Главная
Регистрация

Вход
ՀԱՅԵՐ ՄԻԱՑԵՔ
Приветствую Вас Гость | RSSПятница, 2024-03-29, 18.44.49
[ Новые сообщения · Участники · Правила форума · Поиск · RSS ]
  • Страница 2 из 5
  • «
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • »
Forum » ARMENIA » ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ. Армянская Литература. » Միսաք Մեծարենց, 1886-1908
Միսաք Մեծարենց, 1886-1908
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 06.57.45 | Сообщение # 11
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
Գիշերին մեջ չէ՞ ապաքեն, որ երազները ավելի վառ ու արագ վերթևումներ կ’ունենան. գիշերին մեջ, ուր շրջանկարը ա¯յնքան հմայիչ կ’ըլլա, և սպասումը` ա¯յնքան քաղցրորեն տաժանագին.

Մութ սենյակիս մեջ կը շրջիմ առջի համբույրն անրջելեն,
Ու շրթունքներս են բոցավառ` ջերմութենեն երազային.
Փա¯կ են աչքերս, և կամ հանկարծ մերթ անհամբեր դուրս կը նային.
Ա¯հ, լռությունն` որ կը տևե, և ըստվերներն` որ կը քալե¯ն:
("Խոնջ իրիկունն արագորեն")

Շրթունքս են ծարավ միակ համբույրին...
Ցնծագին գիշերն է լույս ու լուսին,
Բայց լույսն իմ հոգվույս քիչ քիչ կը մաշի¯:
("Սիրերգ")

Բայց գիշերվան սերը միշտ կը վերածաղկի.

Զգացում մը բյուրեղե,
Ծիածանի երանգով,
Ըսպասումի մութին քով
Լույս ակոսներ կը պեղե:

Ու այս սերը կ’երկարաձվի մինչև պաշտամունք. և այդ պաշտամունքը այնքան խանդոտ է, որ բանաստեղծը կ’ուզե նույնիսկ գիշերին հավիտենությունը, բացարձակ, անկապտելի Աստվածությունը.

Կ’ուզեմ որ դադրին ձայներն այս պատիր,
Ու նեկտարիդ դողն ըմպեմ ես անհագ.
Կ’ուզեմ որ դադրին տիվ ու ժամանակ,
Ու դաբիրներուդ իյնամ ծնրադիր:

Հետո երկյուղած աղերսանք մըն ալ.

Ցնորաբե¯ր գիշեր, ա¯հ, ընդունե¯ զիս.
Ընդունե¯, միստիք ո¯վ անդորրություն,
Իմ աղերսակոծ շունչիս սոսավյուն,
Եվ համբույրն անանց` զոր կու տա հոգիս:

Բայց վերջապես կու գան ատեն մը` որ գիշերներու այս տարփանքը ժամանակ մը տեղ կու տա արևին ու տիվին հրայրքին.

Պիտի ըմպեմ բոցն արևին, ճառագայթի եմ ծարավի.
("Այգերգ")

Ու թող նըշուլե բաղձիկ հոգվույս մեջ
Ճառագայթը նախածին,
Վաղորդայններու քրքում արևին:
("Դեպի մոռացում")

Շողա, ով արև, շառափներովդ ոսկեծայր,
Մառախլապատ երկունքիս մեջ`
Ուր մըտածումը կը դեգերի ուղեմոլար.
("Արևին")

Հոգիս ներս կը խուժե
Քրքումն` ալիքի նման
("Առտվան արևին մեջ")

Ամբողջ հատորը գրեթե սպասման երկարաձիգ գիշեր մըն է աղերսանքներով, հոգերով, ցավերով, ու երբեմն ալ կայծկլտուն հույսերով լեցուն.

Անձուկին բոցը զիս պաշարեց, ըսպասման հիվա¯նդն եմ.
Գիշերներ միշտ անքուն կըսպասեմ ծիրանի ես դարձին:

Դարձուցե¯ք նավակներս հողմավար, ջըրանու¯յշ պայիկներ,
Դարձուցե¯ք նավակներս դյութավար, իրիկվա¯ն հովիկներ:

Փորձած է քանի մը ազատ ոտանավորներ` որոնցմե ոմանք չափին ավանդութենեն թեև զերծած` չեն կրցած սակայն տեղ տեղ վտարել արտահայտումի սովորական դարձած, մաշած, թելատած կերպերը: Օրինա՞կ կ’ուզեք` "Դաշտերու մեջ"-ը` որ խճողված թանձրություն մը ունի.

Կյանքի թարմ կաթը ծծելու
Հեշտին այգուն ստինքներեն քաղցրածոր.

Այս կարգեն է նաև հետևյալ տողը "Ցնորոտ անդորրություններ"-ուն մեջ, որ մյուս տողերուն բնական խաղացքին մեջեն մարախի մը պես դուրս կը ցատկե.

Եվ հուրիներ նոր հոլանած ալապաստրը իրենց կուրծքին:

Ուրիշ տող մը "Գետափի երազանք"-են.

Ու կը նիրհիմ արբշիռ` հովին դյութիչ նեկտարն ըմպած հոդ:

Այս նեկտար բառին կրած չարչարա՞նքը հապա:
Տափակ տուն մըն ալ Այգերգ-են.

Սեր-Արևիդ բոցն երկարե խորերն հոգվույս իմ պատանի.
Զերթ արևին լեզվակն ոսկի` որ կը ծծե մշուշն այգուն.
Ո±ւր է ճաճանչն, հուրքը ջերմին` որ մառախուղն առնե տանի,
Սեր-Արևիդ (ևն, ևն,)

Անոնց թվում տաղտկալի հարկ մըն է. մինակ պետք է խոստովանիլ թե եթե ոչ շատ, գեթ բավական կարելի էր երկարել:
Հորինվածի տեսակետին գալով, ըսենք թե Մեծարենց ընդհանրապես հնչուն ու ինքնեկ հանգեր ունի, եթե ասիկա արժանիք մըն է. "ը" ձայնին հաճախությունը շատ զգալի է. բայց նորերը ատիկա ներդաշնակության պայման չեն նկատեր. ճաշակի խնդիր, թերևս: Գալով հատածի կազմության միջոցին բառերու վանկատումին, նորերը կը կարծեն թե եթե վանկը նայ տառերով կազմված ըլլա, ներդաշնակության դեմ չըլլալե ավելի արտասանության նրբություն մը կու տա. օրինակով խոսի՞նք.
Իր երանգնե/րը նրբին.
"րը" ձայնը, հոս ըստ տաղաչափության, ներելի չէ, իբրև դիմորոշ հոդով ավարտվող. նորերը անճաշակ չեն գտներ այս բանը, ըսի':
"Ծիածան"-ի բարբառը ունի երաժշտականություններ. իբրև օրինակ հիշենք "Շերամին նինջ"-ը և "Մտերմիկ տեսիլներ"-ը: Երկուքն էլ քերթության թանկ գեղորներ:
Կրճատումի խորթ ձևեր բնավ չունի "Ծիածան"-ի հեղինակը, որչափ որ կը հիշեմ, ասիկա իմ աչքիս արժանիք չի թվիր. դար մը վերջի սերունդը ապահովաբար մեզ ամենս ալ մեկ ջրով պիտի լվա. մեջը ըլլալով այս մասին ամենեն խղճամիտները. և կամ, օրինակի համար, լեզվական խորթություններ, ոչինչ, բայց ոչի'նչ կը պակսեցնեն արժանիքեն. ինչպես որ անոնց չգոյությունը դրական արժանիք մը չենթադրեր:
Իր ձայնյակները անստգյուտ հորինված մը ունին, կարծեմ ասիկա դրական արժանիք մը չէ անշուշտ, բայց մեկը որ ձայնյակներ (sonnet) գրել կ’ուզե` հարգելու եղած կանոնները և կամ հրաժարվելու է ձայնյակ գրած ըլլալու հավակնութենեն` որ մազի չափ իսկ արժեք չունի:

*
* *

Վերջակետեն առաջ կրնանք ըսել թե "Ծիածան"-ը ունի թերություններ` ինչպես արժանիքներ. մետը անշուշտ արժանիքին կողմը պետք է ծռի, այլապես գոյության իրավունք ձեռք բերելու չէր. սակայն այդ արժանիքը, հարաբերապես, այսինքն բանաստեղծության ընդհանրական ըմբռնումով` մեծ բա՞ն մըն է արդյոք. օ¯հ, ո'չ անշուշտ: Եթե "Ծիածան"-ը հասուն ու բազմակողմանի գործ մը չէ, տարակույս չկա, որ վիժած մըն ալ չէ: "Ծիածան" մութին մեջ խարխափանք մը չէ. նշմարված ճամբաներուն լույսը կը թրթռա հոն. ճամբորդը դեռ կը դեգերի սակայն, եթե չի վարանիր. ասիկա բնականու ներելի է դեռ շա'տ երիտասարդ հեղինակի մը համար` որ տակավին իր մտային զարգացումին լիությանը մեջ թևակոխած չէ: Ակներև է, որ համաշխարհիկ բաբախումներ չունի իր սիրտը. պզտիկ կամ մեծ, անձնականություններ միայն ունի դեռ. ամբողջովին բնությունով տոգորված չէ. բնությունը գխագիրով (ինչպես պիտի ուզեր ըսել Հարությունյան ճարտարամտորեն), լեռն ու դաշտը, հեղեղատն ու առուն չեն մինակ բնությունը, ըսելու հա±րկ կար:
Փափաքելի էր ուրեմն, որ Մեծարենց ջանար իր էութենեն դուրս ելլել. չէ թե մինակ "Ծիածան"-ի հեղինակը այլ մեր բոլոր բանաստեղծներն ալ մերկանալու են այլևս եսին տաղտկալի ոչնչաբանություններեն. մեկդի թողունք քիչ մը անմարդկային անձնաբանությունները, բաբախելու համար Բնության սիրով. բանաստեղծը Բնության ցոլացումը պետք է ըլլա. թե ոչ բանաստեղծ չէ' իրապես. քերթվածները իբրև բառ պետք է ունենան տերևին թրթռումը, թռչունին դայլայլը, մարդերուն գորովը, դաշտին ու լերան մշտանույն զորությունը: Բանստեղծին ձայնը տիեզերական հարաբերականության մը լարը պետք է ըլլա, բոլոր գոյություններուն համադրական թրթռումովը տրոփուն:

"Ծիածան"-ի գրախոսականներեն մեկը ըլլալու սահմանված այս գրությունը եթե այսքան ուշ կը հրատարակվի, իսկապես ժամանակավրեպ մը չէ սակայն, քանի որ այս "Ինքնադատություն"-ը (ինքնադատության փորձը) կրնա կերպով մը "Նոր տաղեր"-ուն հառաջաբանը նկատվիլ. վասնզի "Ծիածան"-ի հեղինակը գեթ մասամբ իր խոստումը հարգած ու հավատքը իրագործած ըլլալու գիտակցությունը ունի, իրեն և մանավանդ ուրիշներու ուրախության համար:

< 1906, հոկտ. 9 >

Այսօրվան "Ծիածանը" որչա՛փ ալ նախնական ու աղոտ գույներ ունենա իր վրա, առաքելությունն է այն հորդ արևին և բեղուն անձրևին, որ իր հետևը պահած կա:
Հ. Տեր-Հակոբյան

Ահա և «Ծիածանը». թող ծիածանվեն բոլոր զգացումները.

Նորից չեմ տեղադրի այն բանաստեղծությունները, որոնք արդեն կան այդ ժողովածուից:

ԾԻԱԾԱՆ
1903-1906
ԿԱՅԾԵՐ

Հոգվույս դափ ու թմբուկի
Կ’իջնե ծիծաղն այս գիշեր.
Ծնծղաներու պես ցնծուն`
Ծափ կը զարնեն իմ հուշեր:

Բամբիռներու երգին հետ
Քու շահենի աչքերուդ
Ծիրանեծին բոցն հըրուտ
Կ’այրի հոգվույս մեջ նորեն:

Գինով` աննյութ նեկտարեն
Համբույրներուն ծաղկանույշ`
Հոն խոլաբար կը պարեն
Շարժուձևեր բամբիշի:

Ցայգն համրորեն կը մաշի՜,
Ա՜հ, քի́չ մըն ալ, քի՜չ մըն ալ,
Կ’ուզե հոգիս գինովնալ
Նայվածքիդ մեջ հրահոսան:


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 06.58.33 | Сообщение # 12
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ՑԱՅԳԱՆՎԱԳ

Կու գա սիրերգն հեղեղատին
Անտառներու մեջ մենիկ,
Երբ ժըխորներ պահ մ’ընդհատին,
Հասնի գիշերն երջանիկ:

Արևելքի գիշեր մը ջինջ,
Շափյուղազարդ երկինքով,
Ուր հեշտություն է ամեն ինչ,
Ամեն իր լի բուրմունքով:

Ծառաստվերի տակ սխրալի,
Բուներուն մոտ ու հեռու,
Ջինջ հեղեղը կը թավալի
Արծաթացող լույսերու:

Ու կը շրջի անտես ոգին
Հոն անտառի ծառերուն`
Խարշափն որոնց, թույլ հեշտագին,
Կը նվագե օրորուն:

Պիշ կը դիտեմ սաղարթախիտ
Արահետները նրբին,
Ու երազներս ականակիտ
Հետզհետե կը թափի՜ն…

… Դեռ մինչև ե՞րբ, ըսե՜, հոգի́ս,
Դեռ մինչև ե՞րբ տառապիմ
Պրպտելով անրջանքիս
Թոշ ծաղիկը մտերիմ:

Գուցե վաղը մթնե հոգիս,
Գուցե դո՜ւն ալ թարշամիս,
Մ’եղծեր հըմայքն անրջանքիս
Ու ծաղիկը պաշտումիս…

ԵՐԱԶԻ ՊԱՀԵՐ

Լույսը մարած սենյակիս մեջ,
Ուր կը հոսին գալար գալար
Հորդ ալիքները մութին,
Ու կ’անհետին
Արծաթ շողերն երազի.
Ես կը փնտռեմ մըտամոլար
Ըղձանույշի ձեռքն այն փափուկ, երկնային`
Որ պիտի տար ինծի ծաղիկն ըսփոփանքին:

Ես կը փնտռե՜մ,
Ըսպասումեն հոգիս համակ պատրաստած,
Ու տենչանքով մշտահած.
Ես կը փնտռեմ,
Հորիզոնին վըրա նսեմ,
Լույսի շող մը` զոր կը մարեն անդուլ վարանքն ու կասկած:

Ու տակավ,
Կ’իջնե ձանձրույթն երազանքիս,
Հանդիսավոր ու տրտում,
Ու կը պատե իր մըշուշե պարուտակին մեջ հոգիս
Անձկությունով անպատում:

Մըտածումը, ինչպես ճամփորդ ուղեկորույս,
Կ’անցնի փութով, անձկագին,
Երկարաձիգ, մերթ լուսավոր ու մերթ անլույս,
Ճամբաներեն իմ մտքին:

Ա՜հ, կը շտապեն, կը փախչի՜ն
Ճամբաներու լույսերն ամեն,
Հանկարծական խուճապի մը մատնըված.
Ճառագայթի հազիվ վերջին
Բիծ ու խաղեր կը համեն
Քովը ճամբուն մթամած`
Ուր համագրավ կը տարածվի վեհունի ցայգն համորեն:

Ես կը փնտռե՜մ,
Պատըշգամբին վրա կանգուն,
Զույգ մը աչքեր` մեղեսիկե, որոնց ճըրագը վառի
Հոգվույս մեգ ու խավարի
Անդոհության մեջ դժխեմ:

Պատըշգամբին վրա կանգուն,
Ձեռքս հոգնաբեկ ճակատիս,
Մինչ կը հոսի գիշերն ինչպես ծով անհուն
Դեպ ի ափունքն երազիս`
Ես կը սպասեմ հորդ ու վըճիտ լույսերուն`
Որոնց բոցը պիտի ցոլա անծիր ցայգուն մեջ հոգվույս:

ՇԵՐԱՄԻՆ ՆԻՆՋԸ

Շերամատան մեջ կը հնչեն բոժոժները զիլ` դափին,
Որուն հուշիկ կ’ընկերանա ձայնն երգեցիկ կիներու,
Եվ կը մարի մերթ ճարճատուն ծիծաղներուն մեջ ծափին,
Պատուհանեն լուսնի լույսի շափրակներ ներս կը թափին:

Ըսթափանքի ժամն է պչրոտ, փափկամարմին շերասին`
Խածումն որուն` կը քթքթա տերևուտքին մեջ դալար.
Ու սատափներ, ու զյումրյութներ, ու շողակներ… միասին.
Մեկ փաղփի մեջ կը նույնանան շերամ, տերև ու լուսին:

Երազանուրբ անասնիկին օրհասն ու մահը ըսպիտակ,
Վերջին քունն ալ դափ ու ծափով պիտի տոնեն վաղ գիշեր,
Օդանույշի ձեռքով բանված զանակածոպ լույսին տակ
Հինգ աղջիկներ հուսկ օրորը պիտի երգեն վաղ գիշեր…

ՄՏԵՐՄԻԿ ՏԵՍԻԼՆԵՐ

Ու կը դառնան ջըրանիվներ ծերունի,
Կափկափելով համբարուի հեքիաթներ.
Թախծապատում բարբառի հոծ կշռություն,
Որ կ’ակոսե լուռն աշնանի գիշերին:

Ու մարմանդին զյումրյութ` պայիկն օդանույշ
Նոր կը հագնի լույսի մետաքս թելերով
Շարամանված պատմուճանն իր մըշուշե`
Ուր մերթ շողակն օդաքարին կը վառի:

Ու բոժոժին ձայնեղ` գանգյունն արծաթե...
Ու սայլորդին ըստվերն որ գո՜րշ` կ’երկարի՜,
Ու սիկառին ծուխն` որ բիլ բիլ կ’ամպանա`
Ու լազվարթե գիծը ճամբուն հեռացող…

ՃԵՐՄԱԿ ՎԱՐԴԵՐ

Ըսպիտա՜կ վարդեր, ըսպիտա՜կ վարդեր,
Զոր հովն անտեսեց այս ճամբուն վըրա,
Շամբուշ հովն աշնան` որ կը դղրդեր
Մոլեգին` հողին ընդերքն համորեն:

Ճերմակ գաղափա՜ր, ճերմակ գաղափա՜ր,
Աշնան մոլուցքեն դողահար հիմակ,
Համբու՜յր շուշանի, դյութանք ձյունեղեն,
Փերթ փերթ լուսինկա, ապրշում համակ:

Բե՜ր ինծի իղձիդ կաթը խանդաղատ:
Մենավո՜ր վարդեր, որ մելամաղձիկ
Մառախուղներուն մեջ դեռ կը ժպտիք,
Ապրեցե՜ք հոգվույս մեջ հավերժորեն:

ԱՔԱՍԻԱՆԵՐՈՒ ՇՈՒՔԻՆ ՏԱԿ

Ծաղիկներեն հուշիկ թերթեր կը թափե
Բուրումներով օծուն հովիկն իրիկվան,
Հոգիներուն կ’իջնե երազ մը բուրյան,
Ի՜նչ հեշտին է մըթնշաղն այս սատափե:

Աքասիաներ, գինով լույսե ու տապե,
Օրորվելով մաքուր շունչ մը կը հևան.
Մինչ կը ձյունե ծաղիկն իրենց հոտևան`
Զոր խոլաբար հովը գրկել կը շտապե:

Ու լույսն անոնց, անխոս հուրի՜ դյութական,
Հըմայագեղ ու վարսքերով արծաթե,
Շատըրվանին կ’իջնե գուռին մեջ կաթե:

Ջուրը ցայտքեն ծաղիկ ծաղիկ կը կաթե.
Վըճիտ, ինչպես լույսե արցունքը մանկան,
Նըվագն անոր կը հեծեծե հեշտական:

Ծաղիկներեն հովը թերթեր կը թափե…

ԱՅԳԵՐԳ

Սարերուն մեջ կը կոծկոծի այգուն` կոչնակը վանքին,
Եղնիկները մըթնշաղին դեպ ի գետափ կը դիմեն.
Աղջիկ մըն է կարծես հովը` գինով մուրտի բուրումեն`
Որ ջուրերուն վըրա կը դառնա սարսուռի պարն հեշտագին:

Վանքի քովի արահետեն կարավանները կ’անցնի՜ն,
Բոժոժներուն երգը լալով գիշերին մեջ տրտմորեն.
Մինչ կը սպասեմ ջինջ լույսերուն` որոնք ծագիլ կը համեն.
Ու կը լսեմ շշուկներն` որ կը հծծեն մեջը ցանկին:

Կիրճին խորը, ժայռին ծոցն է գյուղանըկարը փռված,
Տարտամորեն, հսկայական, արծիվի մը ձևերով,
Մագիլները խորասուզած խորշերու մեջ մըթամած:

Արբշիռ բույրեն` զոր կը բերե ինծի առտուն անխըռով,
Ես կ’երազեմ ծառերուն տակ ու կըսպասեմ խոլաբար,
Լույս պարիկին` որ իղձերս պըսակելու պիտի գար:

ԳԵՏԱՓԻ ԵՐԱԶԱՆՔ

Գյուղն համորեն կը մըրափե ծոցն արևոտ ժայռերուն.
Տիվանդորրի պահն ըմպած է մեղկ հեշտություն մը սյուքի,
Ու ջուրերուն վրա կը ցանե գինովի դողն իր թրթռուն,
Գետն համբույրի մը երազով դեպ ի ափունք կը թեքի:

Գետեզերյա ծառաստաններ, միջօրետքի այս պահուն,
Ինձ անծանոթ թավուտքներե կը խրկեն բույրն հեշտանքի,
Որ համրորեն կը ծավալի ծաղիկներեն այն լըքուն,
Ասդին անդին տարտըղնըված` որոնց հոգին կը ցամքի:

Եվ հընամի ծառեր զյումրյութ միայնությանց ընդմեջեն
Կ’արտածորեն մուշկի բույրեր ու ժպիտներ ալ բոսոր.
Կիսամըրափ կ’երազեմ, զիս աղաղակներ կը կանչե՜ն…
Ձայներ` դյութիչ աշխարհներե, տարտա՜մ, անո՜ւյշ, հեռավո՜ր`
Որոնք անդին զիս կը տանին երանաստան մը բաղձոտ
Ու կը նիրհեմ արբշիռ` հովին դյութիչ նեկտարն ըմպած հոտ:

ԽՈՆՋ ԻՐԻԿՈՒՆՆ ԱՐԱԳՈՐԵՆ…

Խոնջ իրիկունն արագորեն կը խոնարհի դեպ ի խավար
Բուրմունքներու հաշիշն հոգվույս մեջ կը ցանե հեշտանք մը թույլ,
Երգի խազեր կը կրքոտին տակավ տենդոտ հուզումնավար:

Անօրինակ մըրափի մը մեջ կիսազգած կը թափառիմ,
Ցնցված ձայնեն ճոկաններուն` որոնք կու լան դուրսը անդուլ.
Պատուհանեն կը խրկե ինձ հովիկն համբույրն իր մտերիմ:

Մութ սենյակիս մեջ կը շրջիմ առջի համբույրն անրջելեն,
Ու շրթունքներս են բոցավառ` ջերմութենեն երազային.
Փա¯կ են աչքերս, և կամ հանկարծ մերթ անհամբեր դուրս կը նային.
Ա¯հ, լռությունն` որ կը տևե, և ըստվերներն ու կը քալե¯ն…

Շուրջիս անփույթ իրեն համակ հարցումերուս հանդեպ խուլ են,
Հանդիսատես կ’ըլլամ մտքիս պատկերներուն քայքայումին
Դու չե՜ս գիտեր թե ի́նչ կըզգամ գուրգուրանքես երբոր իմին`
Քեզի համար տենդով հյուսած երազանքնե́րս իսկ կը խըլեն…

ՑՆՈՐՈՏ ԱՆԴՈՐՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Հեշտ, փալփըլուն գիշերներու անդորրություն մը ցնորական…
Դոդոշներու մերթ կեղերջներ լուռին սրբույթը կը լլկեն.
Ծովախորշին մեջ ընկղմած լույսե աչքեր` որ կը խոկան`
Հոգնա՜ծ, մաշա՜ծ իրենց տարփոտ, իրենց բոցեղ տրտմութենեն:

Ցայգն է ժայթքած իր շողակի շատըրվաններն անրջական,
Հեռուներեն ուտի մը թավ հեծքը կու գա դողդըղալեն.
Այս գիշեր ջերմ ու երազված կայծեր հոգվույս խորերն ինկան,
Կը մարեմ լույսը լամպարիս, ու կ’երազեմ մըրափելեն:

Շանթե աչքեր, բոցե թևեր մըտածումիս կ’անցնին քովեն
Եվ հուրիներ` նոր հոլանած ալապաստրը իրենց կուրծքին`
Որոնց համար շրթունքներըս անթիվ իղձեր կը թոթովեն:

Որմին վըրա տրտմություն մը կը ցանե բիլ եղրևանին,
Դաշտերուն մեջ հարսնուկներու բոսոր իղձերը կը ցամքին.
Մինչ ես կ’ըմպեմ հաշիշն անհագ ցընորաբեր այս գիշերին:


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 06.59.34 | Сообщение # 13
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ՎԵՐԱԴԱՐՁԻ ԵՐԳ

Կսկիծ կա սրտիս մեջը վիրավոր`
Զոր արևին լո՜ւյսն անգամ չի բուժեր.
Խորունկ ու ցավոտ մորմոքում մը որ`
Ա՜հ, պիտի լայննա՜ երբ իջնե գիշեր:

Կը հյուծին ցոլքերն լույսին հեռավոր,
Խարույկի մը պես` որ վաղ է մաշեր.
Բայց դեռ կը հուզե զիս տեսիլք մ’աղվոր`
Զոր ինձ կը բերեն անցյալին հուշեր:

Ու պիտի ապրի՜մ, վիշտը նոր ուժեր
Կը բերե հանկարծ հոգվույս սիրավեր,
Կյանքին կը դառնամ դեռ չըրած գիշեր:

Փուշեր նետվեցան օրե օր վերքիս,
Ու հոն հեծեծանք մը բերին հովեր,
Բայց սիրո հույս մը կ’արևե հոգիս:

ԿԻՐԱԿՄՈՒՏՔ

«…Եկե’ալքս ի մտանել արեգականն
տեսանք զլույս երեկոյիս…»

Հուշիկ փախչող իրիկվան ծիրանի լույսն է զըվարթ…
Ոսկի թելեր` պլլըված խունկի թավիշ մըշուշին.
Կապույտ ծոպեր, ծիածան, ծըփուն ձայներ, միստի՜ք վարդ,
Լույսե արցունք մոմերու` որոնք հանդարտ կը մաշին:

Խունկի ծարավ իմ հոգիս կը ծըծե պահն այս հանդարտ,
Ոսկեկըրակ աչքերով բուրվառներն երբ կը ճոճին.
Պակուցում մը հոգեգրավ հոն կը թողու զիս անթարթ,
Կը զգամ համբույրն իմ հոգիս պարուրող բիլ մարմաշին:

Մեղեսիկի երանգներ կ’օծեն պարույրը խունկին.
Խորհուրդին եմ ծնրադիր բազուկներըս խաչանիշ`
Ու կըսպասեմ որ ծագի հոգվույս պայծառ Կիրակին…

Ջահերն հիմակ կ’երազե՜ն համակ զյումրյութ ու թարշիշ…
Կամարներեն, խորանեն կը ծագին լույս ու ծիծաղ.
Հոգիս քիչ քիչ կը թաղվի անուրջին մեջ այս չքնաղ:

Հուշիկ փախչող իրիկվան ծիրանի լույսն է զըվարթ…
ՆՈՊԱՆԵՐԸ

Մթության մեջ վըհուկի մը պես թախծադեմ,
Ցավոտ Սիրո հարվածն է որ կ’իջնե կուրծքիս.
Ու Տենչանքի ծիրանիեն հրաշեկ հոգիս
Դեռ կ’ընդգրկե հիշատակներ` զորըս կ’ատեմ:

Բոլոր լույսերն ալ մարեցան հետըզհետե.
Ես կը սիրեմ այս խավարը տառապագին,
Ուր վիշտ մը լայն` սիրտըս կուրծքես դուրս կը նետե,
Եվ ես կ’ըմպեմ սև հեշտանքը ցավոտ Կյանքին:

Խավարին մեջ չունիմ խարխափն Երազանքին,
Ու կը դադրիմ սերերու շուրջ թափառելեն.
Բոցեղ աչքերս ունին կայծակ մը թախծագին,
Սիրտես ցավերն հեծքեր վայրագ լոկ կը խըլեն:

ՏԱՊԻ ՆՈՊԱՆԵՐ

Ջըրաշոգին գետին վրայեն ամպանըման կը բարձրանա.
Կը փողփողին լազվարթ գույներ ճամբան ի վեր Կապույտ-Դարին.
Շինականներ արևահար ծերունի մը գյուղակ տարին.
Արեգակի բորբ ընձյուղներ կ’այրեն ամեն ինչ անխընա:

Դարուղիեն կ’անցնին դանդաղ ուղտերը գորշ կարավանին,
Թաթավելով իրենց հոգին հըրայքին մեջ տոթական.
Երազանքին կիսատ թողած, գինով գինով վարդեր ինկա՜ն,
Առանց սյուքի ու պլպուլի կը հեծե ցավն իր վարդենին:

Տիվագոլի երակներով բացավայրերն են բոցափայլ,
Ծաղիկներու հոգեվա՜րն է, ժամն արևոտ տաղտապանքին.
Բազմազեղուն բուրմունքներն են հեշտագրգիռ ու տապագին,
Մենաբաղձիկ անտառին մեջ ո́չ հեծություն կա, ո́չ դայլայլ:

Ժայռերն անփույթ դեռ կը տաքնան, հանդարտորեն, լուսափողփող,
Գիրկն անդորրին այս կիզանուտ և երազին տակ բոցավառ,
Հնձողներու ձեռքեն հոս հոն հանկարծ կ’իյնա գերանդին վար,
Ամենուրեք կը խըլրտի նոպան տապին տախտապարող:

Ըսպասումն է հեղգ ու ջերմին, կ’ուշանա դեռ հովն իրիկվան,
Որ զովացիկ, պիտի մեղմե տենդն անպարփակ այս թալուկին.
Ջերմակարոտ, փաղփուն օձեր լեռներեն վար կը սողոսկին,
Եվ` հըրաշունչ արբշիռ ու բոցերազ` մերթ կը հևան:

Դաշտերու մեջ ընկուզիներ կը քնանան հոս հոն ցանցիր,
Ո́չ ճամփորդ կա, ո́չ ալ թռչուն իրենց շուքին տակ ապաստան.
Հսկա խորխի պես կ’երկարի, լայնատարած, մենիկ ճամբա`
Ուր սըլացքի ու քայլերու հետին մրմո՜ւնջն իսկ չի հածիր:

Թուրինջ գույներ ջըրանըկար… ծիրանի հև՜ք արևմարին…
Մըշակներ ու ձիավորներ պարտեզներեն կը դառնան տուն,
Խարխուլ կամուրջն անոնց բեռին տակ կը հեծե խոնջ ու նըկուն,

Ահա գիշերն ալ ծանր ու մեղկ կը գըլորի սարերեն վար,
Ու տապահար դաշտավայրեր կը հագենան աղջամուղջով.
Կենսանորոգ շունչ կը բերե ըսթափանքի կազդույրն այս զով,
Բայց ցորեկին դեռ կը տևե բազմալեզու տենդն հըրավառ:

ԱՇՆԱՆԱՅԻՆ ՀԵԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Իրիկուններն ես կը խոկամ,
Ամայության երգը կ’ացնի
Պատուհանիս երբ առջևեն,
Անկապ ձայներ զիս կը թովեն,
Հոգվույս մեջեն մերթ Աշունի
Կ’անցնի հանկարծ ուրուն տարտամ:

Գիշերն համբուն ես կ’երազեմ
Ցավը կյանքի Աշուններուն,
Ու շամբուշ հովն` որ կը տանի
Դեպ ի տամուկ խորշեր նըսեմ`
Զորս տերևի տեսիլն աղփուն
Որ օդին մեջ կը տատանի:

Եվ ցուրտ այգուն միշտ կը դիտեմ
Պարուտակը մըշուշներուն,
Զոր գիշերվան անտես ձեռքեր
Թույլ միջոցին մեջ են ձըգեր,
Վըհատության պես մոլորուն`
Զոր քաշած է սերն հոգվույն դեմ:

Բայց թափառի՜լ կուզիմ ընդմիշտ,
Մառախուղին ու հովին դեմ,
Ու դաշտերուն մեջ ամայի,
Ուր աչքն ահով միշտ կը նայի,
Դիտել` տժգույն ու դալկադեմ
Բարձունքներուն տամուկն ու վիշտ:

Հոգիս հիմակ հափրանքն ունի
Սիրո խանդ ու հըրայքներուն,
Ու ծաղկալից եղկ ջերմության
Վայելքեն վերջ բազմաբուրյան,
Կ’ուզե մշուշն այս օրորուն,
Ու ցրտագին զովքն Աշունի:

ԳԱՐՈՒՆԸ Կ’ԱՊՐԵՑՆԵ

Կը թանձրանան
Տերևներուն
Շեղջեր լըքուն,
Մինչ կը դառնան
Դեռ ծառերուն
Մեջ համորեն
Հովերն աշնան,
Պարն ամեհի:

Ու դեպ ի տուն
Միշտ կը դիմեն
Շեշտերն ամեն
Ծիծառներուն.
Միշտ դեպ ի տուն:
Ու դեպ ի ներս
Բոլոր իղձերս
Ա́լ տարիր դուն,
Չքնա՜ղ աշուն:

Դեպ ի տամուկ
Պատուհանին
Ա՜լ կը հառին
Աչքերս հիամկ,
Ու սե՜ր համակ,
Երգըդ կ’իջնե
Սրտիս` ուր նե
Իղձ մը ճերմակ
Պիտի գտնե:

Չէ՜, հովերուդ
Հետ ցավը չէ́
Որ կը տանջե
Սիրտըս հըրուտ.
Այլ կը դառնան
Իղձ, հուզմունքեդ
Բողբոջ գարնան
Արևաշող
Հույսերն հավետ:

ՀՈՎԻՆ ԱՆՑՔԸ

Անդնդագալար օվկիանի պես
Կ’ուռի այս գիշեր հովն ալիք ալիք,
Կը ծըծեմ լեղի սարսափն իր ճամբուն…
Իր լալոնին մեջ սենյակս է ծըփո՜ւն,
Հոգիս` իր ահեղ կոչին խաղալիք`
Մինչ լույս շառավիղ մը կ’երկարի մտքես…

Լեռներեն կ’իջնե հևքն իր մոլեկան,
Իրար բերելով ձեռքերս` անձկագին
Մինչ ես ծնրադիր` կ’ունկնդրեմ Երգի՜ն,
Երգին խոլարձակ, Երգին թախծագին…
Ե՞րբ պիտի հասնի իր հանգրվանին
Արհավրոտ Ուխտին այս գոռ կարավան…

Բուռն համեմունքով իր շունչն է լեցուն.
Ու կ’առնե ծովուն գույներն աղտաղտուկ`
Մինչ զայն կը տանին պայերն ամբարձիկ,
Համբույրն իր կու գա մինչև իմ խցիկ.
Եվ ես հըպումեն կը փախչիմ գաղտուկ,
Հըպումեն` վայրի վիշտով ակաղձուն:

Մարած է քրքում լույսը լամպարիս,
Հորդող մութին մեջ հևալեն տրտում.
Ես դեռ կըսպասեմ ալեկոծ Անցքի՜ն,
Ա՜հ, քո՜ւկդ եմ արդեն, ո՜վ միստիք ցնցում,
Ո՜վ ձայն, մինչ ուժգին հոգվույս կը փարիս…

ՍՈՆԱԴԻՆ

Միջոցին մեջ կը թոշնի
Լույսի ծաղիկը թրթռուն.
Ըմպած մըռայլն ամպերուն,
Տըխուր է ծովն աշունի:

Ցորեկներուն կը հակին
Գորշություններն հոգվույս մեջ`
Ու գիշերվա երգը գեջ
Լացավ թոնով մը մեկին:

Ամայության մը տրտում
Կու գա ինձ ցավն երբեմնի.
Եվ երազանքս անպատում
Կը կոծկոծի՜, կ’արյունի:

Հովը կ’ոռնա խուլորեն,
Ու գիշերը կ’երկարի՜.
Ալիքներու ժըխորեն
Ու սարսափեն խավարի:

Դալուկ սիրո մ’աշնանային
Կը կաթե դողն հոգվույս մեջ,
Ուր հուրիներ կը նային
Անրջածին, լուսամեջ:

Բայց կը վախնամ որ նորեն
Խուսափի՜ լույսն երազին,
Ու մըշուշներ գաղտորեն
Վայելքներուս շուրջ հածին:

Աղաղակ մը, մեջն հոգվույս,
Արագորեն կը ձայնե
Մահվան պարը սրտահույզ,
Մեռա՜ծ է կույսը ձյունե:

Տարփատենչիկ, զաղփաղփուն,
Աղջիկն է ան անուրջիս,
Երազունակ ու փաղփուն
Հոգին կանգնած է առջիս:

Ու կը տեսնեմ դեռ շողուն
Փայլը սրտին իր նըսեմ.
Մոգութենեն աչքերուն
Հափշտակված կ’երազեմ…

ՎԱՅՐԿՅԱՆՆԵՐ
Ո՜վ սիրական խավարներ: Կենդանի՜ երազ
դանդաղ գիշերներու, ուր կի́րքը միայն նայվածքներ
ունի: Ու մի́շտ, մի՜շտ, անխոնջ կերպով, անպատում
մելամաղձությունը Համբույրին:

ՌԵՅՄՈՆ ՊՈՒԵԵՌ

Հըրայրքի մեջ գիշերը զայն կ’երազեմ,
Շըրթունքներս պատրաստ իր մեղկ համբույրին.
Բայց ժըխորին մեջ կը մոռնամ վերստին
Այն պահերն` ուր զայն սիրած եմ մոլեգին:

Ու կը մոռնամ ես նոպաներն ալ բոլոր.
Հորդ կիրքերու ժամերն ամեն ըղձածոր`
Երբ կ’իյնամ ոտքն իր տեսիլքին` մինչև որ
Անշարժանամ պաղատանքիս մեջ մոլոր:

Ու չեմ հիշեր ցորեկն ասոնք, երբ խունկե
Ա́լ ավելի հեշտ բուրմունք մը մեղկօրոր
Իր ծըփանքին մեջ հույզերըս կը լլկե:

Այդ բուրումի եղկությունն, որ միշտ անկե
Կը ծորի և կը պարուրե զիս` բոլոր
Հոգիդ անծիր մոգությամբ մը կը խնկե:

……………………………………………….

ԱՅԳԵՐԳ

Այգն է ծաղիկ երազով ու բալաձիգ` թեթևորեն.
Մըշուշն անծալ ջրվեժի պես ամբարտակեն վար կը հոսի.
Իր չըփույթին մեջ կը շիկնի ոսկի աղջիկն արշալույսին.
Այգն է ծաղիկ երազով ու բալաձիգ` թեթևորեն:

Երկու բոցե թևերի մեջ ծովանըկարն է սխրալի՜.
– Կապույտի՜ փառք ամրափակված շրջագիծով ոսկեդրվագ,–
Ուր ցնծալից թևճակներու հեշտերգն ունին կուր ու նավակ. Երկու բոցե թևերու մեջ ծովանըկարն է սխրալի՜:
Պիտի ըմպե՜մ բոցն արևին, ճառագայթի՜ եմ ծարավի.
Պիտի ծըծեմ բույրն առտըվան`հոգվույս համար` որ հիվա՜նդ է.
Հոգվույս համար` որ կերազեր գգվոտ ու մեղմ շունչն հարավի,
Պիտի ըմպե՜մ բոցն արևին, ճառագայթի՜ եմ ծարավի:

Քիչ մըն ալ դո́ւն ժպտեիր, ա՜հ, հոգվույս համար` որ հիվա՜նդ է.
Նայվածքի խաղ` որով դառնա աշխարհն ինծի ծափ ու ծաղիկ,
Տարիներով իմ երազս էր սիրո գարուն մը խաղաղիկ,
Քիչ մըն ալ դո́ւն ժպտեիր, ա՜հ, հոգվույս համար` որ հիվա՜նդ է:

Սեր-Արևիդ բոցն երկարե խորերն հոգվույս իմ պատանի,
Զերթ արևին լեզվակն ոսկի` որ կը ծըծե մըշուշն այգուն.
Ո՞ւր է ճաճանչն, հուրքը ջերմին` որ մառախուղն առնե տանի,
Սեր-Արևիդ բոցն երկարե խորերն հոգվույս իմ պատանի:

ՄԹՆՇԱՂՆԵՐ

Վերջալույսին աղջիկն է իր կուսության մեջ քրքում.
Ինչո՞ւ մինակ մընացի երազիս հետ թախծագին.
Թմբիներու բույրին տակ, նուռիներու ծաղիկին`
Ա՜հ, ինչո՜ւ ես մընացի գիրկն երազին այս տրտում:

Ո՜վ դուն հիրիկ ծաղկանույշ, երբ անցար հետ լույսերուն,
Բան մը փըլավ հոգվույս մեջ, քայքայումով ողբագին.
Դարձիդ քի՜չ մըն ալ ժպտե սա́ լուսաբաղձ հիվանդին`
Որ քիչ առ քիչ կը մեռնի՜ կառչած իր խոլ հույսերուն…

Մութը կ’իջնե հոգվույս` ուր վաղո՜ւց գիշեր է արդեն.
Ըսպասումի՜ ցայգ` ուր դեռ չըշողաց լո՜ւյսն երազին.
Հազիվ քիչ մը բույր ծըծած մոռացումին ես վարդեն
Նորեն քեզի՜ կը դառնամ, ա՜կն արևիս ոսկեծին:

Լուսնի պայծառ տիվին տակ պիտի համրեմ անդադար
Բուստե զարկերն ոգևոր` առույգ սիրո երազին.
Ա՜հ, քիչ մը լո՜ւյս, ժըպի՜տ մը` որ կյա՜նք ինծի պիտի տար,
Եվ փարատեր լըքումն` որ կը ծանրանա իմ ուսին:

Եկո՜ւր, արդեն կը մըսի՜ն հեք երազներն իմ որբուկ,
Ա՜լ հոգնած եմ անցնելեն կածաններե մենավոր,
Անձրև կ’իջնե հոգվույս մեջ, կը զգամ մահվան սրսըփուք,
Ձեռքս է պարապ մընացեր դատարկին մեջ սըգավոր:

ՆԱՎԱԿՆԵՐԸ

Նավակներ մեկնեցան ամենն ալ, բաղձանքով ակաղձուն.
Հեռացան ամենն ալ` ծըփանուտ Երազիս ափունքեն.
Անձուկին բոցը զիս պաշարե՜ց. Ըսպասման հիվա՜նդն եմ.
Հոգեսարս դողերով և հուրքով միշտ ցայգերն են հըղի.
Գիշերներն ես համբուն կըսպասեմ ծիրանի այն դարձին.
Ու ցայգուն ալ կ’անցնիմ ավազուտ ափունքեն` դողահար`
Սրտաթափ ու խանդոտ երազի կայծերով առլըցուն:
Դարձուցե՜ք նավակներս հողմավար, ջրանո՜ւյշ պայիկներ,
Դարձուցե՜ք նավակներս դյութավար, իրիկվա՜ն հովիկներ…


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 07.00.34 | Сообщение # 14
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ՄԵՂՈՒՆԵՐԸ

Տենչանքներըս, տարագնացի՜կ մեղուներ,
Ոսկի երիզ մը բանալով
Ու զանակներ անձրևելեն
Թըռան գացին երամ երամ.
Անցան գացին դարուղիեն,
Կիսաթափանց մըշուշներու ապրշում քողքը պատռելեն
Եվ հածելեն մեջն արևին ոսկեծաղիկ մառախուղին:

Արևակի, սուտակներու ու զյումրյութի
Փաղփուն երանգը ծըծելով իրենց չորս դին.
Ծործորներեն, բացավայրեն
Ու ցորենի գանդաշներեն անցան անդին.
Ես գետափին մոտ մընացի վարատական,
Մելամաղձիկ երազս հըղած
Դեպ հեռավոր ծաղկաստաններ`
Ուր թառեցան մեղուներն իմ տենչանքներուս:

Մեղուներն իմ տենչանքներուս`
Միջօրետքի պահերեն վերջ,
Որոնց դարձին ես կըսպասեմ`
Ուղեկուրուս զակատելով:
Ահա՜ օրն ալ մըթագնեցավ,
Եվ ես ի զո՜ւր տարաժամ
Դեռ կըսպասեմ անոնց հևքոտ ու մեղրազօծ վերադարձին:

Ա՜հ, այս ցայգուն
Պիտի անցնիմ դարձյալ Վախիս ճամբաներեն.
Ալ հափրացա՜ծ, հուշակորույս,
Գիշերներու ըմպած գինին խավարածոր,

Պիտի անցնի՜մ ես այս գիշեր`
Երկյուղիս սեպ ճամբաներեն,
Իմ գանկիս տակ
Հույսի ոսկի բոցին անուրջն առկայծելեն:

Ալ հոգնա՜ծ եմ
Ըսպասելեն տենչանքներուս մեղրին անույշ,
Ու տարաժամ այս հածումին մեջ երջանի՜կ պիտի ըլլամ`
Եթե թունեղ խայթ իսկ բերեն
Ուղեմոլար մեղուներն իմ տենչանքներուս:

ԲՅՈՒՐԵՂԻ ԴՅՈՒԹԱՆՔ

Մանուկ մըն է, որ կայներ դեմն հըրածամ արևին,
Կ’օծե հոգին իր շուշան լուսացնցուղ երազով,
Ու կը ծըծե հոտևան խտղանքն ու դողն այգուն զով,
Մինչ մեղեսիկ աչուկներեն Եսին ցոլքով կը վառվին:

Նըշուլագեղ ու պայծառ ցոլքով վճիտ իր Եսին`
Երկինքն` որուն հրճվանքի ակեր ունի կապուտակ.
Ու կյանք սերն հորդած է հոն լեռնածին զերթ վըտակ`
Ուր կաթիլներ ու ցայտքեր հետզհետե կը հոսին:

Բյուրեղ մը կա ձեռքին մեջ` զոր կը ճոճե դարձդարձիկ,
Յոթը գույնին տե՜նչն ունի, լույսի անհուն խաղերուն.
Երանգներու, շողերու կ’ըղձա անուրջն օրորուն,
Եվ արևին կը նայի միշտ կաթոգին ու բաղձիկ:

Ա՜հ, ի՜նչ դյութանք, ծիածան ծոպե՜ր ունի ամեն բան…
Շափյուղակնե՜ր… կարկեհա՜ն… զյումրյո՜ւթ, շողակ ու թարշիշ…
Ծովն է լեցուն գույներով ու ծիրերով ոսկենիշ,
Ինչպես դաշտերն ու լեռներ, ինչպես մարմանդն ու ճամբան:

Ծափ կը զարնե, ծիծաղեն ծըլե՜ր է ծիրն իր այտին,
Անո՜ւյշ արև մանկական, ամպ ու մեգի անգիտակ,
Իմ երկինքս ալ կը հրճվի ոսկեծիծաղ լույսի տակ,
Ու մոռացված բուրմունքներ զիս կըզգլխեն վերստին:

Պրիսմակ մըն ալ ե՜ս ունիմ, ու կը դիտեմ ցնծագին
Սիրույդ արևը պայծառ, սիրույդ արև՜ը ջերմին,
Ու խանդաբորբ իմ հոգիս հանդեպ անոր պաշտումին,
Մանո՜ւկ մըն է, որ կայներ դեմն հըրածամ արևին…

ԻՂՁԵՐ

Կես գիշերվան բուրումնահեղձ վարդերով,
Որոնք գինով ցող ու շաղի կըսպասեն,
Պիտի հյուսեմ մանյակ մը նուրբ
Շուրջն սպիտակ պարանոցիդ.
Եվ այգուն
Պիտի գտնես ցողված` վարդերն այդ անույշ`
Իմ արցունքիս ցողերով:
Ու օր մըն ալ,
Երբ թարշամի
Քայռն այդ ծաղիկ անուրջին,
Պիտի հյուսեմ նոր նարոտներ ոսկելար
Անոր հուշքին տեղ բոսոր,
Իմ համբույրիս բոց ու բուրյան վարդերով:
Երազանուրբ ձյունաթորմի ձեռքերուդ
Պիտի բերեմ մեղեսիկե մատնիներ`
Ու քողեքներ արևակե.
Եվ երբ անոնց ցոլքը մարի աննըշույլ,
Տենչանքներուս բազմերանգ
Բոցով զանոնք պիտի վառեմ անդադար:
Ու լարերուն տեղ վինին հինավուրց
Պիտի դընեն արծաթ թելերն ըղձանքներուդ`
Որոնք հավետ պիտի թրթռան
Տրոփումներովն իմ սրտիս:
Գինով` դյութիչ բուրմունքներեն ծաղիկներուն ըզգլխիչ
Ո՜վ դյութանույշն իմ սրտիս,
Պիտի հածինք միասին,
Ընթադրելով բույս ու ծաղիկ ու դալար,
Ու լալով
Բուրումնացան մահն անոնց,
Պիտի հածի՜նք,
Լույսի արծաթ անձրևին տակ
Ու ծոցին մեջ
Թավուտքներու կիսաթափանց գիշերներուն,
Ո՜վ երազին իմ աղջիկ:

ՑԱՅԳԱՆԿԱՐ

Համատարած անդորրության մը մեջեն,
Կիսաթափանց մըշուշներուն մեջ հալած
Ուրվագիծը տուներու`
Որոնց լայնաքթիթ պատուհաններեն
Կը ժայթքեն
Լույսի ցայտքեր` տարփագին ծաղիկներուն պլլըված:
Ու հեշտոտ ու մարմըրուն
Աղաղակն ալ նըվագներուն լարավոր
Կը ծաղկեցընեն դյութանքն անդորրիկ,
Գիշերվան մը երջանիկ:
Ու կ’երկարի՜, կ’երկարի՜
Խմբանկարը տուներուն`
Տարտամորեն փաթթըված
Մեջն ապրշում մըշուշին,
Ու լայննալո՜վ, լայննալո՜վ
Դեպ ի ծովափն` ու երկչոտ
Կըսպասե
Ալիքներու համբույրին:
Ու եզերքեն հանդիպակաց,
Ծայրը դալար հրվանդանին,
Ուր վաղուց
Մեռան ճիչերը ցորեկին,
Ծովին փոթ փոթ երանգածուփ թավիշին վրա
Միապաղաղ կ’անդրադառնա
Ուրվանըկարը խուսափուկ
Լույսի ծըփուն ծաղիկին`
Որ կը ծըլի փողփողուն ծովեզերքի փարոսեն:
Ու դեռ հեռուն,
Քաղաքեն ու բացավայրեն ալ անդին,
Կ’ընդնշմարեմ արտևանները ցըցուն
Մանիշակե լեռներուն
Մարմաշի մեջ պլլըված
Հսկա հարսեր հեշտամոլ`
Որոնց տարփանքը կըզգաս
Հեռուներեն, հեռուներե՜ն…
Ու կը լըսեմ վարերեն թևճակներու նըվագն ալ,
Ջուրերուն վրա թըրթըռուն,
Ու կը լըսեմ ծաղիկներուն ալ երգը
Աղաղակ մը սիրածուփ`
Սահած ծոցեն դաշտերուն`
Ուր ցաները կը վետվետին սիրատարփ:
Ուր երկինքն ալ կը քնանա,
Կապույտներու խորհուրդին մեջ երազելով
Վաղորդայններն երջանիկ:

ԱՐԵՎԻՆ

Հարավի մեղմ ու լիաշունչ հովին հետ,
Որ վաղուց երազված համբույրի մը պես
Իմ սիրակարոտ հոգիս հեշտանքով կը լիացնե,
Շողա́, ո՜վ արև, շառափներովդ ոսկեծայր,
Մառախլապատ Երկունքիս մեջ`
Ուր Մտածումը կը դեգերի ուղեմոլար,
Շողա՜, շողա՜, բարի՜ արև, հիվա՜նդ եմ…
Պատուհանիս հեղուկ ծոցին մեջ ինկած խելահեղ,
Միջօրեի հեշտադալար ու բոցակապ երազին գիրկը,
Թևատարած կըսպասե՜մ.
Պլլե՜ զիս բոցեղեն ցանցերուդ մեջ
Ու օրորե՜ ջերմագին
Ու կիզանուտ համբույրիդ տակ.
Թող հոգվույս մեջեն անցնին կարգավ
Մանուկներն ընդարմացած:
Մինչև որ
Կանգնիմ նորեն ու անցնի՜մ դարձյալ
Տարփանքիս խանդաղատ ճամբաներեն:
Հիվա՜նդ եմ, բարի՜ արև, շողա՜, շողա́…
Հոգիս թռչնիկ մըն է,
Օդ ու լույսի, երգ ու ծիծաղի կարոտ,
Բայց երգը, որ իր ալուցքեն կը թռչի,
Անտես ու ստվերոտ սանդուխներու վրա
Կ’իյնա շնչահեղձ:
Շողա́, շողա́, բարի՜ արև, հինա՜նդ եմ…
Ճառագայթող գոլիդ մեջ հեշտագրգիռ,
Մինչ կը խժա տարօրինակ, խոլ պարը զամբուռներուն`
Հուրքե́դ գինովցած`
Ու, մինչ թուփ ու ծաղիկ ծարավեն կը մարմըրին,
Ես կ’ըմբոշխնեմ խտղտանքն անանուն` երջանիկ տիվանդորրիս,
Համրորեն ու գիտակից
Գինովությամբ հեշտագին:
Քի՜չ մըն ալ դեռ,
Ա՜հ, շողա́, շողա́, բարի՜ արև, հիվա՜նդ եմ…
Վերջին անգա՜մ մըն ալ,
Դեռ իրիկո՜ւն չեղած
Ու, դեռ տամուկ գիշերին վըհուկը զիս չընդգրկած,
Վերջին անգա՜մ մըն ալ,
Փարե́ հոգվույս խանդաբորբ ու կաթոգի՜ն,
Հիվա՜նդ եմ, բարի՜ արև, շողա́, շողա՜…

ՑԱՅԳԱՅԻՆ

Լուսնի մահիկն երբ
Սանդուխներու վրա
Մեղմով կը տեղա
Լույծ, անձրևակերպ
Սահանքն ի լույսին:

Եվ երբ մանիշակ
Գոլորշիներուն
Մըշուշն անապակ
Կը ծաղկի թրթռուն
Ծովերուն վըրա:

Խորն իմ սենյակիս
Կը հանգչի հոգիս.
Փակաչք ու անթարթ
Կը ծըփամ հանդարտ
Ըստվերի գորշ գորշ
Լըճակներուն մեջ:

Հայելիներուն
Հոգին պըրիսմակ
Կը դողա համակ
Երբոր սարսըռուն
Աշտանակներուն
Ծիրանի ցոլքեր
Կը սահին անոր
Վըճիտ ծալքերեն
Հոգվույս ալ մեջեն
Տակավ կ’երկարի
Փափուկ արծաթի
Շավիղ մը ձայնի:
Ու ճառագայթներ`
Որ զիս կը կանչեն
Հոգվույդ ալուցքեն
Կը հասնին ինծի:

Հապօ՜ն, կը մեկնին
Իմ անրջանքին
Թիթեռներն ամեն,
Ու միջոցին մեջ
Հուշիկ կը գըծեն
Շառայլ թըռիչքին
Ակոսն հեշտագին:

Ակոսն հեշտագին`
Որ ձայնիդ կառչած
Կ’երկարի մինչև
Քու սրտիդ արև…


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 07.01.45 | Сообщение # 15
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ՍԻՐԵՐԳ

Ճառագայթի պես ոսկեվարս ու նրբին,
Երբոր ճամբեն կ’անցնի հըպարտ, լուսարագ,
Բան մը սրտես կ’ըլլա բոցին պատարագ
Իր աչքերուն` ուր կը մոռնամ ես արփին:

Երազային, ծաղիկի պես նրբավոր,
Երբ կը ժպտի պատուհանին ետևեն,
Թռիչներ հոգվույս մեջ լուսաբաղձ` կը թևեն
Խոլ անուրջով կապույտներու հեռավոր:

Ու երբ կ’երգե ջութակին հետ սարսըռուն
Մեղմածավալ հեշտերգն իրեն ցայգային,
Կարծես աչքերն իր լուսափաղփ կը նային
Տենդոտ պահին` մեջ իմ հոգվույս ալքերուն:

ՈՒՌԻՆԵՐՈՒ ՇՈՒՔԻՆ ՏԱԿ…

Ա

Ուռինե՜ր, լացե՜ք, լացե՜ք անդադրում,
Արտասուքնիդ շիթ շիթ հոգիս կ’արծաթե.
Ես կը փարիմ մենիկ պահին այս տրտում`
Ուր ձեր հեղուկ նըվագն հուշիկ կը կաթե:

Ծաղիկներուն գոտին դեղին, լայնարձակ
Արոտներու զյումրյութ իրանն երբ գրկե,
Ու միջօրի արևն ալ` խուրձ ու տրցակ
Շողերն իր` բիլ ժապավենով կը պրկե:

Կուգան կույսերն իմ անուրջիս, հերաձակ,
Մանիշակե բըլուրներեն ու դաշտեն,
Ես կ’ունկնդրեմ հապըշտապ ու համարձակ
Քայլերուն` որ լուռն ուժգնորեն կը շեշտեն:

Ու կը պարե՜ն, իրենց նազանքն հարսենի
Ու նայվածքին քողքած կազի մըշուշով,
Իրենց վարքին հետ կը խաղա սյուք մը զով
Եվ այտերնին կակաջի պես կը շիկնի:

Իրենց մարմինն` ակնվանի թափանցիկ,
Իրենց հոգին` համբույր համակ ու շուշան,
Իրենց սիրտը` հուր շրջմոլիկ ու բաղձիկ,
Իրենց ծիծաղն` արշալույս մը ջինջ գարնան:

Բ

Ուռինե՜ր, արտասվեցե՜ք տրտմագին
Գորովակաթ արցունքը ձեր արծաթե.
Քաղցր է ինծի զեղումն այդ ձեր թախծանքին`
Որ տրտմանույշ կայլակներով կը կաթե:

Տիվանդորին համբուն` ժամերն են ոսկի,
Ձեր սաղարթին գորշ ու տարփոտ շուքին տակ`
Ուր բուրմունքը կու գա ծաղիկ ու հասկի
Եվ կը հնչե հուշքերուս ծափը խայտակ:

Ուր մերթ ձայնն ալ թմբկիկներուն հեռավոր,
Ու ծիծաղը բաբիռներուն արծաթի,
Ու գնչուհի երգիչներու տարփավոր
Սիրերգներու արձագանքն ալ կը ցաթի:

Ու երբ դարձյալ հովիկն համակ ընդգրկե
Անդաստանին վայրի Լուռը թևավոր,
Ու երբ ծառուտքն ալ արբեցած խոնջենքե
Անշարժանա իր խոկին մեջ մենավոր:

Արագիլ մը կ’անցնի հանկարծ անվրդով,
Ցուցադրելով կարմիրն իրեն կտուցին
Ու կը տաքնա մեջն արևին հուր ցանցին,
Ու կը ցանե հոս հոն կափկափն իր թոթով:

Գ

Ուռինե՜ր, շիթ շիթ արցունք ցողեցեք,
Մինչ բուրմունքնիդ իմ հոգվույս մեջ կ’ամպանա,
Եվ այս չքնաղ անդորրության հեց` թող հեք
Երազանքըս պահիկ մը գեթ հեշտանա,

Եվ երբ իջնե լեռնեն հովիկն իրիկվան,
Ու սրսըփա թախծոտ օրհներգը սոսին.
Երբոր ցայտքերն ավազանին մեջ հոսին
Ու ձեր շուքին տակ թռչնիկներ թռվըռան.

Ու երբ արևն ալ քրքմնաներկ վրձինով
Ոսկեզօծե սըգատամուկ ձեր հոգին,
Երբ համբույրի պես փաթթըվի ձեր շոգին
Անոր ցոլքին` եղկ, տարփագին ու գինով.

Միշտ, համրագին կաթկըթեցեք դուք նորեն
Արծաթելու համար խորհուրդն անպարփակ
Որ շուքե շուք կը թռչըտի լայնորեն
Ընդգրկելով ամեն դալար շրջափակ:

Ու երբ ցայգն ալ ծառաստանին մեջ սահի
Սև մագիլով ձեր ջինջ հոգին ճանկելու,
Լացե՜ք նորեն, դուք համակերպ ու հըլու
Դողդըղագին ձեր տագնապին մեջ ահի:

ՑԱՅԳՆ Է ՊԱՅԾԱՌ

Ցայգն է պայծառ անհունորեն
Ցոլցըլանքովն իր խոլապար.
Օդանույշներ` որ մեղմաբար
Քնքշանքով զիս կը պարուրեն:

Բուստ համբույրով` որուն կարմիր
Կարոտովն իմ հոգիս կուլար,
Ինչպես փանդիռ մը մեղմալար`
Պոնդերու տակ մեղկ ու ցանցիր:

Պարզկա ցայգուն անուրջին մեջ
Լըվալ կ’ուզեմ հիմակ հոգիս,
Եվ հըրահրել երբեմնի շեջ
Աշտանակներն իմ երազիս:

Մըտածումըս կ’անցնի նորեն
Շավիղներեն իր լուսավետ,
Հեշտություններ հոգվույս հավետ
Բերելով իր ճամբաներեն:

Գինո՜վ եմ ես ծաղկանց բույրեն,
Տարաշխարհիկ ու գըրավիչ,
Ու ձայներն ալ` որ քիչ քիչ
Իմ երազներըս կ’օրորեն:

Եվ անծանոթ աշխարհներուն`
Անեզրին մեջ խորհրդազեղ`
Կ’անդրադառնա մեջն իմ հոգուն
Կրկներևույթը գունագեղ:

Պիտի ըզգա՜մ ես տևաբար
Բուրումն անոնց ծաղիկներուն,
Որոնք հեշտին կը դառնան պար`
Լուսացնցուղ ցողով լեցուն:

Պիտի ծըծե՜մ ես անդադար
Հոծ երազանքն անոնց բալին,
Ու շողերն` որ կը փալփըլին`
Ոսկեպաղպաջ` ինչպես նեկտար:

Պիտի անցնի՜մ ես խանդավառ
Այդ լուսոռոգ ուղիներեն.
Ես` ուխտավոր ուղեմոլար`
Խորհրդածուփ թափառելեն:
Պիտի անցնի՜մ ես Անհունին
Հավերժալուռ երկինքներեն,
Մինչև հույզերս ամեն թոշնին`
Ու ես երկիր դառնամ նորեն:

ԻՐԻԿՎԱՆ ՁԱՅՆԵՐ

Կ’ալեկոծին տարփոտ ձայներն իրիկվան,
Հորձանքին մեջ հոգնակոհակ հովերուն.
Անրջածուփ, նըվաղ բույրերն երերուն
Վերջալույսին մեջ ոսկեզօծ` կը հևան:

Խըրախության աղաղակներ հեշտալուր
Կը պլլըվին այդ ցնծագին նըվագին.
Ու կ’անհետին` մեջն այդ ծըփուն հորձանքին`
Հեշտերգությանց թույլ ծըվեններ կցկըտուր:

Զիլ գեղգեղներ ու նըվագներ վրդովիչ,
Ու ջութակի սարսուռին գիծը կարմիր…
Արևմարքին ծաղիկն, որ չի՜ թառամիր,
Ինքն ալ գինով ըզգլխանքեն այս թովիչ:

Աղմըկահար սույլն ու արշավն հովերուն,
Հծծյունները ծաղիկներուն խատուտիկ,
Բարտիներու խարշափն ու ծափն հանդարտիկ,
Եվ համերգը խանդոտ` գետին մոլորուն:

Կըստվարանա ալիքն հրճվոտ այս ճիչին,
Ու կը բախղի հոգվույս պորփյուր քարափին,
Ու կ’ոռոգե զիս փրփուրին մեջ ծըփին
Երբ խնկագույն լույսերն ինձմե կը փախչին:

Արծաթ լույսերն հիմակ տակավ կը ծաղկին,
Ու կը ցայտե թավ հեծեծանքն ուտերուն,
Լազվարթ ժամեր լուսնի շիթ շիթ կաթիլքին
Մեջ կը թրթռան իրենց համբույրն անանուն…

Եվ հոգիներ կ’իյնան անոնց ծնրադիր,
Սիերգությանց ըմպած հըմայքն հըրեղեն.
Պայեր անոնց միստիք ճամբան կը պեղեն,
Ու կը ցնծան լույսով` զենիթ ու նատիր:

Ու կը բացվի փալփլուն` գիշերն երջանիկ,
Արձագանգներ կը խաղան դեռ հոս ու հոն.
Քերթված մըն է ցայգն համորեն, ջի՜նջ գեղոն`
Որ կ’երփներգե ծափ ու ծիծաղ ու ծաղիկ:

ԱՌՏՎԱՆ ԱՐԵՎԻՆ ՄԵՋ

Ահա՜ կ’անցնի ցայգս անքուն,
Մութին ծածքը կը մաշի.
Ու կը կաթե կույսն այգուն
Իր քողքին մեջ մըշուշի:

Անցան սայլերն ալ դանդաղ,
Ու մըշակներն երգեցիկ,
Ու բանվորներն ու հոտաղ`
Ճամբաներեն բալաձիգ:

Ճառագայթներ խուսափուկ
Լիճերուն մեջ կը խաղան,
Եվ հանկարծ թույր մը դեղձան
Կը ներկե ջուրը փափուկ:

Ու բոցեղեն լեզվակներ
Կը ծըծեն մեգն համորեն,
Արևին կյա՜նքն հըրեղեն,
Արևին փա՜ռքն անըստվեր…

Հոգիես ներս կը խուժե
Քրքումն ալիքի նըման,
Եվ հովիկին առտըվան
Գինովությունն հաշիշե:

Լիճը բոսոր հարսնուկի,
Ցորենի ծովը կանանչ,
Կը հծծին տաղն անճանաչ
Մըտերմասաց շըշուկի:

Ու մարմանդները ճանճկեն,
Ու սարերը կապտորակ
Եղկ հծծյունով մը կ’երգեն
Լույսին ոսկի պատարագ:

Տունկեր ռեհան ծաթրինի
Կը ծըխեն խունկ մը վայրի,
Որ կ’ամպանա ու կ’այրի
Բուրվառին մեջ արփենի:
Հոգիես նե՜րս կը խուժե
Քրքումն ալիքի նըման,
Եվ հովիկին առտըվան
Գինովությունն հաշիշե…

ԿԱՊՈՒՅՏ ՀԱԾՈՒՄՆԵՐ

Կը դառնա ժիր կախիլներն իմ ապրըշումե անրջանքիս,
Ոլորելով դեղին, ճերմակ մահն երբեմնի շերասներուն.
Խըռովանքիս մեջ կըսպասեմ, ո՞ւր, արդյոք ո՜ւր պիտի հանգի
Կույս ու ծաղիկ երազներուս դեղձան շառափը մարմըրուն:

Դառն հրճվանքով ես կը դիտեմ խելխոլ շրջպարն այդ դարձդարձիկ,
Գիրկն անդորրիս կիսամըրափ և անձկանքիս մեջ ամրափակ,
Տենչ մը դալար բաղեղի պես կը պլլըվի հոգվույս բաղձիկ`
Զոր տենդագին կը գալարեր հուր սերերուն ուժգին պապակ:

Հապօ՜ն, անցի՜ր, ծըծե́ հեշտին համբույրն անույշ լելակներուն,
Ու թևաբախ սուրա հոն` ուր զույգ մը դաշտեր բիլ սմբուլի
Քեզ կըսպասեն` խնկապատար ցայգուն ցողովը թաթավուն,
Իրենց անհուպ միայնության մեջ` սըգավոր ու հեշտալի:

Շրջանն ըրե մարմանդներուն ու ծաղկածին հովիտներուն,
Անցիր տըմույն ըստվերներու մեջ աղոթող անտառներեն,
Գոտի հյուսե շուրջն ալևոր քարշեպներուն ու գալարուն
Գետին վըրա` որ կը վազե հըռնդալեն ու հևալեն:

Անցիր փաղփուն հյուսիսայգին բորբ աչքերու շամանդաղին,
Մինչև երդեմն արտորսրազօծ` կանացի բոց հոգիներուն,
Ըսե կրակոտ նայվածքներուն թե մանո՜ւկն եմ իրենց խաղին
Ու տար անոնց դողն ըստվերոտ պաղատանքիս իմ մոլորուն:

Այս իրիկուն, լուռ, անշըշուկ, օրհասին հետ բզզյուններուն,
Ու խաղաղիկ հորձանքին մեջ թռչուններու ցագանդորրին,
Այս իրիկուն, թե՜լն անուրջիս, գընա́, անցի՜ր, հուշիկ հեռո՜ւն`
Լուսածըրար երկինքներու ճամբաներեն լայն ու լըռին:

Խոլ դարձիդ մեջ, գընա́ պահ մը կայքն ադամանդ աշխարհներուն,
Ժապավենիդ վրա շարելով անոնց արցունքը գունագեղ.
Խորասուզե ծոպդ ոսկեզօծ` ծովածիծաղ ու թրթըռուն
Քընարին բիլ նայվածքներուն ծփծփանքին մեջ հորդազեղ:

Ու շնչահատ վազե մինչև միգամածներն ոսկեփոշի,
Ու ցնծագին անցիր անոնց մըշուշապատ շավիղներեն,
Բայց անոնց բյուր շըլացքներեն քու ճղճիմ հուրքդ երբոր մաշի,
Փոթով ինծի́, փոթով ինծի́, փութով ինծի́ դարձիր նորեն…


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 07.03.31 | Сообщение # 16
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ՆՈՐ ՏԱՂԵՐ
< 1906 – 1907 >

ՎԱՅՐԿՅԱՆ

Սա արդեն կա այստեղ...

ՋՈՒՐԻՆ ԴԱՐՁԻՆ

Երբ բըլուրն ի վար
Աղբյուրեն դարձին,
Իր վասքի խուրձին
Մեջը սողոսկի
Նուրբ մատիկն ոսկի
Արևի լույսին.
Հին սափորն ուսին
Երբ բըլուրն ի վար
Աղբյուրեն դարձին,
Մեղմով ծածանի
Լաջակն հողմավար`
Թևով թռչունի.
Ու ծիածանի
Թույրով պսպըղա
Աչքն իր գեղանի.
Եվ երբոր ցնծա
Հնչյունը` ծնծղա
Զարդոսկիներուն.
Տենչանքով անհուն
Հոգիս պիտ’ ըղձա
Գանձեր` զոր չունի:
Ծարավ շիղին պես
Պիտ’ ըղձա անի
Երկու կաթիլ ջուր
Շուրթերուն իր կեզ:
Եվ իր ճակատին`
Զովացքը ցրտին,
Ճակատին կըրակ`
Զովացքը ցրտին,
Կարմիր սափորի
Ջուրին սառնորակ
Ցողովը բերրի`
Կակաջ ձեռքերու…
Ա՜հ, այս իրիկուն
Սափորն իր ուսին
Աղբյուրեն դարձին`
Սիրույս անանուն
Ջերմ սարսուռներով
Կը դողա սոսին…

ՄԱՌԱԽՈՒՂ

Նայ շոգոլին կապտորակ, թևատարած կը նստի
Ավաններուն լըռանիստ` նըվաղումին մեջ ոսկի.
Կարծես ծուխ մը հողն անդուլ դուրս կու տա իմ ծերպերեն:

Ու կը խայթե իմ հոգիս պարապն այս հոծ կապույտին,
Բիլ պատմուճան լուսաթել` որուն փախեր է կույսն հին:

Ու մըշուշը կը լայննա, ու մըշուշը կը լենա
Արտերուն մեջ` ուր խարտյաշ խուրձերն ինկան գիրկ գրկի:

ԱՆՁՐԵՎ

Բացաստանը վարագուրեց անձրևին քողքն ամպային.
Գյուղակն համբուն ողողեր է ջուրին ծափծափն ընդհանուր.
Անդերու մեջ կը կաթոտի ճերմակ փրփուրն արծպային:

Օ՜հ լիությունն ու ամեն կողմ հրճվանքի պես կը գեղու.
Օ՜հ, քաղցրությո՜ւնն ուր կը թառի անուրջս անհագ զերթ մեղու:
Տարափն անդուլ կը լըճանա, կը շափշափե միշտ խայտակ,
Եվ արևի պես կը փայլի ճամբուն սալարկն ըսպիտակ…

ԱՆԴԱՐՁ

Լուսնի լույսը ծառերեն ծաղիկի պես էր կախվեր.
Ապրիմ-մեռնիմ մը ձեռքըս` սիրույս ճամբան ես ինկա.
Ա՜հ, լսեի՜ր, տերևին հովը ինչեր կը հծծեր:

«Կը սիրե́ զիս, չի սիրեր, քի՜չ մը, բընա́վ… տարփագի՜ն…»
Մեկիկ մեկիկ փետտեցի, գաղձերուն հետ ձանձրույթիս
Եվ արյունող փուշին հետ սրտիս մխվող թախծանքին:

Ինչպե՜ս կրկնեմ բարբառը երիցուկին մարգարե,
Հե՜ք ծաղիկ, զոր խեղդեցի վայրկյանի մը մեջ անհույս`
Ուր ձեռքիս մեջ կը սուրար ձեռքիդ երազն համպարե:

Ինչպե՜ս կրկնեմ տաղերը նարկիսներուն ու վարդին,
Ու վիպերգը` կեռասե բադրոններուն վրա ձյունող
Ճերմակ բուրյան շափրակի բադիլներու մեղեդի՜ն:

Շամանդաղին մեջ` թել թել կ’իյնա ջրցայտքն անտարբեր.
Լուսնի լույսին կ’երկարին առվակի զույգ մը թևեր,
Ու շրջավայրը կ’ըլլա աղապատանք մը տարփոտ:

Ճամբուն վըրա կը կրկնե աղբյուրն անվերջ հեքեաթներ,
Գուռն հիացիկ մանուկի աչքի մը պես է բացվեր.
Ջըրաբքին մեջ կ’ուրվագրե լուսինն աղջկան մը պատկեր:

Թավուտին մեջ թևաբաց, ահա՜, տեսիլդ է կայներ.
Այծտերևին հոտևան մատերն հերքըդ կը շոյեն,
Ու տերևներ վահերոտ կու տան իրենց համբույրներ:

Մառախուղով կը լենա հի շրջագիծն երազիս,
Ուր ամբարձիկ մարմինիդ հըպարտ շուշանն է կեցեր.
Հոգվույդ կարմիր կարոտի, ա՜հ, պատարա՜գ ըրե զիա:

Ապրիմ-մեռնիմ մը ձեռքս` նորեն դաշտերն ես ինկա
Ու տենչանքներըս գրկած լացի մարմինդ ըսպիտակ.
Դարձիս` ճամբան` սառե՜ր էր` տամուկ` լո՜ւյս ու լուսինկա…

ՍԻՐԵՐԳ

Տրցակ մը հուսամ ու տրցակ մը ուրց
Բե՜ր, ձեռքերովըդ դիր զույգ քունքերուս
Խուցիս մեջ ցանե յուղեր հինավուրց:

Դափը ձեռքս առնեմ նորեն այս գիշեր,
Ու ձյուն լույսին հետ հոգվույս ցրցքնե
Բամբիռի ծափեր, վարդի թերթ ու շեր:

Բամբիռի ծափեր, վարդի թերթ ու շեր,
Բուրյան շոգիներ համպար ու մուշկի,
Որ կ’երփնազօծեն երեկվան հուշեր:

Քիչ մը թեֆարիգ, քիչ մը վարդի ջուր,
Արև ծիծաղի, ծաղիկ ծամերու,
Զարդոսկիներու բազմաճաճանչ հուր:

Եվ համբույր աննյութ, և համբույր անանց
Վարդով գծգծված անհուպ շուրթերու
Կուսածին այգեր` փաղփուն լուսացանց:

Անուրջի ցայտքեր, ըղձակաթ գիծեր,
Դո՜ւք, շարժուձևեր կաքավ ու պարի`
Հոգիս բանտեցիք դղյակին մեջ ձեր:

Հոգիս բանտեցի՜ք դղյակին մեջ ձեր,
Ճերմակ ըստեղներ հուր դաշնամուրին,
Պըղինձի թույրեր, ոսկեցոլ կայծե՜ր…

ՋՐՏՈՒՔ

Հոյհո˜յ, գետը կը թրջե ցայգուն քամակն արծաթված,
Իր հորձքին մեջ ծեծելով անդուլ խարակն ու խութրե,
Հոյհո˜յ, առուն հորդառատ դալարին ծոցն է նետվեր
Գաղջ տափանքովն իր ջուրին` ուր արևը կապրի դեռ:

Հակուրջի մը առկախված գյուղակն անդին կ’օրորեն
Անրջական հյուսվածքով խումբ մը ժայռի ըստվերներ.
Վանքին բակը` կ’աղոթեն հսկա ծառեր տարորեն`
Վանքին տամուկ շուքին մեջ Աստվածամարն է կայներ:

Ու գյուղակին դեմ նստած, երիտասարդ ու պչրոտ,
Պարտեզները` վերեն վար վազեղ ջուրին կըսպասեն.
Ա˜լ հափրացած խոլ գետին անարգավանդ դարպասեն,
Ու լըռությունը խածնող լուտանքներեն արհավրոտ:

Գիշերային ջրտուքի ժամն է. լույսին մեջ կայնած,
Մըշակն անքուն կըսպասե˜, ոտքը բոպիկ, բահն ուսին.
Պարտեզներուն վրա կ’իջնե թեթև քողք մը միգամած,
Ու ծղրիդներ` լուսնակով արբշիռ` անվերջ կը խոսին:

Ու կ’երկարի լուսարծաթ ժապավենն այդ բարբառին,
Ինչպես փախչող ասուպի կոթունները կաթնավետ.
Ավազին վրա ջուրերու կ’իյնա շառաչը վետվետ,
Խարույկները` ոսկեբաշ` ուրեք ուրեք կը վառին:

Հոյհո˜յ, առուն կը հասնի ցանկապատին քովերեն
Եվ երգի քուղ մը կու գա պլլըված իր գոտիիեն.
Սյուք մը կ’անցնի, տերևներ ծա˜փ կը զարկեն ցնծագին.
Վարեն ջուրը կը խայտա, կը խնդա լույսն ալ վերեն:

Թումբերն անդուլ կը բացվին, ջուրն անդադար կ’ոռոգե
Վարդենիքը, թըթաստանն և ածուները բոլոր.
Բահի երկու հարվածով նայիս առուն կը թեքե
Օձաճապուկ ձևերով հեղուկ իրանն իր ոլոր:

Ջուրն անընդմեջ կը հոսի, ածուները կը լենան,
Ու, դարձուցե˜ք, կը կանչե ծեր մը մութին ընդմեջեն.
Խիճերուն ու սիկին մեջ, բահերը` խու˜լ կը հնչեն,
Ու դարձուցե́ք, դարձուցե́ք, կը կոչե ձայնն անխափան:

Աղջնակ մը, արիշին տակ նստած, շե˜ր կը կանչե,
Ու հոգնաբեկ մըշակին օրորի մը պես կու գա.
Հողը ծըծեց ջուրերուն տարփանքն` որ դեռ կը հնչե,
Եվ հիմակ` թա˜ց` կը խոկա իր երկունքին ապագա:

ԱՍՏՎԱԾԱՄԱ՜Ր
«… Ահա կաթիլ մի կաթին քումդ
կուսությանն յանձն իմ անձևեալ…»:

ՆԱՐԵԿԱՑԻ

Կաթնածաղիկ ու կապտերակ գիշերին մեջ,
Մեղեսիկի փոշի մըշուշն ըլլամ ըսփյուռ,
Եվ առիգածն արծաթ` ջուրին վրա հոլանի.
Ու ձա́յն ըլլամ, ըլլամ ծաղիկ, ըլլամ զեփյո՜ւռ`
Ամեն իրի հըպիմ փափուկ թևերով գեջ:
Ըլլամ ջրվեժ, ըլլամ գետափ մը գեղանի,
Ըստվե՜րն ըլլամ խնկագունած այգիներուն,
Կամ գետերու հողմիկ ավաչն, ու գետաձայն
Հովին անցքը` երկնասլացիկ կատարներեն:
Կաթնածաղիկ ու կապտերակ գիշերին մեջ
Պատկե՜րն ըլլամ սրբազնացած ես համայնին.

ԻՐԻԿՆԱՅԻՆ

Հորիզոնեն վար` քայքայված ու ցրվուն`
Ոսկինարգես շառայլի փունջ մը կ’իյնա`
Իրենց մորկան կաթին կանչող ուլերուն
Ժեռուտ ճամբեն գյուղակ դարձող հոտին վրա:
Բաժնըվեցան իրարմե արփ ու մըշակ,
Լուռ ձեռքերնին ճակտին դրած մեկմեկու.
Ու` թիկադարձ` արևն ալ տուն կը դառնա
Լեռներեն վեր` ինչպես մշակն իջավ գյուղ.
Առանց գոլին զույգ մ’հոգածու ձեռքերու,
Բացավայրին մեջ կը մնան հասկ ու շյուղ,
Գիշերին հետ անգա˜մ մըն ալ միս մինակ...

Սարերուն վրա կանանչ լույս մը կը ցաթի,
Աղբյուրներուն կ’ելլե խմբերգն արծաթի...
Օղամանյա՜կ մ’ըլլամ ես թանկ ու անմարմին.
Ու շուշփա մը` հաղորդությանըդ կաթնաձիր.
Գետեն անդին կանչե́ս ինծի. Անցի՜ր, անցի՜ր.
Մեծ դյութության կայծակ մը տաս մըթար հոգվույս,
Ա՜հ, չըգայթի՜մ կոհակն ի վար ցընորքներուս.
Թող համբուրե́ աչքըս ջահումն աչքերուդ կույս,
Ու չը գաթի՜մ կոհակն ի վար ցընորքներուս:
Երազներու սատափ ճամբեն ցրվե ամպեր.
Եվ իղձերուս կապույտին վրա, վարդ ամպը դուն,
Վարդ ամպն եղիր` մերթ լուսինկան պատմուճանող.
Դո́ւն, աստվածյան գեղեցկության արփավո՜ր հարս,
Սրբության կո՜ւյսը ձյունաձիր ու հըրավարս:
Գիշերին մեջ կ’իջնե դեռ ուղխը լուսեղեն,
Կաթիլ մը կաթ` ծովացած քու սրբութենեն.
Ու տե՜ս, ահա՜, կը մանկանամ, Աստվածամար,
Ու տե՜ս, ահա՜ կը մանկանամ գիշերին մեջ`
Ուր լըսեցի ես ատվածյան ձայնին վայրէջ`
Որ կը շաչեր ատվածարյալ հոգվույս համար:


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 07.04.08 | Сообщение # 17
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ԱՌՆՉՈՒԹՅՈՒՆ

Այսօր կաթվարդ երազե մը արթնցա,
Գիրկս անսահման գրգանքներու է բացվեր.
Այսօր, Հոգի՜ս, պիտի բերեն քեզ ընծա`
Նոր տարփանքիս թիթեռնիկին հիր թևեր:

Այսօր իղձով իմ հոգիս է կաթոգներ.
Ու վարդի պես կը բացվի սիրտս իբր ընծա
Այն լուսոռոգ պատարագին սրբանվեր`
Զոր ծափեցին իմ երազներըս ծնծղա:

Երեկ գիշեր իմ հոգիս էր ինկած, ա՜,
Թավիշին մեջ կախօրրանին ոսկելույս`
Զոր ճոճեցին մինչև առտու, մինչև Հո՜ւյս,
Ըղձանույշներն իմ Տենչանքիս նախընծա:

Այսօր լույսի ծովի մը մեջ արթնցա,
Գիրկս անհամար գրգանքներու է բացվեր.
Այսօր, Հոգի՜ս, պիտի բերեն քեզ ընծա`
Մանուկ բույրեր ու աղջըկան պես հովեր:

Մանուկ բույրեր ու աղջըկան պես հովե՜ր`
Որոնց շուրթերն էին փնտռեր` ընդերկար,
Ու գրկանքին խանդաղատ գիրկս էր բացվեր.
Երանությո՜ւն, լույս րոպեին մեջ երկա՜ր…

Եկո՜ւր անցնինք ծառաստանեն այս Լույսին
Ու բացատքեն Գույնին, Ձևին ու Բույրին.
Եկո՜ւր, Հոգի՜ս, եկուր երթա́նք միասին,
Մինչ եդեմն աստվածաձայն, մինչև Կի՜ն…

ԱՆՁՐԵՎ

Համբույրն անձրևին կը թրջե շափշափ
Վարդե գիծն անտես բերանի մը շուրջ.
Օ՜հ, աս ի՜նչ գրգանք, օ՜հ, աս ի՜նչ անուրջ,
Որ կը տամկանա, գաղտ ու հապըշտապ,
Իմ ծարավահյուծ, իմ որբևայրի
Իրիկուններուս շուշանին վրա լուրջ:

Անձրևոտ գիշեր, գըթա՜ծ քահանա,
Թոթվե́ սրբենի այդ տեղատարափ,
Զերթ մասունքի ջուր, մինչև որ լենա,
Մինչև որ լենա́ բաժակն այս պարապ
Իմ երազներուս` որ ոսկեմըրափ
Կեցեր է ցրտոտ մարմարին վըրա:

Օ՜հ, աս ի՜նչ գրգանք, ո՜հ, աս ի՜նչ անլուրջ
Կու տաս դուն ինծի, անձրևո՜տ գիշեր,
Դո́ւն, բարեբարի, գըթա՜ծ քահանա,
Որ հին Լլկանքին ժողվեցար փուշեր,
Եվ հնչեցուցիր բարբառդ` ոսկի՜ մուրճ`
Որ մտքիս նոր նոր դուռեր կը բանա…

ՁՅՈՒՆԻ ՑՆԾՈՒԹՅՈՒՆ

Պարն է ձյունին, փըսփըսուքը պարիկներուն,
Որ տանիքին վըրա ճերմակ էջ մը կ’ըլլա`
Ուր կը հածի գիրն անուրջիս իմ օրորուն.
Որ հոգվույս մեջ ալ ըսպիտակ հորձք մը կ’ըլլա,
Ու կը խուժե սարերեն վար գորշ խոհանքիս:

Եվ արևի՜ն կըսպասեմ ես ցնծապատար,
Միտքս երազով լեցուն համակ, ձեռքըս ծափո՜վ.
Ունկնդրելու զանգակն անոր պատարագին,
Ու դիտելու լույսե աղջիկն` որ պիտի տար
Առջի բոցը` հուզումներուս մարած ճրագին:

Ու տոնելու` ճերմակին փառքն այս ձյունեղեն,
Որ կապույտին կը լըծորդվի հորիզոնին,
Ու կանչելու համար հոգվույս մեջ վերըստին
Ճերմակ հույլ մը վաղընջական անուջներեն,
Ու ծիածան մը գույներե վայրավատին:

ՄԵՌԵԼՈՑ

Ձըմեռ օր մը, ձյունին մեջեն, մի՜ս մինակ,
Ձյունին մեջեն, տարի դամբանն իմ հոգվույս,
Ժըպիտով մը ծընած նախկին սեր մը կույս.
Ըսպիտա՜կ վարդ` որ սառեցավ ձյունին տակ:

Գարուն մըն էր, և համբույրով մը բացված
Դամասկյա՜ն վարդ, գինով արփին գաղջ գոլեն,
Նըվաղեցավ ուրիշ սեր մը. սե՜րն, Աստվա՜ծ`
Զոր թաղեցի` հուսատ` կյանքին կանչելեն:

Ամրան վերջն էր, նայվածքով մը բողբոջած
Դեղին վա՜րդս ալ ինկավ աշնան շունչին տակ.
Զայն վերցուցի` արդե՜ն եղած հիշատակ`
Ու նետեցի փոսին մեջ, ցա́ծ, ա՜հ, շա՜տ ցած:

Հիմակ ամեն մեռելոցի ես կ’երթամ
Անոնց մարմար դամբանին վրա ցրտաշունչ,
Աղոթքով մը, կորած մեգին մեջ տարտամ
Անոնց հուշքին, մշտաթափառ, լուռ ու մունջ:

Ու մըտածումս ալ, հե՜ք նժդեհ քահանա,
Խաչ հանելով կ’ըսե բառեր լուսեղեն.
Ու նայվածքըս կը բաժնըվի երբ հողեն,
Հոգիս զանոնք անգա՜մ մըն ալ կը մոռնա…

ԵՐԿՈՒ ՍՐԻՆԳ

Սըրինգ մը կա մեջն երկդիմի այս առտըվան,
Ծայրիի մեծ ծառին դիմաց ու փըլուզակ
Մոլոշագույն որմին ներքև. սրինգ մը որ
Կը սրսըփա ցավը լույսին, որ չի՜ ծագիր…
Երգը` իղձի և հառաչի թել մըն է հիր`
Որ կը հյուսվի անկյուններու մեջ արփավոր
Ու կ’անհետի մըշուշին մեջ` որպես սուզակ`
Որ ընդերկար հավետ չի՜ գար ա́լ երևան:

Սըրինգ մըն ալ այս առտըվան մեջ մանիշակ.
Սըրինգն է ան այծհորանի անդեորդին,
Որ մեգին մեջ կը ծագեցնե երգ մը` արև
Ու ասմազուն ըմպած դաշտին տեսիլն ագող:
Ու տրտմությունն այգուն` կ’իյնա պահ մը զերթ քող.
Ու պարի կը քումայթ` հոգվույն կու տա բարև.
Ու ծառերու ծաղկանըկար սրահակն հեշտին
Ընդնշմարել կու տա լիճին կույսը խաժակ:


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 07.04.45 | Сообщение # 18
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ԻՐԻԿՆԱՅԻՆ

Հորիզոնեն վար` քայքայված ու ցրվուն`
Ոսկինարգես շառայլի փունջ մը կ’իյնա`
Իրենց մոևկան կաթին կանչող ուլերուն
Ժեռուտ ճամբեն գյուղակ դարձող հոտին վրա:
Բաժնըվեցան իրարմե ափ ու մըշակ,
Լո՜ւռ` ձեռքերնին ճակտին դըրած մեկմեկու.
Ու` թիկնադարձ` արևն ա՜լ տուն կը դառնա
Լեռներեն վեր` ինչպես մըշակն իջավ գյուղ.
Առանց գոլին զույգ մ’հոգածու ձեռքերու,
Բացավայրին մեջ կը մընան հասկ ու շյուղ,
Գիշերին հետ անգա՜մ մըն ալ միս մինակ…

Սարերուն վրա կանանչ լույս մը կը ցաթի,
Աղբյուրներուն կ’ելլե խմբերգն արծաթի…

ԱՅԳԱՅԻՆ

Տանիքներուն վրա մըշուշը սնդուս լաթեր կը փռե,
Ճամբաներուն վրա արևը` շոգոլիներ ոսկեման:
Որմին մոտիկ սըրինգն անվերջ` մեղեդիներ արույրե,
Որմին վըրան` աքլորն ըսթափ զարթոնքի ճիչն անսահման.
Որմին դիմաց աղջընակ մը տարփոտ երգեր կ’ոլորե:

Աղավնիներ, լաչակներու պես մետաքսե գունագեղ,
Ճամբե ճամբա կը թռչըտին թույլ ծածանքով վաղանցիկ:
Աղբյուրին լուրջ ջուրերուն մեջ Ճառագայթ մը կ’իյնա շեղ,
Աղբյուրին հարթ քարին վըրա` ձայնն հոտաղին երգեցիկ,
Աղբյուրին զով ծորակին հուպ` համբույրն հովին առտըվան:

Խա˜չ հանեցեք ու ծա˜փ զարկեք, կարմրություններ հինայի
Եվ արփածին թույրեր հագած` առտուն մեզի կը նայի:
Ծառերուն վրա թռչուններու խմբերգն հիմակ կ’անձրևե,
Ծառերուն տակ ծիծաղը ջինջ, մանկան` հոգնած կաքավե,
Ծառերուն քով բույրը ծաղկին` ամեն գույնե ու ձևե...

ՀՈՎՎԵՐԳՈՒԹՅՈՒՆ ՄԸ

Ա

ԳԱՐՆԱՆ ՀՅՈՒՂԸ

Դաշտին գոգը` արահետի մը եզերք`
Հյուղակ մը կա կանանչներով ողողված.
Իր առջևեն կ’անցնի ամեն տըվարած,
Ճնճղուկներուն կը կարկաջե հոն խմբերգ,
Ու տատրակներն ալ` ծիածան ուլերով`
Քմշոտ գիծ մը կը գըծեն շուրջն երազե:
Ու պորերը, խոշոր շարժուն շուշաններ`
Կ’երազեն մեջն ավազանին տաղին զով,
Ուր ծորակին մեներգն անվերջ կը վազե:
Մասրենիներ, վարդենիներ, մորիներ
Հոն, ձեռքձեռքի, դարձպար մըն են բոլորեր.
Ծաղկանույշներ, ապրիմմեռնիմ, մանիշակ`
Բուռ բուռ բերեր որմերուն տակ են ցաներ;
Թաղարներեն մեխակի հույլ մ’աչվըներ
Կը ժպտերգեն հյուղին հրճվանքն անապակ:
Օ˜հ, գաղջ ավիշն` որ չորս կողմեն կը պոռթկա`
Ընձյուղներով, շաքիլներով անհամար.
Օ˜հ, արևոտ խայտա˜նքն արբուն աղջըկա`
Որ կը զեղու բորբոք, արբշիռ ու հիմար,
Կուրծքեն գարնան` որ թևերովն իր բաղեղ`
Տարփո˜տ` հյուղին կը պլլըվի, ու հեղեղ
Կանանչով մը կու տա համբույրն իր դալար:

Բ

ՀՅՈՒՂԱԿԻՆ ԳԱՐՈՒՆԸ

Բերնիս քսած էր բաժակն մեղրակաթ
Համբույրներու` նայադը ծով երազին.
Ու չըլըքած դեռ ափունքները ակատ
Շրթունքներու` քունես ընդոստ արթնցա:
Ու գրկիս մեջ գըտա առտուն լուսոռագ.
Առտուն, մանուկ` որ զերթ ծաղիկ կը ցնծա`
Եվ հոգիին կը բերե բույրն իր նորոգ:
Եվ ամեն կողմ երթալ ուզող զերթ մանուկ`
Առտուն` իմ ալ թևես բռնեց ու տարավ
Բըլուրեն վեր, դեպի դաշտերը տամուկ:
Եվ անապակ իր աչքերուն նայեցա,
Եվ աշխարհնե¯ր տըվավ հոգվույս իբր ընծա.
Հորիզոններ` ուր լույսն անհուն կը ցնծա:
Եվ հոտևան ձեռքին եղա ուշադիր`
Որ շեշտակի Գարնան Հյուղը ցույց կու տար,
Որուն դըրան առջին կանգուն կը խայտար
Ծաղկապատար Հյուղին Գարունն անպատիր:
Ծաղիկ մըն էր, ա́ն ալ, փափուկ ու բուրյան.
Ծաղիկ` վարսերն ոսկինարգես` ու ծաղիկ`
Թարթիչներն ու աչքեր, ճակատը շուշան,
Եվ այտերը կակաջ, բերնակն ատրուշան,
Թուշը շափրակ, այծտերևի` իր ձեռքեր:
Եվ հոգին բուրմունքի հեշտ երգն ուներ,
Արփիացող, ջերմին ինչպես ծաղկանոց:
Ու կը կանչեր գունեղ Գարունն Հյուղին` զիս
Իր համբույրին` ինչպես նայադն երազիս...

Գ

ԵՐԳԸ

Ժամը վեցն է. հյուղակը ծառերուն դեմ կը խնդա,
Ու չարանճար հովիկն ալ` ծաղիկներուն խաղընկեր`
Կը պղպջա անհանդարտ, պզտիկ երգեր կը կարդա,
Եվ կամ նայիս մերթ գաղտնի լըճակին ծոցն է ինկեր:
Ես երազուն, ջըրեզրի ուռենիին կռթընած,
Միջօրեին մեջ անհետ` թելն ըղձանքիս կը փնտռեմ
Մըտամոլոր. և հանկարծ նուրբ կամրջակ մը ոսկի`
Հյուղեն երգ մը` կ’երկարի մինչև ափունքը նըսեմ,
Մինչև ափունքն իմ հոգվույս` ուր կոհակ մը հեղակարծ`
Ոսկի գետեն արևին` եղկ ու հանդարտ կը պառկի:
Օ¯հ, Գարունն է Հյուղակին, շատըրվանը իմ հոգվույս`
Որ լուսասփյուռ ցայտք մըն ալ ինծի նըվեր կը խրկե.
Ու միջօրեն բովանդակ մետաքսահյուս ցանց մըն է,
Ուր բռնըված կը կանչե բաղձիկ թռչնակն իմ հոգվույս:
Պիտի սիրե˜ քեզ հոգիս, պիտի սիրե́, սիրո˜ղ ձայն,
Քու հոգիեդ բաժնըվող ցայտուն կոհակն արծաթի`
Որուն փըշուրն անհամար աստղերու պես կը ցաթի
Տիեզերքին մեջ հոգվույս` ուր ոլորտներ կ’իյնան լայն...

Գ

ՄՐՈՒՐԸ

Իրիկունը, մետաքսներու պես փափուկ,
Իրիկունը` շարբաթներու պես քաղցր է.
Իրիկունը բաժակն է` շուրթը տամուկ`
Զոր նայադ մը հըրամցնել կը բերե:

Օ¯հ, զիս հիմակ Հյուղակին դուռը տարեք,
Լուսաշապիկ օդանույշներն իրիկվան,
Ավազանին մոտ, ուռիին շուքին տակ`
Օ¯հ, զիս հիմակ Հյուղակին դու¯ռը տարեք...

Այս բաժակին հեղուկն ո¯րքան հոտևան,
Այս բաժակին հեղուկն ո¯րքան հեշտին է.
Թավուտքներուն մեջը քիչ քիչ կը մթնե°.
Պիտի փշրի¯, ավա¯ղ բաժակն իրիկվան...

Շրթունքներըս վերջին պուտին են ծարավ,
Ու ես Գարնան Հյուղին տարփոտ շուքին տակ
Կը մոտեցնեմ երկչոտ` բաժակն իմ բերնիս.
Դիրտ մը կա հոն, զոր հեգ հոգիս դժվարավ

Ու դառնությամբ կ’ըմպե մինչև իր հատակ.
Հյուղին կույսն է` որ մըթնշաղն իմ սրտիս
Կը սևցընե` հեծկլտուքով մը գիշեր...

Կը հեծեծե¯, ու չի¯ գիտեր թե քարին
Քսվող սի°րտս ալ ինկավ ցայգուն մեջ խորին:

Ե

ՀՅՈՒՂԻՆ ԱՇՈՒՆԸ

Այծամարդեր հովին քընարն են կապտեր,
Ու պարտեզին մեջ անդադար կը զարնեն
Խառնանըվագ եղանակ մը խոլական,
Որուն ջուրն ալ կը խառնե մերթ իր կերկեր:
Շահպրակները մընացեր են առանձին,
Լըճակին շուրջ, թաղարներու մեջ թիթեղ,
Ուր կայլակ մը կ’իյնա կարմիր, ամեն հեղ
Որ հովն անխիղճ ենթարկե ծառն իր ցունցին:
Հյուղն աներազ կու լա ժըպիտ մը դաժան.
Պատուհաններն` անվարագույր, անթաղար,
Տժգույն բաղձանքն ունին լույս ու կապույտի:
Ու ցավագին և անթարթիչ զերթ կոպեր,
Ուր անծաղիկ աշնան մը թուխպը խաղար`
Հոն անանուն թախծություն մը կը փթթի:
Բայց, երիզված ժապավենով ճառագայթ`
Ամպերու գորշ վիժակներու ետևեն`
Կ’երևա բիլ շարեշապիկ մը անգայտ`
Որ երազել կու տա հյուղին, ոսկեղեն
Պերճությունը նոր գարունի մը կույսին...


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 07.06.34 | Сообщение # 19
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
ԸԼԼԱՅԻ՜, ԸԼԼԱՅԻ՜

< 1 > ԻՐԻԿՈՒՆԸ

Սա իրիկունն ըլլայի ես
Եվ հըպեի ճակտին ամեն անցորդի.
Չքնաղագեղ ու նըվաղուն համուրդի
Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես:

Սա իրիկունն ըլլայի ես
Լի երգովը թռչուններուն, մարդերուն,
Ու տարրերուն աղաղակովը տրոփուն`
Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես:

Սա իրիկո՜ւնն ես ըլլայի,
Թույլ, նազենի, շըղարշային, վարդաբույր,
Ու ծըփայի զերթ ոսկեսար վարագույր
Վըրան ամեն հոգիի:

Սա իրիկունն ըլլայի ես,
Լի զանգակին ղողանջներովն երկնաճեմ.
Խնկապատար, օծուն, ջահված ժամի պես
Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես:

Սա իրիկունն ըլլայի ես,
Իմ անդորրիս մեջ ոգևար աղջըկան
Մարող ճըրագին բոցեր տալու իմ ցոլքես.
Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես:

Սա իրիկունն ըլլայի ես,
Լի գոռ ծափովն օվկիանի ջուրերուն.
Սյուքին ծաղիկ մեղեդիքովն ակաղձուն,
Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես:

Սա իրիկունն ըլլայի ես,
Որ կը մարի սատափ բարձին վրա ցայոգւն.
Թոթափող վարսքը գունագեղ ու ծըփուն,
Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես:

Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես,
Համայնական, չքնաղ, քաղցրիկ, լուսագես,
Եվ ամենուն տայի հուրքես, ոսկիես:
Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես:

< 2 > ՀՈՎԸ

Ալիքներուն վրա ոստոստող հովն ըլլայի,
Ու ջուրերուն խուլ մըռունջին մեջ ամայի`
Ձկնորսներու ականջն ի վար փսփըսայի
Սիրված երգեր, քաղցրությունով օծուն բառեր:

Հովն ըլլայի կատարներուն վրա պարանցկ,
Եվ ձյունին մեջ սառող մարդուն համար լայի.
Հովն ըլլայի` հողվրտիքին մեջ երգեցիկ`
Ու ծըծեի տակավ գաղտնիքն ես Անդիի:

Ձմեռներուն ես ամպավար հովն ըլլայի,
Եվ անճըրագ խուղերու ճիչն հորձքիս ձուլած,
Անցորդներու հոգվույն վըրա փշրվեի
Իբրև ալիք: Ու տանեի հոն կոծն ու լաց

Տըղաբերին, ո հողին վրա կը գալարի
Եվ անսըվաղ մանուկներուն, ու գրկաբաց
Մատաղատի, որդեկորույս մորն ալ` որուն
Տարիքին բոցն հոգվույն մոխիրին մեջ կը մարի…

< 3 > ՀՅՈՒՂԸ

Դաշտի ճամբու մը վըրան,
Կամ ըստորոտը լերան,
Ուղևորին ժամանման
Ըսպասող հյուղն ըլլայի:
Ու գգվանքիս կանչեի
Ես ճամբորդներն անժաման,
Ու ճամբուն վրա մենավոր,
Ու ճամբուն վրա ոսկեման,
Եկվորներին դիմավոր`
Ծըխանիս ծուխն ամպեի:

Ու գգվանքիս կանչեի
Ուղևորներ պարտասուն,
Ու բարևի մը փոխան
Հազար բարիք ես տայի:
Հազար բարիք ես տայի.
Գոլը կրակին ճարճատուն,
Կութքը բերրի դաշտերուն,
Բոլոր միրգերն աշունի,
Ու մեղր, ու կաթ, ու գինի…

Ու լըսեի ես ցայգուն,
Քովը կրակի ճարճատուն,
Երգն իրիկվան եկվորին.
Ու ճամբեի ես ցայգուն
Երազներով պատարուն
Նինջ` իրիկվան եկվոին:
Ու լսեի ես այգուն,
Սրտապատար ու տրոփուն
Գովքն իրիկվան եկվորին.
Ու դիտեի ես այգուն,
Ու խոկայի օրն ի բուն
Երթն իրիկվան եկվորին…

Ու ձմեռներն ալ համբուն,
Հըրավիրակ զըվարթուն,
Կանգնեի քովը ճամբուն.
Ու ձյունապատ հեք մարդուն
Ես հայրորեն, լայնաբաց
Երկու թևս պարզեի.
Մի՜շտ քաղցրագին, նյութացած
Հըրավերն ես ըլլայի:

Ա՜հ, ըլլայի՜, ըլլայի՜
Դաշտի ճամբու մը վըրան,
Կա́մ ըստորոտը լերան,
Ուղևորին ժամանման
Ըսպասող հյո՜ւղն ըլլայի:

ԲԱՂՁԱՆՔ
Արտաշես Հարությունյան բանաստեղծին

Բաղձանքներու լայնշի ճամբան ըլլայի,
Որ ծաղկահյուս կողերե վեր կը մագլի,
Ու գագաթին հասած` նոր ու հեշտալի
Հորիզոնին սնդուս գիծին կը նայի:
Ու տանեի հոն հոգիներն ըսպառած,
Ձանձրույթն` որոնց ոլորտին վրա կը փլչի,
Ու ցույց տայի` լայն հորիզոն անուրջի`
Բերրի դաշտերն ու ճամբաներն անմոռաց`
Ուր քաղցրությունն հոգվույն կ’ըլլա հակուրջի:

Կատարներուն հագած երանգ հինայի,
Մրգաստանին այգինեուն, դաշտերուն
Մեջ պարագնաց հովին խմբերգն ըլլայի:
Եվ ըլլայի ձայներիզը թրթըռուն,
Աղբյուրներուն, կապուտաչվի ակերուն,
Լիճին խաղաղ, ծալծալ մրմունջն երերուն,
Շառարն հըզոր` օվկիանին, գետերուն,
Համայնական Ձայնն ըլլայի, Ձայնն անհուն
Ու խնծիղովս անպարագիծ կայտառուն
Քերթողներուն լեցվեր հոգին ամայի:

Անտառներու մենության մեջ սխրալի,
Ամբարձուղեշ ծառերու մորճ թևերուն
Վըրա թառող լըռությունն ես ըլլայի.
Կամ ըլլայի արահետը խնկագույն,
Ծառաստվերի մութ ձորձին մեջ պլլըվող.
Կամ ըլլայի կոհակուռույց ալելուն
Հարևանի հեղեղատին լուսաշող,
Ու քերթողին տաղես վանկեր ես տայի:

Երգն ըլլայի թռչուններուն ծնծղաձայն,
Ու դառնայի ուրախության ճիչ մը լայն,
Բանաստեղծի հոգիներուն մեջ նըկուն,
Ուր կը թախծի խոհանքն ամպոտ, անանուն`
Ինչպես որի` թառած շիրմի մը գլխուն:

Եվ ըլլայի Լույս, Ձև, Երանգ, Թրթըռում,
Կյանքի փաղփուն պատմուճանը ծիրանի,
Կենսաբաղձիկ հոգվույն երազն անպատում.
Եվ անձրևեն վերջ անարև ու տրտում,
Հառաչաձայն անձրևեն վերջ երբեմնի,
Նըշուլեի ես վայրկյաններ երջանիկ,
Արևաշող ժըպիտ, ծափեր ու խնդում`
Բանաստեղծի հոգիներուն մեջ մենիկ:

ՀՈՎԸ

Պատուհանըս մատնահարեց ու անցավ,
Հովն հերաձակ աշունին.
Չարաճըճի ինչպես աղջիկ մը, ինչպես
Խաղընկեր մը` դրան ետին մոռցըված`
Պատուհանըս մատնահարեց ու անցավ,
Հովն հերաձակ աշունին:

Իր ետևեն ես կը վազեմ շնչահատ,
Ու շվարուն ու հոգնած.
Ինք խույս կու տա իմ գրգանքես, թևերուս
Պարապնդումն է դատարկ.
Բայց ա՜նառակ` երկու ձեռքես կը փախչի,
Մինչ ետևեն կը վազեմ ես շնչահատ,
Ու շվարուն ու հոգնած:

Մինչև դաշտերը կը վազեմ հետապինդ,
Մինչև անտա́ռն իսկ կ’երթամ.
Բայց ամենուն կրնա ընել ինք դարպաս.
Թուփին, ջուրին, տերևին.
Ու լըճակին գիրկը կ’իյնա, կամ տեսնես
Ծառին կատարն է թառած:

Մանուկի պես կը պլլըվի երբեմն ալ
Մայր թուփերու քըղանցքին.
Եվ երբ զինքը կը կանչեմ ես սրդողած`
Կը քրքըջա զինք անդին:
Շա́չ, ապտակ մը կը զարնե մերթ երեսիս,
Նույն վայրկյանին կը փախչի,
Եվ ես ի զո՜ւր կ’իյնամ նորեն ետևեն,

Մինչև դաշտերը կը վազեմ հետապինդ,
Մինչև անտա́ռն իսկ կ’երթամ…

Եվ երբ հուսատ կը հեռանամ թիկնադարձ,
Կըռնակես վե՜ր կը մագլի,
Կամ մազերս կ’ուզե համրել, կամ հանկարծ
Ուժգին մեջքիս կը փարի:

Եվ երբ ցասկոտ նորեն ետիս ես դառնամ`
Վաղո՜ւց փախեր է արդեն,
Ու չորս կողմըս կ’ավրըշտըկե ու վարդեն
Կ’առնե անոր սակավարյուն շափրակներ.
Ու, դաևձյալ` երբ կը հեռանամ թիկնադարձ`
Կըռնակես վե՜ր կը մագլի…

ՏԵՐԵՎՆԵՐԸ Կ’ԸՍԵԻՆ…

Ոսկի շաղով օծեցիր
Կապույտ ծաղիկն ակերուն,
Լիճերու պորտը սարսռուն,
Ու գետակներն ափնածիր:
Արև՜, մե՜զ ալ ոսկեզօծե, արև՜, մե՜զ ալ, ա՜հ, մե՜զ ալ…

Ոսկի թույրեր սրսկեցիր
Բըլուրներու կողն ի վար.
Փայփայեցիր հողմավար
Դաշտերուն վարսքը ցանցիր:
Արև՜, մե՜զ ալ գգվե մոտեն, արև՜, մե՜զ ալ, ա՜հ, մե՜զ ալ…

Ոսկի մատիկդ հըպեցիր
Եվ համբույրիդ դըրիր բոց,
Իրիկվան մեջ այս հեշտին,
Մարիներուն ու մարդոց,
Աղջիներուն կաթնաձիր
Ու վարդ մըշուշ ճակատին:
Արև՜, մե՜զ ալ ողջագուրե, արև՜, մե՜զ ալ, ա՜հ, մե՜զ ալ…

Ոսկի կյա՜նը մեզ տըվիր.
Եվ առանցքը դուն եղար
Մեր ավիշին հոծ տենչին.
Տակավին մի́ բաժնըվիր
Եվ հնչեցուր ոսկելար
Անհուն քընարդ` հե՜ղ մըն ալ.
Ուզե քիչ մը համենալ,
Համբուրե́լ մեզ վերըստին:
Ու չը ծագած դեռ ջնջին,
Բայց անգորով ու ցրտին
Լույսն անհունեն մոլորած
Լուսավորին առաջին
Կենսավետե մեզ ամենս ալ, արև՜, ամե՜նս, ամե՜նս ալ…


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
ARTARAMISДата: Суббота, 2009-11-28, 07.07.40 | Сообщение # 20
Генерал-полковник
Группа: A D M I N
Сообщений: 1410
Статус: Offline
Կ’ԵՐԹԱ ԱՐԵՎՆ ԻՐ ԶԱՏԿԻՆ…

Կարմիր, նախշուն հավկիթի պես
Կ’երթա արևն իր Զատկին.
Ահա́ կ’առնեմ, կրկին կրկին,
Մեղույշ բարևն` իր ծառերեն
Ներս երկարող հուր թաթիկին:
Անցա՜վ ծովեն մեծ կույսն հրավարս,
Ու կապույտին եղավ ինք հարս:

Ու ջրծաղիկ մը զերթ` լայնշի
Լըճակին մեջ. ամպ-մըշուշի
Լըճակին մեջ հոիզոնին`
Դեղին թերթերն իր կ’ընդունին
Զենիթին երգը վարդագին:
Եվ երկինքի նոր տարփանքին
Եվ հիացքին զերթ նըշավակ`
Կ’ընծայվի թանկ ու փառունակ
Շողակն առջի լուսավորին:

ԻՐԻԿՎԱՆ ՄԵՋ ԽՈՐԻՆ…

Իրիկվան մեջ խորին,
Երբ օդահած կը թռչի,
Ծիրանեծաղիկ փետուր անուրջի`
Հիր ճառագայթն արևին`
Հեծքն է աղբյուրին մեջն ամեն ճիչի:
Իրիկվան մեջ խորին,
Երանգներ երբ ջուրին
Մեջը մարմըրին,
Ու թանձրամած ժըխորին
Իյնան թևերը մեկեն.
Իրիկվան մեջ խորին`
Կարկաջն աղբյուրին կը կանչե հստակ`
Հովիկ նաժիշտն` իր ջուրին
Խաժ հանդերձը փոթելու:
Եվ իրիկվան մեջ խորին,
Ծանըր ինչպես ալելու,
Կարկաջն աղբյուրին կը կանչե հստակ,
Դեռ համեցող հոտն ըսպիտակ
Գառնուկներուն`
Որոնք հեռո՜ւն`
Մըթնշաղին մեջ կ’իյնան
Բադիլներուն պես ձյունին:
Եվ իրիկվան մեջ խորին,
Իրիկվան մեջ ծավալական ու բուրյան,
Կարկաջն աղբյուրին,
Իր շրջակայքի
Հովանոցներուն մեջ կը պըտուտքի,
Հոն ծաղիկներուն ու տերևին հետ,
Ըսպասելու որ ծագի
Լույսն առաջին լուսավորին:

ԻՐԻԿՎԱՆ ԻՂՁ
Օրիորդ Նարդիկին

Իրիկվան մեջ անհետելու հույսն ունենալ,
Եվ հանձնըվիլ նուրբ կածանի մը քըմայքին.
Խորխի մը պես թողո՜ւլ ձանձրույթն ու հափրա՜նքն ալ,
Եվ անդորրով պատմուճանե՜լ հիվանդ հոգին:

Ու լույսերո՜վ պարածածկել հիվանդ հոգին.
Քույր ունենալ ջուրին կարկաջն ու կապույտ բալ,
Եվ ունկնդրել ճամբուն քովերն երգող սյուքին,
Մեծ քաղցրությա́ն մը խառնըվիլ, ու մենանա՜լ:

Ընկե՜րն ըլլալ ցորեներուն, մրգաստանին
Դուռը բանալ զավկի մը պես, մըտերմորեն,
Ու թողուլ որ շահարիկներ ըզքեզ տանին

Թևապարփակ` լայն լըռության մը համորեն:
Հոն շրջասփյուռ ծառերուն հետ եղբայրանա՜լ.
Տարփո՜ղն ըլլալ ծաղիկներուն. ծովածավալ

Իրիկվան մեջ` անհետելու հո՜ւյսն ունենալ…

ԻՐԻԿՈՒՆՍ

Բանաստեղծ Վահրամ Թաթուլին

Իրիկունս է բարի՜, բարի՜, ու լիաձեռ ու հոտևան,
Ոսկի ուղ մը` կամուրջ եղած ընդմեջ տիվին ու գիշերվան:
Վարսադիտակ ծառերուն տակ կը կղկաթիմ լույսին համար.
Արևին պերճ լույսին համար` որ կը փաղփի քրքմանըկար
Մեջն հոտևան ծայրիներու ծայրածավալ ծաղիկներուն`
Ուր դիցանվեր բաժակներու քամեց ամբրոսն անհագ մեղուն:
Ծառոց ետին ճաճանչավուխտ պաստառ մըն է արևն ոսկի,
Ուր ծաղկածին ուղեշներու ճամուկ հյուսքը կը սողոսկի:
Ու զեփյուռն ալ, կայտռուն համբույր, մանկություն մ’է վերադարձած,
Ու ջրցայտքն ալ` փսփսուքն է բարեկամիս` մըտերմասաց:
Սյուքն աղջընակ` որ հյուսիսեն կը քնքշանա հոգվույս վըրան.
Ու ջըրցայտքն` որ լաջակ կըլլա նարկիսներու գլխուն դեղձան,
Կամ արտասուք` աչքերուն մեջ շահպրակներու հույլին ցիրցան
Ու քաղցրությամբ կ’օծե մենիկ ծաղիկներու այդ լըռարան:
Ու թերթիկներ` շահարիկի շընորհք` կ’իյան ափերուս մեջ,
Բաց ափերուս` որ կ’երկարին լույսի խուրձին փողփողենէջ:
Ահա՜ կ’անցնի, մըշուշված բիլ կազով տեսիլ մ’ալ զերթ ալիք.
Զարմանուհի մ’է վարսագեղ, կաթ ու վարդի՜ հըրաշալիք…
Հավերժահարս կաթ ու վարդե, ծաղիկ, ճաճանչ, ջուր ու զեփյուռ…
Շա՜տ էր լեցուն հոգվույս, ո՜վ Տեր, բազմազեղումն այս շրջասփյուռ…

ԼՈՒՍՆԱԿ ՔՈՒՐԻԿԻՍ

Ա

Երեկ գիշեր մոռցեր էիր,
Լուսնա՜կ, գիտե՞ս,
Երեկ գիշեր մոռցեր էիր պատուհանիկս իմ համեստ.
Պատուհանիկս իմ անտես`
Ուր մութ մը գորշ վիժակի պես էր կախվեր:
Հոգ չէ՜ր, այդ մութն ըրի խորան հսկումի`
Որ պաշտանքի ո́չ մեկ ծաղիկ կը թոռմի,
Ուր մութի տակ լոկ նինջ մը կա լուսանվեր:
Երեկ գիշեր անցար քովես,
Անցար, գո՜ւցե անգիտակ,
Անցար` և ես`
Քու հեռավոր պերճանքներուդ շլացքին տակ`
Ջուրի ցայտքի մը պես զըվարթ հծծեցի:
Օ՜հ, պարտեզը չէ՜ մեռցեր,
Եվ արիշն ու սարբինան
Իր լույսերովն է օծեր:
Ու նայեցա հանդիպակաց ծաղկաստանին ալ վըրան,
Լելակներուն վրա կապույտ,
Չքնաղ, պչրոտ ու անփույթ`
Դաստակդ էիր երկարեր:
Ու դիտեցի,
Չէիր մոռցեր սա ծըխանն ալ դըրացի,
Չէի́ր մոռցեր և ճամբաներն ամայի,
Չէի՜ր մոռցեր…
Չէ́, այսօր ալ զիս մոռնայիր,
Եթե այդպես պետք էր ըլլար, որպեսզի
Արծաթեիր շուրջս անխըտիր
Ամեն դալար ու ծաղիկ:
Որովհետև ես քեզի
Մտքիս թևո՜վն ալ կը հասնեմ երջանիկ.
Քանզի նույն իսկ եթե ըլլաս
Ամպին ետին ալ պահված`
Ես կը հասնիմ անկասկած,
Քու պերճ կայքիդ` հեք իրերուն համար անհաս:
Ես կը հասնիմ անկասկած,
Քեզի՜, քեզի՜, քո՜ւյր աստված,
Եթե երբեք իմ հոգվույս
Լուսախորշին մեջ պահված
Վերջին նըշույլն ալ` անլույս
Խոռոչի մը ծոցն իյնա.
Վերջին նըշույլն այն ցոլքերեն` զոր գիշերներն եմ ժողված.
Լիալուսնի արծաթաշող գիշերնե՜ր…

Բ

Մահի՜կ ոսկեսար, այս գիշեր նորեն
Սարսռացի լույսիդ մեջ երանական.
Եվ հոգիիս մեջ ինկան
Խայտանքի նոր թիթեռներ.
Ծիածանի սանդուխեն վեր`
Նոր երանգներ տարորեն:
Մահի՜կ ոսկեսար, այս գիշեր նորեն,
Մոռցըված երգի ծըվեն,
Կամ անուն,
Անհուշություն ոլորտներուն
Միգամածին մեջ կորսըված`
Դուն` ծաղիկներ ցնծության
Նըշուլեցիր հեղակարծ,
Հոգվույս մեկ փըլուզակին վերև,
Հինավուրց որմի մը բացատքեն:
Մահի՜կ ոսկեսար, այս գիշեր նորեն,
Մեկ լուսեղեն վայրկյանով,
Տարագրեցիր հոգվույս մըռայլն համորեն:
Օ՜հ, աս ի՜նչ ճախրանք, օ՜հ, աս ի՜նչ գորով,
Այս գիշեր, նորեն,
Պատուհանես ներս սահեցար հուլորեն.
Շոշափեցիր վարագույրներն ըսպիտակ,
Եվ աշտանակն արույրե,
Եվ հայլիին մեջ վառեցիր նոր ճըրագ:
Եվ ամեն մեկ հըպումիդ
Հոգի՜ս է որ ինկավ լազվարթ ձեռքիդ տակ:
Ներե́, ա՜հ, ներե՜,
Որ վայրկյան մը վերջ, հիմակ,
Սեղանին վրա նյութե լամպարս եմ վառեր,
Ըսելու համար թե քեզ չե́մ մոռնար, թե չե՜մ մոռցեր…

Ի՜ՆՉ ԱՐԲԵՑՈՒԹՅԱՄԲ…

Գեղամ Բարսեղյան բարեկամիս

Ի՜նչ արբեցությամբ, ծառեր, լույսին մեջ,
Ծառեր հովին մեջ և անձրևներուն,
Վարսավոր ծառեր, ծառեր երկնուղեշ,
Ու ծառեր մատաղ` ծովածուփ կանանչ
Ցորենի ցանքին գոգն ինկած շվարուն`
Ամենն ալ կյանքին կ’ըմպեն հորդ ճաճանչ:
Ի՜նչ արբեցությամբ խոտն` որ հողեն վեր
Կ’ելլե, ըզմայլո՜ւն` կը բանա լույսին`
Վայրկյան մը ապրող իր ցողե աչքեր:
Ի՜նչ արբեցությամբ ծաղիկներ շաղին,
Ծաղիկներ լույսին, մտերիմ ձեռքին,
Ըսպասումներուն մեջ կը նըվաղին:
Ի՜նչ արբեցությամբ ամենմեկ արոտ,
Ամենմեկ բլրակ` իր կանանչ ճակտին
Կը կապե երփնած ծաղկե նարոտ:
Ի՜նչ արբեցությամբ դաշտերեն խորոտ,
Եվ հարս հովիտեն` կարմըրոտանի
Կ’առնե արագիլն իր դարձին կարոտ:
Ի՜նչ արբեցությամբ սարյակներն, արթուն,
Լո՜ւյսը կը ծըծեն, լո՜ւյսը կը հծծեն,
Մրգաստաններու մեջեն սաղարթուն:
Ի՜նչ արբեցությկամբ ձյուն ճայեր, ծըփին,
Բարձրեն` օդաճեմ լյուղ կու գան. արփին
Մեջ կ’ոսկեզօծին ու կը թևանան:
Ի՜նչ արբեցությամբ տատրակն հարսենի,
Առագաստ ըրած ծառի հովանին`
Կըսպասե տարփոտ իր վարուժանին:
Ի՜նչ արբեցությամբ թիթեռն է բացեր,
Լելակի մանրիկ լիճին վրա փրփրուն`
Առագաստաշեն իր կաթ թևիկներ:
Ի՜նչ արբեցությամբ ծիրանի դաշտին
Շեկ ծաղիկներուն մը վազե մեղուն,
Ծըծել իգայի պտկունքներն հեշտին:
Ի՜նչ արբեցությամբ ծովերն են կապույտ,
Գետերն` հորդաջուր, աղբյուրներ` զեղուն,
Լիճեր` խաժագույն, առուն` շուտափույթ,
Լոռածամ առուն` որ կ’անցնի քովեն
Ուռեստաններու գեջ լսնակապույտ:
Ի՜նչ արբեցությամբ ամպեր կը թոթվեն
Հրաշալի հեղուկն իրենց ըստինքին`
Որ զերթ ասղանի վար կը սողոսկի`
Մարելու երկրին պասուքը ոսկի:
Ի՜նչ արբեցությամբ զայն կո՜ւշտ կը խըմե
Համագրավ տապեն սարսատած հողին
Ծընունդներն ամեն, ծակտիքներն ամեն:
Ի՜նչ արբեցությամբ հոգին կ’ընդգրկե
Ալյակն հորդահոս` ծայրիի բույրին,
Ծաթրին, անանուխ, վայրի ռեհանի
Բազմաբուրումներն ըստաշխ ու խունկե:
Ի՜նչ արբեցությամբ կ’ընդգրկե անի.
Բոլոր ձևերն ու երանգներն ամեն,
Բոլոր գոյությանց, բոլոր տարրերուն
Իր մեջ անդրադարձ ծիածանում են`
Աստվա՜ծն` որ եղավ` չե՜ս գիտե ուրկե՜…


Այն հայը որ ազգը փոխի և այլ ազգ դառնա
Մահվան օրը հայ արցունքի նա չարժանանա
 
Forum » ARMENIA » ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ. Армянская Литература. » Միսաք Մեծարենց, 1886-1908
  • Страница 2 из 5
  • «
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • »
Поиск:

ПРОЙДИТЕ РЕГИСТРАЦИЮ ЧТОБА НЕ ВИДЕТЬ РЕКЛАМУСайт создан в системе uCoz