопросы: ինչու՞(почему?), ինչի՞ց (от чего?, почему?), ի՞նչ պատճառով (покакой причине?).
Նա շփոթվեց հուզմունքից: Он смутился от волнения.

Երեխան լալիս էր ցավից: Ребенок плакал от боли.

Նա դողում էր ցրտից: Он дрожал от холода.

3. Отложительный падеж выступает в роли составной части именного сказуемого.
Արմենը մեր լավ ընկերներից է: Армен - (один) из наших хороших товарищей. Վարդանյանը աշխարհի լավագույն ծանրորդներից է: Варданян - (один) из наилучших штангистов мира. Часто с отложительным падежом в указанной роли употребляется слово մեկը.
Անահիտը մեր կուրսի գերազանցիկներից մեկն է: Анаит - одна из отличниц нашего курса.

Երևանը աշխարհի հնագայն քաղաքներից մեկն է: Ереван - один из древнейших городов мира.

4.В отложительном падеже ставится определение, которое выражает значение материала, из которого сделан предмет.
կաշվից վերարկու - кожаное пальто, пальто из кожи.

ոսկուց ապարանջան - золотой браслет, браслет из золота.

չթից շրջազգեստ - ситцевое платье, платье из ситца.

Запомните!
В роли таких определений чаще выступают соответствующие относительные прилагательные с суффиксами ե или յա: (կաշվե վերարկու, ոսկե /ոսկյա/ ապարանջան, չթե շրջազգեստ).
5.С предлогом (также послелог) բացի (кроме), а также с после логами հետո (после), հեռու (далеко, вдали), առաջ (до), ի վեր (с, начиная с), զատ (кроме), դուրս (вне), վերև (выше), ներքև (ниже), отложительный падеж составляет предложно-послеложные словосочетания:
Արմենից բացի /բացի Արմենից/ բոլորը կատարել էին դասախոսի հանձնարարությունը:
Кроме Армена, все выполнили задание преподавателя.

Արմենից զատ նա ուրիշ հարազատ չունի: Кроме Армена, другого родного (человека) у него нет. Ն

րանք հանդիպելու են աշխատանքից հետո: Они встретятся после работы.

Հայրենիքից հեռու նրան տանջում էր հարազատ երկրի կարոտը:
Вдали от родины его мучила тоска по родной стране.

Այս դեղը պետք է խմել ուտելուց առաջ: Это лекарство надо выпить (пить) до еды.

Նա մանկությունից ի վեր սիրում է առավոտները շուտ արթնանալ:

Он с детства любит по утрам рано просыпаться.

Ուսանողը համալսարանից դուրս նույնպես կարգապահ է ու քաղաքավարի:

Студент и вне университета дисциплинированный и культурный.

Գյուղից վերև սոճիների անտառն էր:

Выше деревни (за деревней) был сосновый лес .

Գյուղից ներքև մի խոր կիրճ կար: Ниже деревни было глубокое ущелье.

Прочитайте и переведите:
Երկուշաբթի օրվանից Վարդանը մեր հիմնարկում է աշխատելու: Այսօր մեր ջութակահարները վերադարձան արտասահմանից: Ես միշտ լավ գրքեր եմ գնում այս գրախանութից: Բոլոր ունկնդիրները հուզվեցին նրա անկեղծ ելույթից: Երեխան վեր թռավ շան հաչոցից: Մենք ներս մտանք հետևի մուտքից: Նախաճաշից հետո մայրիկը գնում Է խանութ: Հսկա ծառերն օրորվեցին ուժեղ քամուց: Նա իր թիկնոցը կախեց ծառի ճյուղից: Ես իմ եղբորից մեծ եմ: Բացի անգլերենից նա նաև ֆրանսերեն Է սովորում: Գիտնականը շատ հետաքրքիր փաստեր հավաքեց տասներեքերորդ դարի ձեռագրերից: Երեկ մենք հեռագիր ստացանք Մոսկվայից: Նա վիրավորվեց ընկերոջ կոպտությունից և զայրույթից գունատվեց: Ամառվանից նա փնտրում Է այդ գիրքը: Երեխան խաղալիքը պատշգամբից ցած գցեց: Քարի տանից պարզ ու մաքուր աղբյուր Էր բխում: Մայրն այդ միակ աղջկանից բացի ուրիշ զավակ չունի: Թեյից առաջ նա սուրճ Է խմում: Ինձնից աջ նստում Է Արմենը, իսկ քեզնից ձախ՝ Անահիտը: Հորեղբորս տունը գտնվում Է մեր տանից մի փոքր ներքև: Նա ժամկետից շուտ վերադարձավ առողջարանից: Այսօր ես ևս ուշացա դասից: Աջից երևում Է Արագածի գագաթը, իսկ ձախից՝ Մասիսի: Նա հրաժարվեց արտասահման մեկնելու մտքից: Նա հեռացավ աշխատանքից: Աղջիկը կարմրեց շփոթմունքից: Նա հետ մնաց իր ընկերներից: Ծեր կինը հուզմունքից արտասվում Էր: Տղաներն իրենց պայուսակները կախեցին ծառի ճյուղերից և մտան գետը: Երեխան փողոցը տեսնում Էր ցանկապատի ճեղքից: Մեր դասերն սկսվելու են երկու շաբաթից: Նա զայրույթից պատռեց նամակը: Առավոտյան ես արթնանում եմ զարթուցիչի զանգից: Նա զայրացավ ընկերների անուշադրությունից: Նա զարմանալի գեղեցիկ իրեր Է պատրաստում փայտից: Մենք ուրախ լուրեր իմացանք մեր համագյուղացիներից: Նա իջավ երկրորդ հարկից: Բժիշկը հիվանդին փրկեց մահից: Նա իր դժվարությունները թաքցնում Էր հարազատներից: Նա հին գավաթը մաքրում Էր ժանգից: Մենք շատ շուտ հոգնեցինք վազքից:
Переведите вопросы на армянский и ответьте на них:
С понедельника где будет работать Вардан? Наши скрипачи откуда вернулись? Ты какие книги покупаешь в книжном магазине? Отчего взволновались слушатели? Отчего вскочил ребенок? От какого ветра деревья покачнулись? Он старше кого? Кроме английского, ты еще что изучаешь? Ученый где собрал интересные факты? Вы откуда получили телеграмму? Он отчего (почему) обиделся? Он почему побледнел? Как давно ты ищешь эту книгу? Ребенок куда бросил книгу? Откуда вытекал прозрачный родник? До завтрака ты делаешь зарядку? Кто сидит справа от тебя? Где находится дом твоего дяди? Он когда вернулся из санатория? Он отчего отказался? Девушка почему покраснела? Он откуда видел улицу? Когда начнутся уроки? Он почему порвал письмо? Почему он рассердился? Из чего он делает красивые вещи? От кого вы узнали радостные вести? Врач кого спас от смерти? Он от кого скрывал свои трудности? От чего он чистил старый бокал? Вы от чего устали?

ИМЯ ПРИЛАГАТЕЛЫЮЕ/ԱԾԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ
Прилагательные в армянском языке бывают качественными (որակական) и относительными (հարաբերական).
Качественные прилагательные выражают:
1.Качество, свойство предмета.

բարձր - высокий

ագահ - жадный

բարի - добрый

թույլ - слабый

ազնիվ - честный

մռայլ - мрачный

2.Признак или образ действия (т.к. прилагательные и наречия в армянском языке формально не разграничены).
բարձր լեռ - высокая гора
բարձր թռչել - высоко летать
լավ տղա - хороший мальчик
լավ աշխատել - хорошо работать
գեղեցիկ ծաղիկ - красивый цветок
գեղեցիկ խոսել - красиво говорить
խիստ դասախոս - строгий лектор
խիստ քննել - строго экзаменовать
Качественные прилагательные имеют степени сравнения: положительную (դրական), сравнительную (համեմատական), превосходную (գերադրական).
Сравнительная степень образуется при помощи наречия ավելի (более), которое ставится перед прилагательными и пишется отдельно.
բարձր - ավելի բարձր
высокий - более высокий, выше
երկար - ավելի երկար
длинный - более длинный, длиннее
Значение сравнительной степени может быть выражено также сочетанием положительной степени прилагательного, выступающего как часть составного сказуемого, с отложительным падежом того существительного, качество которого сравнивается.

Եղբայրը քրոջից խելացի է: Брат умнее сестры.

Արարատը Արագածից բարձր է: Арарат выше Арагаца.

Часто в таких конструкциях употребляется также наречие ա վելի.

Եղբայրը քրոջից ավելի խելացի է:
Превосходная степень образуется при помощи префикса ամեսա или суффикса ագույն. Все качественные прилагательные могут образовать превосходную степень при помощи префикса ամենա, но суффикс ագույն употребляется более ограниченно.
համեստ - ամենահամեստ
скромный - самый скромный
լուրջ - ամենալուրջ
серьезный - самый серьезный
հետաքրքիր - ամենահետաքրքիր
интересный - самый интересный
համեղ - ամենահամեղ
вкусный - самый вкусный
ագահ - ամենաագահ
жадный - самый жадный
բարձր - բարձրագույն
высокий - самый высокий
ազնիվ - ազնվագույն
честный - самый честный
վատ - վատագույն
плохой - самый плохой
Запомните!
Суффикс /գոյն/ омонимичен с существительным գույն (цвет) и следует обратить внимание, на то что в сложных словах типа վարդագույն {розовый), երկնագույն (небесного цвета) вторым компонентом является существительное գույն (цвет).
Значение превосходной степени выражается также сочетанием положительной степени прилагательного со словами բոլորից, ամենից (отложительный падеж определительных местоимений բոլորը, ամենքը):
հզոր- բոլորից հզոր, ամենքից հզոր
могуче всех (из всех)
ուժեղ- բոլորից ուժեղ, ամենքից ուժեղ
сильнее всех (из всех)
Относительные прилагательные обозначают признак предмета, согласно его отношению к другим предметам: քաղաքային - городской փայտյա - деревянный գրական - литературный գարնանային - весенний Характер выражаемых отношений может быть:

а) локально-пространственным:

գյուղական - деревенский, լեռնային - горный ,հյուսիսային - северный
б)временным:
գիշերային - ночной, ցերեկային - дневной, մայիսյան - майский
в)обозначающим признак принадлежности:
հայրական - отцовский ,որդիական - сыновий, сыновний, կանացի - женственный
г)обозначающим признак по материалу:
երկաթե - железный
բրդյա- шерстяной
ոսկյա- золотой
д)обозначающим признак по имению или неимению чего-нибудь:
ակնոցավոր - очкастый բեղավոր - усатый անգլուխ - безголовый անտուն - бездомный անխելք - неумный

СИНТАКСИЧЕСКИЕ СВОЙСТВА ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ
ԱԾԱԿԱՆՆԵՐԻ ՇԱՐԱՀՅՈՒՍԱԿԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Употребление прилагательных с существительными
Ածականների գործողությունը գոյականների հետ
Прилагательные не изменяются и употребляясь с существительными, не согласуются ни в числе, ни в падеже.
Пример:
լայն փողոց - широкая улица
լայն փողոցներ - широкие улицы
լայն փողոցից - с широкой улицы
լայն փողոցներից - с широких улиц.
Однако надо знать, что определяемое существительное ставится во множественном числе 1) если в роли определения выступает сложное прилагательное, являющееся повтором и выражающее многократность:
սև-uև աչքեր - черные-черные глаза

սոտ-սոտ փշեր - острые-острые шипы

մեծ-մեծ քարեր - большие-большие камни

լավ-լավ տողեր - хорошие-хорошие строчки.

2)Если в роли определения выступает прилагательное, выражающее множественность или разнообразность предметов:
բազմաթիվ ուսանողներ - множество студентов
տարբեր փողոցներ - разные улицы
անհամար աստղեր - неисчислимые звезды
զանազան գրքեր - разные, разнообразные книги
3)если однородные определения, выраженные прилагательными,относятся не к одному существительному, а к разным существительным:
մեծ ու փոքր ծառեր- большие и маленькие деревья
սև ու կարմիր մատիտներ - черные и красные карандаши

չար ու բարի մարդիկ - злые и добрые люди

Прилагательное в предложении выполняет роль определения, составной части именного сказуемого, обстоятельства образа действий.

1)Определение:
սիրելի բարեկամ - дорогой друг

ընդունակ երեխա - способный ребенок

հեշտ աշխատանք - легкая работа

2)Часть составного сказуемого
Տղան համարձակ է:Мальчик смелый
Երեխան ընդունակ է: Ребенок способный.

Աշխատանքը հեշտ է: Работа легкая.

3)Обстоятельство образа действуя:
Նրանք հպարտ են քայլում: Они гордо шагают.

Մենք լուրջ ենք խոսում: Мы говорим серьезно.

Դու լավ ես նկարում: Ты хорошо рисуешь.

Նա երկար է մտածում: Он (она) долго думает.

В субстантивированной форме прилагательное относится к склонению на ի, а в предложении может быть:
1)Подлежащим:
Ուժեղը հաղթում է թույլին: Сильный побеждает слабого.

Վախկոտը փախչում է դժվարությունից: Трус избегает трудности.

2)Дополнением:
Ուսուցիչը գովեց համարձակներին: Учитель похвалил смелых.
Ես սիրում եմ սրամիտներին: Я люблю остроумных.
Ավագ ընկերները օգնում են փոքրերիս: Старшие товарищи помогают младшим.



Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են
Չգիտեմ ինչու է այդպես
 
  • Страница 1 из 2
  • 1
  • 2
  • »
Поиск:

ПРОЙДИТЕ РЕГИСТРАЦИЮ ЧТОБА НЕ ВИДЕТЬ РЕКЛАМУСайт создан в системе uCoz